Ένας «ξένος» στα γκολπόστ

Η πορεία του Αλμπέρ Καμύ στα ποδοσφαιρικά γήπεδα

 

Στις 4 Ιανουαρίου συμπληρώθηκαν 59 χρόνια από την ημέρα που ο Αλμπέρ Καμύ έχανε τη ζωή του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στην κωμόπολη Βιλμπλεβέν της Γαλλίας. Ο βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και δοκιμιογράφος, δεν έκρυψε ποτέ ότι αυτό που ήθελε να κάνει στη ζωή του ήταν να γίνει ποδοσφαιριστής. Ο Καμύ έχασε τον πατέρα του όταν ήταν ενός έτους. Ο Λουσιέν Καμύ πέθανε το 1914 στα χαρακώματα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Από τότε ξεκινά η ζωή του Αλμπέρ ως «ξένου». Μεγάλωσε ως «Πιέ Νουάρ» (μαυροπόδαρος, όπως μειωτικά χαρακτηρίζουν οι Γάλλοι όσους προέρχονται από τη Βόρεια Αφρική), με μια κουφή μητέρα και έναν κωφάλαλο αδερφό. Τότε αγάπησε με πάθος για το ποδόσφαιρο. «Έφαγε» τα γόνατά του στις αλάνες του Αλγερίου…
Πρώτη του ομάδα η σχολική. Στην οποία ο Αλμπέρ Καμύ έπαιζε τερματοφύλακας. Γιατί επέλεγε να παίζει τέρμα; Η γιαγιά του, που ήλεγχε τα παπούτσια του ύστερα από κάθε αγώνα και απαιτούσε να βρίσκονται σε άριστη κατάσταση, πράγμα από δύσκολο έως ακατόρθωτο, εκτός αν είσαι τερματοφύλακας, όπως έξυπνα σκέφτηκε ο νεαρός Αλμπέρ. Στους αγώνες της σχολικής ομάδας τον εντόπισε ο μεγαλύτερος σύλλογος της Αλγερίας, η RUA («Racing Universitaire d’ Alger») και τον πήρε στις ακαδημίες της. Στα 17 του ήταν βασικός και είχαν αρχίσει να έρχονται να τον «παρακολουθούν» από την Μαρσέιγ. Όμως η φυματίωση θα του «διακόψει» την ποδοσφαιρική καριέρα και σε ηλικία 18 ετών ο Καμύ θα «κρεμάσει τα γάντια του».

Το μυστικό είναι η απλότητα

Από τότε η έλλειψη του να αγωνίζεται στο ποδοσφαιρικό γήπεδο γίνεται δεύτερη φύση του. Στα «Σημειωματάρια» θα γράψει μεταξύ άλλων: «Πώς είναι οι Κυριακές ενός ποδοσφαιριστή που δεν μπορεί να παίξει. Πλήττει τις Κυριακές από τότε που του απαγορεύτηκαν οι ποδοσφαιρικοί αγώνες. Σέρνεται στους δρόμους, κλωτσάει τα χαλίκια προσπαθώντας να τα στείλει κατευθείαν στους υπονόμους», ενώ στη «Πανούκλα» περιγράφει τον αγωνιστικό χώρο που έχει μετατραπεί σε χώρο υποδοχής των αρρώστων και κάποιοι ποδοσφαιριστές βοηθούν τη δύσκολη κατάσταση, χωρίς να ξεχνούν τη δίψα τους να αγωνιστούν ξανά.
Σε κάθε ευκαιρία ο Γαλλοαλγερινός διανοούμενος αποθέωνε το ποδόσφαιρο και τα αποφθέγματά του χρησιμοποιούνται συχνά πυκνά απ’ όλους όσοι θέλουν να αποδείξουν ότι το ποδόσφαιρο δεν είναι ένα παιχνίδι που «22 μαντράχαλοι κυνηγούν μια μπάλα». Κάποτε ένας φίλος του τον ρώτησε τι θα προτιμούσε, το θέατρο ή το ποδόσφαιρο για να λάβει την αφοπλιστική απάντηση του συγγραφέα: «Ποδόσφαιρο, χωρίς ενδοιασμό».
Το 1950 θα δώσει συνέντευξη στο περιοδικό του RUA λέγοντας: «Τα λίγα πράγματα που γνωρίζω για την ηθική, τα έμαθα σε ποδοσφαιρικά γήπεδα και θεατρικές σκηνές, αυτά είναι τα πραγματικά μου πανεπιστήμια». Για τον Καμύ το ποδόσφαιρο έβαζε τάξη σε έναν παράλογο και πολλές φορές άδικο κόσμο. Υποστήριζε ότι αντίθετα με την υποκρισία των ελιτίστικων σπορ, το ποδόσφαιρο έβαζε τις βάσεις του στις αλάνες. Οι κανόνες του είναι απλοί και εύκολα κατανοητοί. «Το 1940 προσπάθησα να ξαναπαίξω ποδόσφαιρο στη Γαλλία. Πριν από το τέλος του πρώτου ημιχρόνου, η γλώσσα μου κρεμόταν όπως εκείνων των σκυλιών των Καμπίλ που βλέπεις στις 2 το μεσημέρι στο Τίζι Ούζου», θα πει στο περιοδικό της ομάδας που φόρεσε τη φανέλα με το Νο1. Για τον Καμί η απλότητα του ποδοσφαίρου είναι το μυστικό. Αυτό που το κάνει δημοφιλές και μαζικό. Το γήπεδο είναι το ίδιο για όλους, η μπάλα κοινή και εκείνο που κάνει κάποιον να ξεχωρίσει είναι το ταλέντο και η σκληρή δουλειά. «Το ποδόσφαιρο μου έμαθε κάτι πολύ χρήσιμο στη ζωή. Ότι η μπάλα σπανίως πηγαίνει εκεί που την περιμένεις». Ο Αλμπέρ Καμύ έκανε όνειρα ποδοσφαιρικής καριέρας υπερασπιζόμενος την εστία της Racing Universitaire d’ Alger. Ταυτίστηκε με τον ηρωισμό, αλλά και την μοναξιά του τερματοφύλακα. «Το παράλογο της ύπαρξης είχε τρεις επιπτώσεις στη ζωή μου: την επανάστασή μου, την ελευθερία μου και το πάθος μου».

Εν κατακλείδι

Λάτρευε το ποδόσφαιρο και κάθε φορά που κάποια συζήτηση πήγαινε στο αγαπημένο του σπορ ο Αλμπερ Καμύ έλεγε: «Έχοντας δοκιμάσει αμέτρητες εμπειρίες, μπορώ να πω με σιγουριά ότι όσα ξέρω σχετικά με την ανθρώπινη ηθική το οφείλω στο ποδόσφαιρο».

Μάκης Διόγος