Με τέσσερις συνεχόμενες Σαββατιάτικες διαδηλώσεις στο Βελιγράδι αποχαιρέτησαν οι Σέρβοι το 2018. Οι διαδηλωτές ζήτησαν τη παραίτηση του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς και κατάγγειλαν τη διαφθορά της κυβέρνησης του.
Σερβία: Διαδηλώσεις ενάντια στη βίαΑφορμή για τις διαδηλώσεις αυτές στη πλατεία των Φοιτητών ήταν ο ξυλοδαρμός του ηγέτη της αντιπολίτευσης Μπόρκο Στεφάνοβιτς στις 23 Νοεμβρίου. Τότε τρεις άντρες είχαν επιτεθεί στον σέρβο αριστερό πολιτικό στην πόλη Κρούσεβατς. Στελέχη της σερβικής αριστεράς υποστήριξαν ότι οι τρεις τραμπούκοι ανήκαν στις κυβερνητικές δυνάμεις ή το λιγότερο ήταν υποστηρικτές του Βούτσιτς. Αυτό το αναπόδεικτο περιστατικό πυροδότησε τους διαδηλωτές, που υποστηρίζουν ότι δεν παρουσιάζονται τα γεγονότα από τους δημόσιους τηλεοπτικούς σταθμούς και ότι δεν υπάρχει διαφάνεια στη διερεύνηση επιθέσεων κατά πολιτικών και δημοσιογράφων της αντιπολίτευσης. Η τελευταία από τις διαδηλώσεις του Σαββάτου 29 Δεκεμβρίου ήταν και η μαζικότερη, γιατί ο εισαγγελέας στις 24 Δεκεμβρίου απελευθέρωσε τους συλληφθέντες, χωρίς να απαγγείλει κατηγορίες.
Ο πρόεδρος της χώρας Βούτσιτς έχει διακηρύξει ότι είναι πρόθυμος να συζητήσει με τους διαδηλωτές και όχι με τους ηγέτες της αντιπολίτευσης, παρόλο που αυτοί φώναζαν συνθήματα «Βούτσιτς κλέφτη παραιτήσου..». Επίσης γνωρίζοντας ότι η δημοτικότητα του υπερβαίνει το 50% απειλεί με αιφνιδιαστικές βουλευτικές εκλογές. Η δημοκρατική αντιπολίτευση η οποία αποτελείται από κόμματα όλου του πολιτικού φάσματος δεν έχει κατορθώσει να εξασφαλίσει κοινή κάθοδο όλων των κομμάτων που την συναπαρτίζουν σε ενδεχόμενες εκλογές, οπότε τα ποσοστά της κυμαίνονται στο 15% των προτιμήσεων του εκλογικού σώματος.
Επικεφαλής της αντιπολίτευσης -ομπρέλα- είναι ο Βουκ Γέρεμιτς, πρώην υπουργός Εξωτερικών και επικεφαλής του μικρού Λαϊκού Κόμματος που είναι μέλος της δημοκρατικής συμμαχίας. «Δεν συμφωνούμε» δήλωσε «σε αιφνιδιαστική κάθοδο σε εκλογές και θα τις μποϊκοτάρουμε». Οι επόμενες εκλογές κανονικά θα γίνουν το 2020.
Χαρακτηριστικό των διαδηλώσεων είναι εκτός από τον όγκο τους, ότι οι διαδηλωτές δεν κουβαλούν πανό ή πλακάτ που να δείχνουν πολιτική σχέση με οποιοδήποτε κομματικό σχηματισμό. Καταγγέλλουν τον Βούτσιτς που από σκληροπυρηνικός εθνικιστής έχει πλέον ευρωπαϊκό προσανατολισμό ωστόσο έχει διατηρήσει και παραπέρα επιβάλλει αυταρχική διοίκηση, πλήρη έλεγχο των ΜΜΕ και αλλεπάλληλες πολιτικές -και όχι μόνο - επιθέσεις εναντίων των αντιπάλων του.
Κόσοβο: 5.000 ένοπλοι και προσπάθειες για ειρήνηΤο πολιτικό θερμόμετρο έχει ανεβάσει η απόφαση της κυβέρνησης του Κοσόβου για μετατροπή τμήματος της πολιτοφυλακής σε τακτικό στρατό. Το Κόσοβο μια περιοχή που βρίσκεται βόρεια της ΠΓΔΜ και αριστερά της νότιας Σερβίας καθοδηγείται πολιτικά από δύο επικεφαλής αξιωματικούς του ΟΥ ΤΣΕ ΚΑ, τον πρωθυπουργό Θάτσι και τον πρόεδρο Χαραντιναϊ. Στις 14 Δεκεμβρίου το κοινοβούλιο ενέκρινε τη δημιουργία στρατού 5.000 ενόπλων, αγνοώντας την προειδοποίηση του σέρβου προέδρου Βούτσιτς ότι αυτό μπορεί να προκαλέσει στρατιωτική επέμβαση του Βελιγραδίου. Η κίνηση αυτή 20 χρόνια μετά την ένοπλη ρήξη των Αλβανών της Πρίστινα με τη σερβική διοίκηση που τους ασκούσε το Βελιγράδι, καθώς και 10 χρόνια μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας εγκρίθηκε από τους 105 σε σύνολο 120 βουλευτές. Οι 11 βουλευτές της σερβικής μειονότητας απείχαν από την ψηφοφορία. Η πρωθυπουργός της Σερβίας Άννα Μπρναμπιτς δήλωσε ωστόσο ότι έργο της κυβέρνησης της είναι να συνεχίσει τις προσπάθειες της για την ειρήνη.
