Η Συμφωνία των Πρεσπών εξυπηρετεί τα σχέδια του ΝΑΤΟ
Μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, με αφορμή τη δολοφονική επίθεση εναντίον του ηγέτη της Αριστεράς Μπόρκο ΣτεφάνοβιτςΠριν από περίπου ένα μήνα ο ηγέτης της Αριστεράς στη Σερβία Μπόρκο Στεφάνοβιτς έπεσε θύμα δολοφονικής απόπειρας. Ο ερευνητής και πολιτικός επιστήμονας, Αλεξάνταρ Μάρκοβιτς, με σπουδές στη Φιλοσοφία και στην Κοινωνική Θεωρία στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου, απαντά για την εν γένει πολιτική κατάσταση στη γειτονική χώρα και την αντίδρασή της στη Συμφωνία των Πρεσπών.
Τη συνέντευξη πήρε ο Νίκος ΓιαννόπουλοςΠρώτα απ’ όλα, ποιες είναι οι πληροφορίες για την πρόοδο των ερευνών σχετικά με την απόπειρα;H τελευταία πληροφόρηση που υπάρχει είναι ότι δύο ύποπτοι για το περιστατικό άνδρες κρατούνται τις τελευταίες 30 ημέρες. Η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη και προς το παρόν σ’ αυτήν υπάρχουν διαφορετικές αντιδράσεις. Ο Μπόρκο Στεφάνοβιτς κατηγορεί τον επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών Μπράτισλαβ Γκάσιτς για άμεση ανάμειξη αλλά ο Υπουργός Εσωτερικών Μπράτισλαβ Γκάσιτς το αρνείται και στέκεται στο γεγονός ότι δύο ύποπτοι συνελήφθησαν άμεσα.
Η Αριστερά στη ΣερβίαΣε ποια κατάσταση βρίσκεται η Αριστερά σήμερα στη Σερβία;Όχι σε πολύ καλή είναι η αλήθεια. Γίνονται βέβαια πράγματα όπως οι ενέργειες για να μπει ένα τέλος στις αναγκαστικές εξώσεις αλλά το κίνημα του 2017, όταν φοιτητές και εργαζόμενοι απήργησαν μαζικά σε κινητοποιήσεις που κλιμακώθηκαν σε όλα τα μήκη και πλάτη της χώρας, για την οποία έγραψα αναλυτικά, δεν έχει το ίδιο σφρίγος. Πρέπει επίσης να πω ότι η Αριστερά δεν είναι κοινοβουλευτικά οργανωμένη. Υπάρχουν ομάδες, ΜΚΟ, ακτιβιστές στους δρόμους, ένα κεντρικό συμβούλιο που τους περιλαμβάνει όλους μαζί με συνδικαλιστές κτλ. Έχω πάρει μέρος στα περισσότερα από αυτά τα κινήματα τα προηγούμενα χρόνια. Το έργο τους ήταν ζωτικής σημασίας για τη μετατροπή των μαζικών διαμαρτυριών του 2017 σε έκκληση για τον τερματισμό της κοινωνικής ανισότητας και διαμαρτυρία για τα δικαιώματα των εργαζόμενων για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες στη Σερβία. Έτσι υπήρξε μία δυναμική, η οποία όμως δεν μετατράπηκε σε επαρκή οργανωτική δομή που θα μπορούσε να έχει θετική επίδραση στο μέλλον της Αριστεράς. Άρα, η δουλειά παραμένει ανολοκλήρωτη, πρόκειται για ένα έργο που θα πρέπει να τελειώσει.
