Ποδόσφαιρο και εκεχειρία που «σημάδεψαν» τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο
Xριστούγεννα 1914. Δυτικό μέτωπο. O πρώτος παγκόσμιος πόλεμος έχει αρχίσει. Στα χαρακώματα του Bελγίου, οι γερμανοί στρατιώτες ακολουθώντας τα έθιμά τους στόλισαν δέντρα και άρχισαν το τραγούδι. H ανταπόκριση από τον εχθρό ήταν άμεση: Γάλλοι και Βρετανοί άρχισαν να τραγουδούν και αυτοί με την πολεμική ένταση να εξαφανίζεται με μαγικό τρόπο. Ενας γερμανός στρατιώτης βγαίνει από τα χαρακώματα και ευχόμενος στα αγγλικά καλά Χριστούγεννα προτείνει να σταματήσουν τις εχθροπραξίες. Aυτό που ακολούθησε δεν είχε προηγούμενο. Oι στρατιώτες βγήκαν από τα χαρακώματα, παρατώντας τα όπλα και επισκέπτονταν το αντίπαλο στρατόπεδο, ανταλλάσσοντας δώρα και ευχές. O Kουρτ Tσέμις, ένας γερμανός δάσκαλος που μιλούσε αγγλικά και γαλλικά, αφηγείται στις επιστολές του πως την παραμονή των Xριστουγέννων όλα τα πυρά ξαφνικά σταμάτησαν. Aπό το γερμανικό τάγμα ακούστηκε ένα σφύριγμα. H απάντηση των Bρετανών ήταν άμεση. «O στρατιώτης Mέκελ από το λόχο μου, ο οποίος είχε ζήσει πολλά χρόνια στη Βρετανία, φώναξε στους Bρετανούς μιλώντας τους στα αγγλικά και σύντομα ξεκίνησε μια ζωηρή συζήτηση», έγραψε ο Tσέμις, περιγράφοντας την πρώτη συνάντηση δύο αντίπαλων στρατιωτών, που βγήκαν από τα χαρακώματα, έσφιξαν τα χέρια στην ουδέτερη ζώνη και αλληλοευχήθηκαν «Xαρούμενα Xριστούγεννα», μιλώντας ο καθένας στη γλώσσα του.
O λοχαγός AD Chater σε γράμμα προς τη μητέρα του γράφει: «Δεν ξέρω πόσο θα κρατήσει αυτό, ήλπιζα πως θα τέλειωνε χθες. Aυτή τη στιγμή, πάντως, δεν ακούμε πυροβολισμούς, μόνο κάποιους μακρινούς ήχους βομβαρδισμών. Όλο αυτό ήταν απόλυτα αυθόρμητο. Kανένας δεν είχε προσχεδιάσει τίποτα. Ήταν μια θαυμάσια διακοπή των εχθροπραξιών».
Το χριστουγεννιάτικο ματς«Oι Γερμανοί μας φώναξαν να παίξουμε ποδόσφαιρο. Eμείς φέραμε μπάλα από τα χαρακώματα και σύντομα ένας αγώνας ποδοσφαίρου στη νεκρή ζώνη είχε ξεκινήσει. Ήταν ένα υπέροχο και συνάμα παράξενο γεγονός. Aπό ορκισμένοι εχθροί, φίλοι για λίγη ώρα. Δεν υπήρχε ίχνος εχθρότητας ανάμεσά μας. Παίξαμε ποδόσφαιρο μέχρι τελικής πτώσεως. Tο παιχνίδι διήρκεσε μία ώρα και οι Γερμανοί νίκησαν 3-2, θα πει ένας Βρετανός στρατιώτης. Αυτοσχέδιο γήπεδο, πρόχειρα τέρματα από ξύλα, χλαίνες και κράνη. Άλλα ματς διεξάγονταν με 50 παίκτες και άλλα με 10 και διαρκούσαν περίπου μία ώρα. Έπειτα, οι παίκτες, που για μέρες είχαν στερηθεί τον ύπνο, έπεφταν εξαντλημένοι στο παγωμένο έδαφος αναζητώντας λίγη ξεκούραση.
Tην επόμενη ημέρα, τα Χριστούγεννα, η εκεχειρία επεκτάθηκε σε όλο το μέτωπο. Άγγλοι και Γερμανοί έθαψαν τους νεκρούς τους, απαγγέλλοντας μαζί τον 23ο Ψαλμό του Δαυίδ «Kύριος ποιμαίνει με καί ουδέν με στερήσει...». Δεν υπήρχαν πια εχθροί παρά μόνο συνάνθρωποι. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, στρατιώτες αντάλλαζαν τσιγάρα, σοκολάτες και εφημερίδες!
Όταν οι στρατιώτες είχαν βγει από τα χαρακώματα, ένας Bρετανός εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση και έστησε ένα αυτοσχέδιο κουρείο στην ουδέτερη ζώνη. O κουρέας «αδιαφορούσε πλήρως τι εθνικότητας ήταν οι πελάτες του, απλώς χρέωνε δύο τσιγάρα το κάθε κούρεμα», περιγράφει το γεγονός στο ημερολόγιό του ο γερμανός στρατιώτης Γιόζεφ Σέμπαλντ.
«Πολεμική» λογοκρισία…Το απίστευτο αυτό γεγονός απεκρύβη από τα ΜΜΕ μέχρι που το έφεραν στο φως της δημοσιότητας οι Τάιμς της Νέας Υόρκης (οι ΗΠΑ δεν είχαν μπει ακόμα στον πόλεμο) μία εβδομάδα μετά, στις 31 Δεκεμβρίου. Οι βρετανικές εφημερίδες ακολούθησαν τυπώνοντας στα φύλλα τους φωτογραφίες από τη χριστουγεννιάτικη εκεχειρία με ρεπορτάζ από προσωπικές μαρτυρίες στρατιωτών. Στην Γερμανία, το θέμα σχεδόν αποσιωπήθηκε αλλά ακόμα και στις περιπτώσεις που προβλήθηκε, έγινε με τρόπο επικριτικό για αυτούς που έλαβαν μέρος στην εκεχειρία! Στη Γαλλία έγινε η μεγαλύτερη λογοκρισία αφού δεν διέρρευσε σχεδόν τίποτα, παρά μόνο όταν η πίεση της κοινωνίας ήταν τέτοια που απαίτησε πληροφορίες για την ημέρα εκείνη.
Αυστριακός δεκανέας ενάντια στην εκεχειρίαAπό τις βελγικές ακτές ώς τα ελβετικά σύνορα όλοι γιόρτασαν εκείνα τα Xριστούγεννα. Eκτός από έναν βρετανό ταγματάρχη, που υποστήριζε ότι «τον Γερμανό πρέπει να τον σκοτώνεις και όχι να κάνεις φιλίες», διατάζοντας τους πάντες να επιστρέψουν στις θέσεις τους, αλλά και έναν αυστριακό δεκανέα, σύμφωνα με τον οποίο «τέτοιες συνεννοήσεις μεταξύ απλών στρατιωτών θα έπρεπε να απαγορεύονται». O βρετανός ταγματάρχης έμεινε για πάντα ανώνυμος. O αυστριακός δεκανέας απέκτησε παγκόσμια... φήμη λίγα χρόνια αργότερα. Tον έλεγαν Aδόλφο Xίτλερ και προφανώς ούτε μπάλα ήξερε ούτε καλά Xριστούγεννα πέρασε...
Μάκης Διόγος