Η αλήθεια είναι ότι η δολοφονία του Πάβελ Αντάμοβιτς το βράδυ της Κυριακής 13 Ιανουαρίου στο Γκντανσκ -και μάλιστα σε ζωντανή μετάδοση- πέρασε στα ψιλά του ελληνικού τύπου. Λίγα ρεπορτάζ για το γεγονός αυτό καθ’ αυτό, μία φτωχή σκιαγράφηση του προφίλ του δολοφονημένου δημάρχου και αυτό ήταν όλο. Και όμως, ο φόνος του Αντάμοβιτς, ενός ανθρώπου που είχε ανοιχτό μυαλό σε μία χώρα που διαφεντεύεται από μία μαύρη, σκοτεινή εξουσία, αντικατοπτρίζει την εν γένει κατάσταση στην Πολωνία.
Ποιος ήταν ο ΑντάμοβιτςΓιατί πάνω απ’ όλα ποιος ήταν ο Αντάμοβιτς; Γιος μεταναστών που έφτασαν στον Γκντανσκ από το Βίλνιους μετά το τέλος του δεύτερου παγκοσμίου Πολέμου, έστω και αν το Βίλνιους ήταν πολωνικό έδαφος πριν από τον πόλεμο. Πρόσφυγας, με άλλα λόγια, μέσα στην ίδια του τη χώρα από τη στιγμή της γέννησής του στα μέσα της δεκαετίας του ’60. Και ως τέτοιος πορεύτηκε από τη στιγμή που ανέλαβε το δήμο της πόλης του.
Και όμως, ο Αντάμοβιτς δεν ήταν κάποιος αριστερός ριζοσπάστης. Καθολικός Χριστιανός, ανατράφηκε σε χριστιανική καθολική οικογένεια σε μία εποχή βέβαια και σε ένα κομμουνιστικό κράτος στο οποίο το θρησκευτικό αίσθημα δεν ήταν απολύτως αποδεκτό από την τότε εξουσία. Για τη θρησκευτική του αφοσίωση μάλιστα ο εκλιπών είχε τιμηθεί με το Χρυσό Σταυρό από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο τον δεύτερο (που ήταν Πολωνός).
Ωστόσο, ο Αντάμοβιτς από τη στιγμή που ανέλαβε τη διοίκηση του δήμου του Γκντανσκ (που είναι το μεγαλύτερο λιμάνι της Πολωνίας) έδειξε -στην πράξη και όχι στα λόγια- τον προοδευτικό του ορίζοντα. Άνοιξε την πόλη του στους πρόσφυγες, έγινε ουσιαστικά ο προστάτης της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, προώθησε την ιδέα της ανεκτικότητας και της αμοιβαίας συμπάθειας ανεξάρτητα από χρώμα, ανεκτικότητα, θρησκεία. Ναι, αυτός ο αφοσιωμένος καθολικός!
«Παιδί» της «Αλληλεγγύης» του ΒαλέσαΘα έλεγε κανείς βέβαια ότι στην πόλη που μεγάλωσε, ο Αντάμοβιτς μπολιάστηκε από νωρίς με τις προοδευτικές ιδέες. Το Κίνημα της Αλληλεγγύης, υπό τον Λεχ Βαλέσα, που αμφισβήτησε ευθέως την υπαρκτή «κομμουνιστική» πραγματικότητα, άκμασε στο μεγάλο αυτό λιμάνι της Πολωνίας και βρήκε το μετέπειτα δήμαρχο στην τρυφερή ηλικία της εφηβείας. Πριν καν συμπληρώσει τα 26 του χρόνια, και ενώ ο υπαρκτός αποτελούσε ήδη παρελθόν μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, ήταν ήδη μέλος του δημοτικού συμβουλίου. Βάζοντας τα θεμέλια για την ανεκτική πόλη που «έχτισε» τα επόμενα χρόνια.
Με την κεντρική εξουσία όμως να ασπάζεται ολοένα και πιο ακραίες, δεξιές θέσεις, η ψαλίδα μεταξύ του προοδευτικού Γκντάνσκ και της υπόλοιπης Πολωνίας άρχισε να ανοίγει. Και άνοιξε πολύ.
Από τη μία πλευρά υπήρχε μία πόλη που κατακτούσε με το σπαθί της διεθνείς διακρίσεις όπως το βραβείο του καλύτερου ευρωπαϊκού μουσείου από το Συμβούλιο της Ευρώπης, που δημιουργούσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αλληλεγγύης, έναν φόρο τιμής για τα κινήματα αλληλεγγύης σ’ όλον τον κόσμο, που θεμελίωσε και προώθησε ένα πρότυπο πρόγραμμα ενσωμάτωσης των προσφύγων και των μεταναστών.
Από την άλλη, υπήρχε μία χώρα με μία κυβέρνηση φανερά με ακροδεξιά σύνδρομα. Μία κυβέρνηση η οποία πολέμησε τη μετανάστευση, που προκάλεσε ουκ ολίγες επεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για παραβάσεις της κοινοτικής νομοθεσίας, μία κεντρική εξουσία που προώθησε νομοθετήματα για να ελέγξει απόλυτα τη δικαιοσύνη, ηγέτες που ήθελαν -και θέλουν-να παραβιάσουν τις αρχές του κράτος δικαίου.
Αμφισβήτησαν και τον πατριωτισμό τουΔεν ήταν προφανώς τυχαίο ότι ακόμα και από τη συχνότητα της κρατικής τηλεόρασης της Πολωνίας ακούγονταν κατά καιρούς βιτριολικά σχόλια για τον Αντάμοβιτς. Αμφισβητήθηκε από πολλούς ο πατριωτισμός του με το επιχείρημα ότι προωθούσε περισσότερο τα γερμανικά, παρά το πολωνικά συμφέροντα. Ακόμα και μία μέρα από το θάνατό του η κρατική τηλεόραση πρόβαλλε αντισημιτική σάτιρα! Ακόμα και η ηθική του θανόντος αμφισβητήθηκε. Και ας επρόκειτο για έναν μάλλον συντηρητικό οικογενειάρχη με δύο κόρες.
Το θέμα ήταν όμως να πληγεί το γόητρό του. Κάτι που βεβαίως δεν πέτυχαν ποτέ αφού μόλις τον προηγούμενο Νοέμβριο ο Αντάμοβιτς εξασφάλισε την 6η συνεχή θητεία του στο δήμο. Αυτό όμως που δεν πέτυχαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι, το πέτυχε ένας πρώην φυλακισμένος στις πολωνικές φυλακές ο οποίος σκότωσε το δήμαρχο καθώς θεωρούσε τον πολιτικό φορέα του Αντάμοβιτς ως υπεύθυνο για τη φυλάκισή του το 2014.
Οι κάτοικοι του Γκντανσκ όμως ξέρουν ποιος ήταν ο δήμαρχός τους. Είναι αυτός που έλεγε ότι η ζωή του Χριστού είναι ένα παράδειγμα μετανάστευσης. Είναι αυτός που είδε μία διαβόητη ακροδεξιά οργάνωση να δημοσιεύει ψεύτικο πιστοποιητικό θανάτου γιατί υποδεχόταν πρόσφυγες. Είναι αυτός που έμεινε πάντα πιστός στις ιδέες και τις αρχές του.
Νίκος Γιαννόπουλος