Ποια είναι η πολιτική και οικονομική κατάσταση στη Σερβία και πώς προσπαθεί να κυβερνήσει ο πρόεδρος Βούσιτς;Μετά τη σύντομη αναταραχή του 2017, η οποία εν τέλει δεν αποσταθεροποίησε την κυβέρνηση, ο Βούσιτς και η κυβέρνησή του επιτάχυναν αμέσως τις μεταρρυθμίσεις και αποφάσισαν αυξήσεις στο δημόσιο για να διατηρηθεί η κοινωνική ειρήνη. Οι μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά, συμπεριλαμβανομένης της απόρριψης της άδειας μητρότητας, εισήγαγαν μία άλλου τύπου εκπαίδευση και ουσιαστικά κατέστησαν τους μαθητές του γυμνασίου και του λυκείου σε εν δυνάμει εργαζόμενους των ιδιωτικών εταιριών. Επίσης, ανεγέρθηκαν τεράστια κτίρια και πάρθηκαν φορολογικά μέτρα υπέρ των ισχυρών. Τι είναι αυτό; Νεοφιλελευθερισμός χωρίς κάποιο κοινωνικό πρόσωπο, αν υπήρχε βέβαια αυτό ποτέ. Μόνο εκμετάλλευση και τίποτα άλλο. Στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής η σερβική κυβέρνηση ετοιμάζεται να αναγνωρίσει το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος και σπαταλά πολλή από την ενέργειά της στο να περιορίσει τις σχετικές αντιδράσεις της αντιπολίτευσης. Ο Μπόρκο Στεφάνοβιιτς είναι ουσιαστικά ένα αγκάθι στο μάτι και εδώ αφού τα προηγούμενα χρόνια υπηρετούσε ως διαπραγματευτής μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας. Άρα στην περίπτωση της εναντίον του επίθεσης υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής.
Εδώ, να σημειώσω κάτι σημαντικό. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Στεφάνοβιτς δεν είναι παιδί της νέας αριστερής σκηνής στη Σερβία, ούτε υπήρξε ποτέ πολιτικός ακτιβιστής ή ριζοσπάστης μαρξιστής. Ο άνθρωπος ήταν επαγγελματίας πολιτικός για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και το κόμμα του, η Αριστερά της Σερβίας, δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου των εκλογικών νικών του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα όταν μαζί με άλλα μέλη του Δημοκρατικού Κόμματος σκέφθηκαν ότι θα μπορούσαν να ακολουθήσουν ένα άλλο μονοπάτι εκμεταλλευόμενοι το μομέντουμ του ΣΥΡΙΖΑ. Σ’ αυτό απέτυχαν. Έτσι τώρα το κόμμα, που είχε ούτως ή άλλως προβλήματα, δοκιμάζεται ακόμη περισσότερο από τις περίεργες συμμαχίες με ακροδεξιούς και πρώην φιλελεύθερους. Χρησιμοποίησαν επίσης την επίθεση στον Στεφάνοβιτς για να κερδίσουν πολιτικά. Ας είμαστε ξεκάθαροι: Η επίθεση ήταν άγρια, αποτρόπαια και ιδιαίτερα ανησυχητική δεδομένου και του ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ΜΜΕ στη Σερβία ελέγχεται αλλά και του γεγονότος ότι ο πρόεδρος καταφεύγει στην καταστολή. Έχουμε καταγεγραμμένες απόπειρες δολοφονίας δημοσιογράφων και το φόνο του διαπραγματευτή για την υπόθεση του Κοσόβου Ολιβερ Ιβάνοβιτς. Αυτό είναι πραγματικά ανησυχητικό. Ο Στεφάνοβιτς όμως δεν αντιπροσωπεύει την Αριστερά.
Πίσω από το όνομαΠοια είναι η άποψη της σερβικής αριστεράς αλλά και των άλλων κομμάτων για τη Συμφωνία των Πρεσπών;Οι περισσότεροι από μας έχουν πλήρη επίγνωση των συμφερόντων του ΝΑΤΟ σ’ όλα αυτά και για το λόγο αυτό είναι επικριτικοί ή αντίθετοι στη συμφωνία. Είναι μέρος της γενικότερης αναδιάρθρωσης των δυνάμεων του ΝΑΤΟ στις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Και η πολιτική του Ζάεφ, που συνδυάζει απόψεις υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το κοινωνικό κράτος, είναι ολοφάνερα ένα προϊόν συμβιβασμού. Τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα δεν έχουν σχολιάσει ιδιαίτερα τη συμφωνία, ενώ η κοινή γνώμη είναι μάλλον ουδέτερη. Νομίζω ότι το πιο σημαντικό κομμάτι της συμφωνίας κρύβεται πίσω από το όνομα. Και αν είναι τα πράγματα όπως τα γνωρίζουμε- να δίνεται δηλαδή υποστήριξη στις δυνάμεις του ΝΑΤΟ με αντάλλαγμα «σοσιαλδημοκρατίες» εδώ και εκεί- τότε μάλλον και η σοσιαλδημοκρατία πρέπει να αλλάξει το όνομά της.