«Ο ΔΙΕΡΜΗΝΕΑΣ»Ανακαλύπτοντας τα μυστικά του πατέρα
Επιμέλεια: Στράτος ΚερσανίδηςΕνα ζήτημα που συχνά μας απασχολεί είναι η λεγόμενη οικογενειακή ευθύνη. Δηλαδή εάν οι συνέπειες των πράξεων κάποιου κληρονομούνται από τους απογόνους του. Δεν είναι σπάνιο γεγονός, ιδίως στην πολιτική αντιπαράθεση, να χρησιμοποιείται το οικογενειακό παρελθόν για να «χτυπηθεί» ο πολιτικός αντίπαλος. Μια πρακτική που κάθε σώφρων άνθρωπος γνωρίζει πως είναι λάθος.
Το ζήτημα αυτό ταλάνισε, και ταλανίζει ακόμη, την κοινωνία της Γερμανίας εξαιτίας του ναζιστικού παρελθόντος της χώρας αυτής. Γιατί το θηριώδες καθεστώς που εγκαθίδρυσε ο Χίτλερ και στη συνέχεια αιματοκύλισε όλη την Ευρώπη, βασίστηκε στην κοινωνική συναίνεση, δηλαδή στους ανθρώπους που το υπηρέτησαν, και δεν ήταν λίγοι. Όμως εκείνοι οι άνθρωποι είχαν παιδιά τα οποία, αν και δεν είχαν καμία συμμετοχή στο έγκλημα, κουβαλούν το βάρος της εθνικής αλλά και της οικογενειακής ενοχής. Ένα παρελθόν που τους βαραίνει και δεν είναι εύκολο να απαλλαγούν από αυτό. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι απόγονοι των θυμάτων οι οποίοι αναζητούν δικαίωση.
Η ταινία «Ο διερμηνέας» (The interpreter) του Μάρτιν Σουλίκ αφηγείται μια τέτοια ιστορία ενοχής και εκδίκησης στην οποία συναντιούνται δυο άνθρωποι που αναζητούν δυο διαφορετικά πράγματα, που τελικά ίσως να είναι και το ίδιο!
Ο 80χρονος Άλι Ούνγκαρ διαβάζοντας ένα βιβλίο που έγραψε ο ταγματάρχης των Ες Ες, Κουρτ Γκράουμπνερ, ανακαλύπτει πως αυτός είναι ο δολοφόνος των γονιών του. Αν και έχουν περάσει κάμποσες δεκαετίες από τότε, ο Άλι αποφασίζει να τον βρει αναζητώντας απαντήσεις και εκδίκηση. Βέβαια ο Γκράουμπνερ έχει πεθάνει και αυτός που θα βρει είναι ο 70χρονος γιος του Γκέοργκ, συνταξιούχος δάσκαλος. Όταν οι δυο άνδρες συναντιούνται και ο Άλι του λέει πως ο πατέρας του σκότωσε τους γονείς του, ο Γκέοργκ του απαντά πως ο πατέρας του ευθύνεται για το θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων! Μάλιστα ο ίδιος είχε διακόψει τις σχέσεις μαζί του και μέχρι το θάνατό του τον απέφευγε συστηματικά. Μετά από αυτή τη συνάντηση ο Γκέοργκ αποφασίζει να γίνει διερμηνέας του Άλι και οι δύο άνδρες θα βρεθούν να συνεργάζονται ώστε να ρίξουν φως στο παρελθόν. Μέσα από αντιφάσεις και συγκρούσεις οι δύο άνδρες θα έρθουν κοντά ο ένας στον άλλον ανακαλύπτοντας μέσα τους τον άνθρωπο. Γιατί τελικά και οι δύο είναι θύματα μιας θηριωδίας η οποία άφησε ανοιχτές πληγές στο σώμα της Ευρώπης. Ρωτάει σε κάποιο σημείο ο Γκέοργκ απευθυνόμενος προς τον Άλι: «Είναι ευκολότερο να είσαι ο γιος του δολοφόνου ή του θύματος;».
Ένα συγκλονιστικό ρόουντ μούβι στο χώρο και το χρόνο, μια ταινία κάθε άλλο παρά ευθύγραμμη, η οποία συνδυάζει το τραγικό με το κωμικό, τα οποία συνυπάρχουν αλληλοσυγκρουόμενα αλλά και αλληλοσυμπληρούμενα στη ζωή των ανθρώπων.
