Η πορεία του Σωκράτη Φελούρη από τον ΕΛΑΣ στον ΠΑΟΚ
Στη φωτογραφία βλέπουμε τη σύνθεση της πρώτης μεταπολεμικής ποδοσφαιρικής ομάδας του ΠΑΟΚ που πήρε το πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης. Ξαπλωμένος μπροστά απ’ όλους είναι ο τερματοφύλακας του ΠΑΟΚ, Σωκράτης Φελούρης.
Ηταν 28 Οκτωβρίου του 1945 και κάτω από δύσκολες συνθήκες, στο μετα-Βάρκιζα καθεστώς άρχιζε στη Θεσσαλονίκη το τοπικό ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα. Στην Α’ κατηγορία θα έπαιζαν ΠΑΟΚ, Άρης, Ηρακλής, Μέγας Αλέξανδρος, ΜΕΝΤ και Μακεδονικός. ΠΟ Ξηροκρήνης, Ολυμπιακός Τερψιθέας, Αίας, Απόλλων Καλαμαριάς και Αρμενική Ένωση, αγωνίστηκαν στην Β’ & Γ’ κατηγορία της ΕΠΣ Μακεδονίας. Την πρώτη αγωνιστική, ημέρα μνήμης του «ΟΧΙ» ο ΠΑΟΚ αντιμετώπισε (και νίκησε 6-2) την ΜΕΝΤ. Ο «δικέφαλος του βορρά» είχε χάσει στο αλβανικό μέτωπο δυο βασικούς του παίκτες. Τον τερματοφύλακα (και πρώτο του διεθνή) Νίκο Σωτηριάδη και τον αμυντικό Γιώργο Βατίκη. Τον Σωτηριάδη στην εστία του ΠΑΟΚ αντικατέστησε ο Σωκράτης Φελούρης, ο οποίος μόλις πριν ένα χρόνο πολεμούσε στα μακεδονικά βουνά τους Γερμανούς όντας αντάρτης του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Μάλιστα τον Γενάρη του ‘44, παραλίγο να χάσει τα πόδια του από κρυοπαγήματα. Ο πολιτικός επίτροπος του συντάγματος Θανάσης Μητσόπουλος γράφει για τον Σωκράτη Φελούρη.
Στα βουνά της ΠέλλαςΉταν οι πρώτες μέρες του Γενάρη του 1944. Ο Φελούρης ήταν ενταγμένος στο 30ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ και εκείνη την εποχή βρισκόταν στα βουνά της Πέλλας. Μάλιστα είχε πάρει μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των γερμανών ναζί και των βούλγαρων φασιστών κατακτητών. Στις επιχειρήσεις εκείνες, οι αντάρτες του ΕΛΑΣ πολέμησαν μαζί με γιουγκοσλάβους και βούλγαρους αντιφασίστες αντάρτες που βρίσκονταν στα βουνά της Πέλλας, επίσης. Η επιτυχία των ενεργειών τους προκάλεσε την οργή των Γερμανών, οι οποίοι στις 3 Γενάρη ξεκίνησαν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή της Αριδαίας κινητοποιώντας 6.000 στρατιώτες με στόχο να κυκλώσουν και να διαλύσουν τις αντάρτικες ομάδες. Έτσι, τα τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ αποφάσισαν να τραβηχτούν στις χιονισμένες και παγωμένες κορυφές του όρους Τζένα. Οι καιρικές συνθήκες ήταν τόσο άσχημες που οι Γιουγκοσλάβοι αρνήθηκαν να τους ακολουθήσουν θεωρώντας την πορεία μες στη χιονοθύελλα ξεκάθαρη τρέλα. Οι αντάρτες ��ου ΕΛΑΣ ξεκίνησαν να ανεβαίνουν στην Τζένα, όμως μετά από πορεία ωρών συνειδητοποίησαν ότι ήταν αδύνατον να συνεχίσουν. Έτσι, άρχισαν να επιστρέφουν στη βάση τους. Για κακή τους τύχη κάποια τμήματα λόγω κρύου και χιονοθύελλας αποκόπηκαν και έχασαν τον προσανατολισμό τους περνώντας σε γιουγκοσλαβικό έδαφος. Ένα απ’ αυτά ήταν και ένα τμήμα δέκα ανταρτών με επικεφαλής τον καπετάν-Μήτρο από τα Κουφάλια, το οποίο μετά από οχταήμερη περιπλάνηση κατάφερε τελικά να επιστρέψει στον καταυλισμό των ανταρτών. Ένας απ’ τους δέκα αντάρτες αυτού του τμήματος που σώθηκαν ήταν και ο τερματοφύλακας του ΠΑΟΚ, Σωκράτης Φελούρης. Οι αντάρτες κρυοπαγημένοι, με μπλε και μαυρισμένα πόδια και κατακόκκινα μάτια δέχτηκαν την περιποίηση ντόπιων χωρικών, των γιουγκοσλάβων ανταρτών που μοιράστηκαν μαζί τους το φαγητό τους, τις κουβέρτες τους και τη φωτιά τους και ενός γερμανού αντιφασίστα, ονόματι Άλφρεντ, που είχε προσχωρήσει στον ΕΛΑΣ και γνώριζε από την αντιμετώπιση κρυοπαγημάτων. Έτσι, ο Φελούρης και οι άλλοι αντάρτες γλίτωσαν τα πόδια τους από τη γάγγραινα και συνέχιζαν να αγωνίζονται εναντίον του φασισμού, για την ελευθερία. Δυστυχώς οχτώ άλλοι αντάρτες του 30ου Συντάγματος δεν τα κατάφεραν και χάθηκαν άδικα στις πλαγιές της Τζένας. Οι συμπολεμιστές τους βρήκαν τους σκελετούς τους και τα όπλα τους, μόνο την Άνοιξη του ‘44, όταν έλιωσαν τα χιόνια.
Παιχνίδια της μοίραςΜετά από όλες αυτές τις ηρωικές περιπέτειες, ο Φελούρης επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη και τη σεζόν 1945/46 αντικαθιστά στην ομάδα του ΠΑΟΚ τον προηγούμενο τερματοφύλακα της ομάδας, Νίκο Σωτηριάδη, ο οποίος είχε πέσει ηρωικά, μαχόμενος εναντίον του ιταλικού φασισμού στο αλβανικό μέτωπο, στις 28/1/1941, σε ηλικία 33 ετών. Παιχνίδια της μοίρας. Τέσσερα χρόνια μετά το θάνατο του Σωτηριάδη, την ίδια μέρα ο Φελούρης έμπαινε με τη φανέλα με το νούμερο 1 του ΠΑΟΚ στο γήπεδο…
Μάκης Διόγος*Τα στοιχεία για τον Σωκράτη Φελούρη αναφέρονται στα απομνημονεύματα του πολιτικού επιτρόπου του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, Θανάση Μητσόπουλου, όπως τα κατέγραψε στο (εξαντλημένο δυστυχώς) βιβλίο του “Το 30ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ. Στα μακεδονικά βουνά”. Πρόκειται για ένα βιβλίο, πολύ πλούσιο σε πληροφορίες, που βασίζεται στα απομνημονεύματα του ίδιου του συγγραφέα αλλά και σε συζητήσεις και συνεντεύξεις άλλων μαχητών του 30ου Συντάγματος. Αποσπάσματα για τη δράση του 30ου από το βιβλίο του Θανάση Μητσόπουλου μπορείτε να διαβάσετε στο site «Our Balkans» (https://ourbalkans.wordpress.com/2018/12/28/30oelas/)