Ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν μετά το πέρας της συνάντησής τους στις 8 Απρίλη δήλωσαν ότι συζήτησαν για την ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ Αθήνας και Μόσχας, για την ουκρανική κρίση και τις κυρώσεις. Σύμφωνα με το Ρώσο πρόεδρο έγινε ανταλλαγή απόψεων για τις προοπτικές των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Ε.Ε. Σύμφωνα με το πρακτορείο «Interfax» εξετάστηκαν θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος σε διάφορους τομείς της οικονομίας, όπως η υλοποίηση μεγάλων πρότζεκτ στην ενέργεια.
Ενεργειακή συνεργασίαΟ Αλ. Τσίπρας εκδήλωσε την επιθυμία της Ελλάδας να εξετάσει επενδυτικές πρωτοβουλίες, όπως ο λεγόμενος αγωγός Turkish Stream, ένα σχέδιο που μπορεί να συμβάλλει στην βελτίωση των σχέσεων της Ελλάδας με την Τουρκία. Ο Βλ. Πούτιν τόνισε ότι ενδεχόμενη συμμετοχή της χώρας μας στο συγκεκριμένο σχέδιο θα αναβαθμίσει τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας, η οποία θα μετατραπεί σε μεγάλη χώρα διαμετακόμισης για όλη τη νότια και ενδεχομένως και την κεντρική Ευρώπη. Ο Ρώσος πρόεδρος συμπλήρωσε ότι η Ελλάδα θα αποκομίζει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε ετήσια βάση και δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Επιπλέον, θα προκύψουν έσοδα σε όλα τα επίπεδα του φορολογικού συστήματος της χώρας. Η συνολική ωφέλεια δεν μπορεί να υπολογιστεί γιατί το σχέδιο είναι ακόμη στην αρχή και δεν έχουν υπογραφεί συγκεκριμένες συμφωνίες.
Η Ρωσία εξετάζει το ενδεχόμενο να προκαταβάλλει άμεσα τα μελλοντικά κέρδη από τον αγωγό για να χρηματοδοτηθεί το έργο και η Ελλάδα να αρχίσει να ξεπληρώνει από το 2019, οπότε αναμένεται να λειτουργήσει ο αγωγός. Η υλοποίηση αυτής της πρότασης αποτελεί έμμεση χρηματοδότηση που εξασφαλίζει από τη Ρωσία η Ελλάδα. Η άμεση προκαταβολή των μελλοντικών κερδών θα εξοφληθεί από την Ελλάδα με συμψηφισμό από τα κέρδη που της αναλογούν μετά τη λειτουργία του αγωγού. Ο αγωγός αυτός θα αντιστοιχεί στους κανονισμούς της Ε.Ε. και το διεθνές δίκαιο. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν διευκρίνισε ότι δεν πρόκειται για βοήθεια αυτή καθ’ αυτή, αλλά για συνεργασία προς αμοιβαίο όφελος, με στόχο την υλοποίηση κάποιων έργων στους τομείς των μεταφορών και των υποδομών.
Η Μόσχα σκοπεύει να επανεξετάσει, σύμφωνα με τη ρώσικη οικονομική εφημερίδα «Kommersant», την τιμή του φυσικού αερίου αφού αυτή εξαρτάται από την πορεία της τιμής του πετρελαίου, η οποία μειώθηκε δραστικά τους τελευταίους μήνες. Η τιμή του ρώσικου φυσικού αερίου για τη ΔΕΠΑ μειώθηκε κατά 15% το Φλεβάρη του 2014 με αναδρομική ισχύ από 1 Ιουλίου 2013 (από 460$ σε 395 $/ 1000 κυβικά μέτρα). Σύμφωνα με ρώσικες πηγές η τιμή μπορεί να είναι λίγο παραπάνω από 300$/ 1000 κυβικά μέτρα. Με βάση τη ρήτρα «take or pay» η Ελλάδα καλείται να καταβάλλει στη Γκάζπρομ πρόστιμο περίπου 100 εκατ. ευρώ, επειδή λόγω της ύφεσης παρέλαβε μικρότερες ποσότητες από τα 2 δις. κυβικά που προβλέπουν οι συμφωνίες. Η ελληνική κυβέρνηση ζητάει να υπάρξει σημαντική απομείωση της ποινής, κάτι που εξετάζει η ρώσικη πλευρά.
Το 2013 η Γκάζπρομ είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για συμμετοχή στην ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ. Μετά από συζητήσεις μερικών μηνών η ρώσικη εταιρεία δήλωσε ότι δεν θα συμμετέχει στο διαγωνισμό γιατί η ελληνική πλευρά δεν ήταν σε θέση να εγγυηθεί ότι μετά την εξαγορά η Γκάζπρομ δεν θα βρισκόταν αντιμέτωπη με το 3ο ενεργειακό πακέτο της Ε.Ε. που διαχώριζε τον παραγωγό από τον κομιστή φυσικού αερίου.