Επίσημη πρόταση της Σλοβακίας για το Ξενόγλωσσο Όσκαρ με πρωταγωνιστές τον Πίτερ Σιμόνισεκ («Τόνι Έρντμαν») και τον τσέχο σκηνοθέτη Γίορι Μένζελ («Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τρένα να περνούν»).
strakersan@gmail.comkersanidis.wordpress.com «ΣΕ ΠΟΛΕΜΟ»Η αγορά εναντίον των ανθρώπων
Η σύγχρονη νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική οικονομία είναι αποκλειστικά προσανατολισμένη στην εξυπηρέτηση της οικονομικής ελίτ, η οποία κρύβεται πίσω από την αόριστη έννοια της αγοράς. Ολόκληρο αυτό το σύστημα λειτουργεί μονοδιάστατα χωρίς να υπολογίζει τις ανθρώπινες ανάγκες. Πρόκειται δηλαδή για μια κατάσταση πολέμου που μπορεί να μη γίνεται με τον παραδοσιακό τρόπο, αλλά τα θύματά του πολλαπλασιάζονται.
Στην ταινία «Σε πόλεμο» (En guerre), του Στεφάν Μπριζέ, ο σκηνοθέτης τοποθετείται από την πλευρά αυτών που δέχονται την επίθεση, δηλαδή των εργαζόμενων οι οποίοι κάθε στιγμή κινδυνεύουν να μείνουν άνεργοι. Μια συντονισμένη επίθεση εκ μέρους ενός πλέγματος εξουσίας που αποτελείται από το κράτος, το κεφάλαιο και τα ΜΜΕ. Ο σκηνοθέτης άλλωστε το δηλώνει ξεκάθαρα: «Απλώς εξετάζω ένα σύστημα που είναι αντικειμενικά λογικό από την πλευρά της αγοράς, αλλά παράλογο από ανθρώπινη άποψη. Και αυτές οι δύο απόψεις είναι τοποθετημένες στην ταινία η μία απέναντι στην άλλη. Η ανθρώπινη διάσταση απέναντι στην οικονομική».
Ο Λοράν Αμεντεό είναι επικεφαλής του σωματείου των 1.100 εργαζομένων στην εταιρεία Περέν, μια εταιρία με τεράστια κέρδη η οποία όμως αποφασίζει να κλείσει ένα από τα εργοστάσιά της παρά τις οικονομικές θυσίες που έχουν κάνει οι εργαζόμενοι, που θα μείνουν χωρίς δουλειά. Όμως ο Αμεντεό και οι συνάδελφοί του είναι αποφασισμένοι να αγωνιστούν για να περισώσουν τις θέσεις εργασίας τους.
Ο σκηνοθέτης δίνει στην ταινία του μια ντοκιμαντερίστικη διάσταση, καθώς «βουτάει» με την κάμερά του ανάμεσα στους διαδηλωτές, απέναντι από τις δυνάμεις καταστολής, μέσα στις συνελεύσεις των εργατών. Μπαίνει ακόμη και στη θέση των ΜΜΕ, κάνει ρεπορτάζ, αναδεικνύοντας έτσι και το δικό τους ρόλο. Ταυτόχρονα προσεγγίζει τους ανθρώπους, τις αγωνίες τους, τις συγκρούσεις ανάμεσά τους. Το χρονικό των διαπραγματεύσεων, την αναλγησία της εργοδοσίας μέχρι την επαπειλούμενη έκρηξη.
Πρόκειται για μια πολύ δυνατή κοινωνική ταινία, άκρως ρεαλιστική η οποία δεν διστάζει να πάρει θέση απέναντι στα πράγματα. Όσο για το ρόλο των ΜΜΕ, ο σκηνοθέτης είναι ξεκάθαρος: «Η ταινία δεν προσπαθεί να καταδικάσει τα ΜΜΕ, αλλά είναι ενδιαφέρον για τον θεατή να παρατηρήσει τη διαφορά μεταξύ της υποτιθέμενης αντικειμενικής αναφοράς μιας κατάστασης στα δελτία ειδήσεων και της πραγματικότητας που κρύβεται πίσω από τις σκηνές μιας διαμάχης».
Σ. Κ. ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ«Επίθεση στη Βομβάη» (Hotel Mumbai) του Άντονι Μάρας: Βασισμένη σε αληθινά γεγονότα, η ταινία περιγράφει την εισβολή μιας ομάδας τζιχαντιστών στο φημισμένο ξενοδοχείο Ταζ στη Βομβάη, οι οποίοι κατέφυγαν εκεί μετά από ένα κύμα επιθέσεων στην πόλη, το Νοέμβριο του 2008. Οι εισβολείς επιδόθηκαν σε πράξεις βίας αλλά αυτό που αναδεικνύεται στη ταινία είναι το πρόσωπο της ανθρωπιάς.
