Oι εκλογές που διεξήχθησαν στο Κονγκό στις 30 Δεκεμβρίου δεν ήταν αυτό που θα χαρακτηρίζαμε πρότυπο δημοκρατικής διαδικασίας. Κάθε άλλο θα έλεγε κανείς, καθώς τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, δύο εβδομάδες και μερικές ημέρες μετά το κλείσιμο της κάλπης, τα αποτελέσματα δεν έχουν αποσαφηνιστεί ακόμα.
900 νεκροίΠριν μπούμε στα των εκλογών και των αποτελεσμάτων αυτών καθ’ αυτών είναι χρήσιμο να τονίσουμε ότι πριν από τη διενέργειά τους το αίμα έρρεε σαν ποτάμι σ’ αυτήν την πολύπαθη χώρα που προσπαθεί -μάταια προς το παρόν- να βρει ηρεμία και οι πολίτες της να απολαύσουν στοιχειώδη ασφάλεια. Η οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα έδωσε στη δημοσιότητα το πόρισμα των σχετικών ερευνών της το οποίο αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, και σε διάστημα μόλις τριών ημερών, σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις σχεδόν 900 άτομα!
Επρόκειτο για συγκρούσεις μεταξύ των φυλών Μπανούνου και Μπατέντε στα δυτικά της χώρας και είχαν ως συνέπεια τη μη διενέργεια εκλογών στις συγκεκριμένες περιοχές. Είναι επίσης χρήσιμο να τονιστεί ότι οι εκλογές είχαν προγραμματιστεί για τις 23 του Δεκέμβρη, ωστόσο κάποιες δυσλειτουργίες στο σύστημα της ψηφοφορίας οδήγησαν τις Αρχές στην απόφαση να αναβάλουν τη διαδικασία κατά μία εβδομάδα. Μύλος!
Με δύο χρόνια καθυστέρησηΈστω και μέσα σ’ αυτό το νοσηρό κλίμα, οι εκλογές έγιναν. Έγιναν όμως και με δύο χρόνια καθυστέρηση αφού η ανεξάρτητη -υποτίθεται- εθνική εκλογική επιτροπή ανέβαλλε τη διαδικασία δύο φορές επικαλούμενη διάφορες δικαιολογίες και παίζοντας με τα νεύρα των αντιφρονούντων. Κάπως έτσι ο πρόεδρος Τζόζεφ Καμπίλα, ο οποίος βρίσκεται στην αρχή από το 2001, παρέτεινε, ουσιαστικά παράνομα, κατά δύο χρόνια τη θητεία του.
Τα αποτελέσματα των εκλογών που ανακοίνωσε η εθνική εκλογική επιτροπή στις 9 Ιανουαρίου, δηλαδή 10 ημέρες μετά το πέρας της εκλογικής διαδικασίας, αμφισβητήθηκαν σφόδρα. Για την επιτροπή ξεκάθαρος νικητής ήταν ο Φέλιξ Τσισεκέντι, ηγέτης της Ένωσης για τη Δημοκρατία και την Κοινωνική Πρόοδο, κάτι που όμως δεν πίστεψε σχεδόν κανείς στη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις πρώτες ώρες της ανακοίνωσης του αποτελέσματος, ο διεθνής τύπος μιλούσε για μεγάλη έκπληξη.
Από την πλευρά της, η Εθνική Επισκοπική Συνδιάσκεψη της Καθολικής Εκκλησίας η οποία είχε τοποθετήσει σ’ όλη την επικράτεια περίπου 40.000 εκλογικούς παρατηρητές, κατέληξε σ’ ένα τελείως διαφορετικό αποτέλεσμα. Γι’ αυτήν απόλυτος νικητής ήταν ο επικεφαλής του συνασπισμού της αντιπολίτευσης, Μάρτιν Φαγιούλου και μάλιστα με ποσοστό που ξεπερνούσε το 50%.