Χαλάρωση εμπάργκοΟι αντιπροσωπείες της Ελλάδας και της Ρωσίας που συμμετείχαν στη συνάντηση της Μόσχας εξέτασαν τη διεύρυνση των σχέσεων στον πρωτογενή τομέα. Συζήτησαν για τις επιπτώσεις του ρώσικου απαντητικού εμπάργκο στα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα και τα είδη αλιείας της χώρας μας. Ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε ότι κατανοεί τη στάση της Μόσχας, αλλά θεωρεί ότι οι κυρώσεις είναι αδιέξοδες και δε λύνουν προβλήματα. Επίσης υπογράμμισε, ότι αυτός ο οικονομικός πόλεμος οδηγεί σε ψυχροπολεμικές σχέσεις μεταξύ Δύσης και Ρωσίας και ότι η Ελλάδα προσπαθεί να αποκαταστήσει το διάλογο με τη Ρωσία σε όλα τα επίπεδα της ΕΕ. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι δε μπορεί να υπάρξει εξαίρεση στο εμπάργκο, βρίσκεται όμως υπό επεξεργασία φόρμουλα για προώθηση ελληνικών προϊόντων μέσω ρωσοελληνικών μεικτών επιχειρήσεων. Η διαδικασία αυτή δεν θα θεωρείται ως εξαγωγή γιατί η διακίνηση θα γίνεται από ρώσικες εταιρίες, στις οποίες θα συμμετέχουν και Έλληνες παραγωγοί. Τα προϊόντα θα φτάνουν στη Ρωσία, ως πρώτη ύλη προς επεξεργασία και όχι ως τελικά προϊόντα. Η φόρμουλα αυτή εκφράζει την πολιτική βούληση της Μόσχας για έμμεση χαλάρωση του εμπάργκο για τα προϊόντα του πρωτογενούς τομέα της χώρας μας.
Επίσης η ρωσική πλευρά εξέφρασε την επιθυμία της για συμμετοχή σε επενδύσεις στην Ελλάδα και την ανίχνευση και εξόρυξη υδρογονανθράκων. Ρώσικες εταιρείες, όπως ο «Ρωσικός Σιδηρόδρομος» επιθυμούν τη συμμετοχή τους σε διάφορα πρότζεκτ, όπως ο διαγωνισμοί για τα μειοψηφικά πακέτα του ΟΛΘ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ
Ο Ρώσος πρόεδρος θέλοντας να καθησυχάσει τη Δύση τόνισε ότι η Ελλάδα δεν απευθύνθηκε στη Ρωσία για οικονομική βοήθεια και ότι η χώρα του δε θα χρησιμοποιήσει τις διμερείς συμφωνίες με χώρες-μέλη , ως δούρειο ίππο ασκώντας πίεση στην ΕΕ. Ο Αλ. Τσίπρας τόνισε ότι «η Ελλάδα δεν είναι επαίτης να γυρνάει στις χώρες ζητώντας την επίλυση του χρηματοδοτικού της προβλήματος, για μια οικονομική κρίση, η οποία δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, είναι ευρωπαϊκή».
Μιχάλης ΡένεσηςΟ Κοτζιάς στη ΒουδαπέστηΟ υπουργός εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς πήγε στη Μόσχα από τη Βουδαπέστη, όπου συμμετείχε στη συνάντηση των υπουργών εξωτερικών της Ελλάδας, της Τουρκίας, της ΠΓΔΜ, της Σερβίας και της Ουγγαρίας. Οι πέντε υπουργοί εξέφρασαν την επιθυμία των χωρών τους να συμμετέχουν στην κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου “Turkish Stream”, που ουσιαστικά έρχεται για να αντικαταστήσει τον “South Stream”.Στο τέλος της συνάντησης υπογράφτηκε κοινό ανακοινωθέν, στο οποίο εκφράζεται η δέσμευσή τους για συνέχιση των συναντήσεων και τη δημιουργία ομάδας εμπειρογνωμόνων που θα εξετάσουν το δίκτυο των αγωγών, θέματα χρηματοδότησης, τις τιμές και τις πηγές του φυσικού αερίου. Η Γκάζπρομ δήλωσε, ότι έκλεισε πλέον το θέμα της κατασκευής του South Stream και σκοπεύει να σταματήσει την τροφοδοσία μέσω Ουκρανίας, μετά το 2019. Οι χώρες που προμηθεύονται φυσικό αέριο από τον ουκρανικό αγωγό θα πρέπει από το 2020 και μετά να το αγοράζουν από το hub στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει νέα ενεργειακή στρατηγική, με σκοπό να μπλοκάρει την υπογραφή διακρατικών σχέσεων χωρών-μελών με τη Ρωσία, με πρόσχημα την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ.
Στα μέσα Φλεβάρη, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Βουδαπέστη, ο Ρώσος πρόεδρος άφησε να εννοηθεί, ότι η ρωσική πλευρά εξετάζει τη συμμετοχή της στην κατασκευή του αγωγού μέχρι τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Μέχρι τότε η Ρωσία επέμενε, ότι είναι διατεθειμένη να συμμετέχει στην κατασκευή μέχρι το hub στα ελληνοτουρκικά σύνορα, και από εκεί οι χώρες που επιθυμούν να προμηθεύονται αέριο από αυτό το σημείο θα πρέπει να μεριμνήσουν για την κατασκευή των αγωγών. Ο Ρώσος πρόεδρος ανέφερε επίσης, ότι αν δεν παρεμβληθούν εμπόδια, η Ρωσία είναι σύμφωνη να χρησιμοποιηθούν για το νέο αγωγό παλιές διακρατικές συμφωνίες με τη Σερβία, την Ουγγαρία και την Αυστρία που είχαν υπογραφεί για το South Stream. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτωρ Ούρμπαν ανέφερε ότι η Ρωσία θα υποστηρίξει επενδυτικά τη συνέχιση του αγωγού μέσω Ελλάδας, ΠΓΔΜ, Σερβίας και Ουγγαρίας, αρκεί οι χώρες αυτές προηγουμένως να εξασφαλίσουν τη συγκατάθεση της ΕΕ. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο South Stream ακυρώθηκε από τη Ρωσία λόγω των εμποδίων που έθετε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και της άρνησης της Βουλγαρίας να περάσει ο αγωγός από το έδαφός της.
Μ.Ρ.