«Ακίνητο ποτάμι» του Άγγελου Φραντζή: Οι επαγγελματικές υποχρεώσεις του Πέτρου τον αναγκάζουν να μετακομίσει, μαζί με τη σύντροφό του Άννα, σε μια βιομηχανική πόλη στη Σιβηρία. Εκεί όμως συμβαίνει κάτι παράξενο. Ενώ το ζευγάρι δεν έχει ολοκληρωμένες ερωτικές σχέσεις, η Άννα μένει έγκυος! Απάτησε η κοπέλα τον Πέτρο ή μήπως έχει συμβεί κάποιο θαύμα; Ενώ η λογική αρχίζει να συγκρούεται με τη μεταφυσική, ο Πέτρος θεωρεί υπεύθυνη την Άννα, η οποία προκειμένου να αντιμετωπίσει την κατάσταση αναζητά διέξοδο στη θρησκεία.
«Εμείς» (We) του Τζόρνταν Πιλ: Η Αδελαΐδα Γουίλσον έρχεται μαζί με το σύζυγο και τα δυο παιδιά τους στο πατρικό της σπίτι για να περάσουν τις καλοκαιρινές διακοπές. Έχοντας περάσει μια ολόκληρη μέρα με φίλους επιστρέφουν στο σπίτι. Μόλις νυχτώνει όμως βλέπουν έξω από το σπίτι τέσσερις ανθρώπους να στέκονται στο δρόμο. Μια σειρά από μυστηριώδεις συμπτώσεις θα αρχίσουν να ξεδιπλώνονται φτάνοντας στον απόλυτο τρόμο. Από το σκηνοθέτη της μεγάλης επιτυχίας «Τρέξε!».
«Τα δύο πρόσωπα του νόμου» (Dragged across concrete) του Σ. Κρεγκ Ζάχλερ: Ένας βετεράνος αστυνομικός και ο ευέξαπτος νεότερος συνεργάτης του τίθενται σε διαθεσιμότητα μετά από ένα βίντεο στο διαδίκτυο που τους δείχνει να χρησιμοποιούν υπερβολική βία. Οι δύο άνδρες δεν είναι τίποτε περισσότερο από άνθρωποι οποίοι είναι ικανοί για πράξεις ηρωικές αλλά και αμφιλεγόμενες. Μετά από αυτό, και χωρίς χρήματα στην τσέπη, αναγκάζονται να επανεξετάσουν της ζωή τους και να βρουν τρόπο να ζήσουν τις οικογένειές τους. Μια επιλογή είναι να στραφούν στον κόσμο του εγκλήματος.
«Βερολίνο σ’ αγαπώ»: Έντεκα σκηνοθέτες σκηνοθετούν σύντομες ιστορίες ανθρώπων με επίκεντρο τις διαπροσωπικές σχέσεις, στις οποίες πρωταγωνιστεί το Βερολίνο. Μια ταινία για μία πόλη που κρύβει μέσα της αμέτρητες ιστορίες.
«Vox Lux» του Μπράντι Κορμπέτ: Αυτή είναι η ζωή μιας διάσημης ποπ σταρ, της Σελέστ η οποία έφτασε στην κορυφή εντελώς απροσδόκητα. Όλα ξεκίνησαν όταν ένας οπλισμένος συμμαθητής της εισέβαλε στο σχολείο σκορπώντας το θάνατο. Η Σελέστ ήταν μία από τις ελάχιστες επιζήσασες της τραγωδίας και σε μια εκδήλωση μνήμης για τα θύματα τραγούδησε μαζί με την αδελφή της ένα δικό τους τραγούδι. Ολόκληρη η χώρα συγκινήθηκε και η Σελέστ χωρίς να το καταλάβει έγινε διάσημη. Όμως τα χρόνια πέρασαν και η διάσημη σταρ έχει αρχίσει να δύει. Ώριμη πια έχει αποφασίσει να δώσει μια συναυλία στην πόλη της, ελπίζοντας έτσι να ανακάμψει η καριέρα της.
«Free solo» των Τζίμι Τσιν, Ελίζαμπεθ Τσάι Βασαρέλι: Το Ελ Καπιτάν είναι ένας κάθετος γρανιτένιος βράχος στην Καλιφόρνια. Έχει ύψος 900 μέτρα και αποτελεί πρόκληση για τους δεινούς αναρριχητές. Αυτό όμως που επιχείρησε και κατάφερε ο Άλεξ Χόνολντ ήταν στην κυριολεξία αδιανόητο. Κατάφερε να κατακτήσει την κορυφή του Ελ Καπιτάν χωρίς να χρησιμοποιήσει καθόλου σχοινί και κανένα προστατευτικό εξοπλισμό! Μια συγκλονιστική κινηματογραφική εμπειρία, που κέρδισε το βραβείο Όσκαρ στην κατηγορία του Ντοκιμαντέρ.
Σινεφίλ