Πάντως, σύμφωνα και με τις δύο μετρήσεις ο επίσημος κυβερνητικός υποψήφιος, ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Ραμαζάνι Σαντάρι, ήρθε τρίτος και καταϊδρωμένος. Ακόμα και η πιο μεγάλη λαθροχειρία δεν θα μπορούσε να του χαρίσει τη δεύτερη, έστω, θέση, γεγονός με το οποίο συμβιβάστηκε το κυβερνών κόμμα.
Μέχρι την ετυμηγορία του Συνταγματικού ΔικαστηρίουΣύμφωνα, λοιπόν, με τις πληροφορίες, ο πρόεδρος Καμπίλα έβαλε εφαρμογή το δεύτερο πιθανό σενάριο που και αυτό είχε ως στόχο τη διατήρηση με κάποιο τρόπο της επιρροής του στη διακυβέρνηση. Φρόντισε να βρει κοινό τόπο με τον Τσισεκέντι ο οποίος, αν και αρχικά είχε συμμαχήσει με τον Φαγιούλου, προτίμησε τελικά την αυτόνομη κάθοδο στις προεδρικές εκλογές. Και ίσως λόγω της φημολογούμενης συμμαχίας του με τον Καμπίλα η ανεξάρτητη εθνική εκλογική επιτροπή έσπευσε να τον παρουσιάσει ως πρώτο.
Εν έτει όμως 2019, και με τον ΟΗΕ να παρακολουθεί στενά τη διαδικασία η δολοπλοκία έχει όρια. Ο Φαγιούλου φυσικά και αμφισβήτησε το αποτέλεσμα και προσέφυγε στο Συνταγματικό Δικαστήριο ενώ, την ίδια ώρα, στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πολλές δυτικές κυβερνήσεις ζήτησαν να πάρουν τα χέρια τους όλα τα αριθμητικά δεδομένα της εκλογικής αναμέτρησης.
Η ετυμηγορία του Συνταγματικού Δικαστηρίου αναμένεται αλλά το Κονγκό, κάποτε βελγική αποικία, δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει. Έχοντας στην πλάτη του ήδη δύο εκτεταμένες εμφύλιες συγκρούσεις, μία από το 1996 μέχρι το 1997 και άλλη μία από το 1998 έως το 2003, επιθυμεί να κλείσει, επιτέλους, τις πληγές του και να εισέλθει σε μία εποχή ειρήνης και ανάπτυξης. Το αν θα τα καταφέρει όμως εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και κυρίως από το πώς το πολιτικό προσωπικό της χώρας θα βρει τον τρόπο να αλλάξει νοοτροπία και να αφήσει κατά μέρος τις ατελείωτες ίντριγκες.
Αυτό, άλλωστε, τόνισε στη σχετική ανακοίνωσή του και το τμήμα Διεθνών Σχέσεων και Εξωτερικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ: “Παρόλο που το σύνολο των παρατηρητών χαιρέτισε τις συνθήκες διεξαγωγής της ψηφοφορίας στις 30 Δεκεμβρίου, τμήματα της αντιπολίτευσης και εθνικοί παρατηρητές εξέφρασαν σοβαρές αμφιβολίες για την εγκυρότητα των Προκαταρκτικών αποτελεσμάτων. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό η Εθνική εκλογική επιτροπή να λειτουργήσει με απόλυτη διαφάνεια, ώστε τα τελικά αποτελέσματα να αντικατοπτρίζουν τη βούληση του λαού. Εκφράζουμε τα συλλυπητήριά μας στις οικογένειες των θυμάτων των ταραχών. Στην κρίσιμη αυτή καμπή για το μέλλον και τη δημοκρατική μετάβαση της χώρας, είναι ζωτικής σημασίας όλες οι πλευρές να απέχουν από τη χρήση βίας και να εξασφαλίσουν τη συνέχιση της πολιτικής διαδικασίας μέσω διαλόγου” επισημάνθηκε σχετικά.
Νίκος Γιαννόπουλος