Οι Σέρβοι όμως στο σύνολο τους, αντιλαμβάνονται ότι η δημιουργία αλβανικού στρατού στο Κόσοβο έχει ένα και μοναδικό στόχο: την εκδίωξη από το Κόσοβο της πολυάριθμης σερβικής μειονότητας. Οι φιλειρηνικές ωστόσο δηλώσεις της πρωθυπουργού που ανέτρεψαν προηγούμενες φιλοπόλεμες δείχνουν πως η δημιουργία στρατού από την Πρίστινα δεν θα παρεκκλίνει την απόφαση του προέδρου Βούτσιτς και της κυβέρνησής του για ευρωπαϊκό προσανατολισμό.
Κλιμάκωση στην ένταση αποτέλεσε και το μπλοκάρισμα που έκανε το Βελιγράδι στην επιχειρουμένη ένταξη της Πρίστινα στο θεσμό της ΙΝΤΕΡΠΟΛ. Αυτό είχε ως αντίποινα την επιβολή δασμών στα σερβικά προϊόντα. Είναι όμως επίσης γεγονός, ότι ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γιένς Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι η ιδέα δημιουργίας στρατού αντιτίθεται στη συμβουλή του ΝΑΤΟ στον Θάτσι, και μπορεί να έχει αρνητικές και όχι θετικές επιπτώσεις στην ενσωμάτωση του Κοσόβου στους ευρωαντλαντικούς θεσμούς.
Χαρακτηριστική είναι και η καταγγελία της Μόσχας η οποία αναφέρει ότι η δημιουργία στρατού στο Κόσοβο συνιστά παραβίαση των αποφάσεων του συμβουλίου ασφαλείας του ΟΗΕ και καλεί την αποστολή του ΟΗΕ να διαλύσει τους ένοπλους σχηματισμός των Κοσοβάρων. Αυτό αποτελεί και εφαρμογή της απόφασης 1244 του συμβουλίου ασφαλείας του ΟΗΕ. Οποιοδήποτε παραβίαση είναι απειλή για την ειρήνη.
ΠΓΔΜ: Ολοκληρώνεται η συνταγματική μεταρρύθμισηΌπως είναι γνωστό η ΠΓΔΜ ήταν από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν την ανεξαρτησία του Κοσόβου παρόλη την δυσαρέσκεια του Βελιγραδιού. Ο πολιτικός τους όμως προσανατολισμός αυτές τις μέρες βρίσκεται στην συνταγματική μεταρρύθμιση, η όποια είναι απαραίτητη για την αποδοχή της Συνθήκης των Πρεσπών.
Η προσπάθεια του προέδρου της χώρας Γκιόργκι Ιβανόφ να χρησιμοποιήσει την ιδιότητα του για να εμποδίσει την υπερψήφιση από την βουλή έπεσε πάλι στο κενό. Το εθνικιστικό VMRO είναι ακέφαλο γιατί ο ηγέτης του, από τους σύγχρονους εμπνευστές του μακεδονικού μεγαλοϊδεατισμού και πρώην πρωθυπουργός, βρίσκεται υπόδικος και φυγόποινος ικέτης ασύλου στην Βουδαπέστη, υπό την προστασία του ομόδοξού του πρωθυπουργού Ούρμπαν που του έχει παράσχει πολιτικό άσυλο. Έτσι ο Γκιόργκι Ιβανόφ αποτελεί ένα από τα εναπομείναντα στελέχη των εθνικιστών που καλεί τους βουλευτές στον τελευταίο ετήσιο λόγο του στη βουλή (αποχωρεί οριστικά την Μάϊο) να μην υποστηρίξουν τη συμφωνία των Πρεσπών γιατί «βάζει τέλος στη δημοκρατία της Μακεδονίας όπως την γνωρίζουμε». Υποστηρίζει επίσης ότι η λύση του Μακεδονικού ζητήματος με τις Πρέσπες είναι η νομική και ιστορική διαγραφή του λαού της Μακεδονίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι στις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Δημήτροφ επισημαίνεται ότι η συμφωνία των Πρεσπών είναι η καλύτερη δυνατή λύση για την ΠΓΔΜ αλλά και για την Ελλάδα αλλά και ότι τα συντηρητικά κόμματα και στις δύο χώρες κινδυνολογούν χρησιμοποιώντας ακριβώς τα ίδια επιχειρήματα.
Στο μεταξύ, οι συνταγματικές μεταρρυθμίσεις εγκρίθηκαν με περισσότερο από 60 ψήφους υπέρ, σε σύνολο 120 βουλευτών αλλά ο πρόεδρος της βουλής θα συγκαλέσει συνεδρίαση στην οποία θα εξεταστούν τα τελικά κείμενα των συνταγματικών τροπολογιών για την έγκριση των οποίων απαιτείται ενισχυμένη πλειοψηφία δύο τρίτων, δηλαδή 80 βουλευτές στους 120. Η ολοκλήρωση τροποποίησης του Συντάγματος θα ολοκληρωθεί μέχρι τις 15 Ιανουάριου του 2019. Μετά η σκυτάλη της έγκρισης της Συμφωνίας θα περάσει στην Ελλάδα.
Γιώργος Βερβέρης,συντονιστής τμήματος ΕυρωπαϊκήςΠολιτικής ΣΥΡΙΖΑ