«ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΘΕΜΑ»Η επαναδιαπραγμάτευση της ελευθερίας
Του Στράτου ΚερσανίδηΣτις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες της ευμάρειας αλλά και της αναδυόμενης ηθικής, πολιτιστικής και οικονομικής κρίσης, φαίνεται πως ακόμη και η έννοια της ελευθερίας τίθεται σε αμφισβήτηση. Όχι ευθέως αλλά ως παράπλευρη απώλεια, η οποία δύσκολα γίνεται αντιληπτή με την πρώτη ματιά. Να ποια ήταν η αφορμή για την Στέλλα Θεοδωράκη να γυρίσει το «Ελεύθερο θέμα».
Η Ίρις είναι καθηγήτρια στη Σχολή Καλών Τεχνών. Στο πλαίσιο των σπουδών δίνει σε μια ομάδα οκτώ φοιτητών της μια άσκηση με ελεύθερο θέμα ώστε να φτιάξουν τη δική τους ιστορία. Προβληματισμένοι αλλά ενθουσιασμένοι αποφασίζουν να αναμετρηθούν με την πρόκληση. Η εκκίνηση θα δοθεί από τον Γιώργο, ο οποίος αποφασίζει να κάνει μια εργασία βασισμένος στην προσωπική ζωή της Ίριδας. Το πείραμα αποδεικνύεται ιδιαίτερα ενδιαφέρον καθώς αρχίζουν και αναδύονται διαφορετικές οπτικές και καταστάσεις μεταξύ των μελών της ομάδας που αγγίζουν τα όρια του σουρεαλισμού. Στα ίδια αυτά όρια κινείται συχνά και η καθημερινότητα στις σύγχρονες κοινωνίες.
Η Στέλλα Θεοδωράκη, με την ιδιαίτερα πετυχημένη σκηνοθετική της ματιά, παρουσιάζει μια ταινία αρκετά «στριφνή» στην οποία μπλέκεται η τέχνη με την πραγματικότητα και η αλήθεια με τη φαντασία. Χωρίς κραυγές αλλά μέσα από μια διαδικασία αναζήτησης και αυτογνωσίας, η Θεοδωράκη κατορθώνει να μιλήσει για όλα τα ζητήματα της επικαιρότητας, αλλά και να αναδείξει τη συντηρητικοποίηση των δυτικών κοινωνιών και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτή επάνω στην ίδια την τέχνη και την ελεύθερη έκφρασή της.
Δύσκολη ταινία, η οποία απαιτεί ιδιαίτερη προσήλωση στη θέασή της, εάν λάβουμε υπόψη πως και η διάρκειά της είναι αρκετά μεγάλη (149 λεπτά). Οπωσδήποτε όμως αξίζει ο θεατής να μπει στη βάσανο της αποκωδικοποίησης. Όπως σημειώνει και η ίδια η σκηνοθέτιδα: «H ιδέα για την ταινία ξεπήδησε σε μια εποχή που ένιωσα έντονη την ανάγκη να επαναδιαπραγματευτούμε τις ελευθερίες μας. Ένιωσα μια έντονη αλλαγή στον κοινωνικοπολιτικό χώρο δίπλα μου κι ένα συντηρητισμό, που ξεπερνούσε και τα χειρότερα όνειρά μας. Ταυτόχρονα εισέπραξα, και από προοδευτικούς ανθρώπους, δυσκολία να αποδεχτούν τον «άλλο», λες και τόσο καιρό εκκολαπτόταν ένας ύποπτος «φασισμός» της καθημερινότητας. (…) Την ίδια περίοδο ολοκληρώθηκε και στο σενάριο η σχέση της καθηγήτριας με τον Γάλλο εραστή και αυτή η επαναλαμβανόμενη αγωνία της για την πολιτιστική διαφορά. Πού αρχίζουν και τελειώνουν οι ομοιότητες και οι διαφορές μας; Πόσο καλυμμένες μπορεί να είναι οι σχέσεις εξουσίας μέσα στο κοινό οικοδόμημα που αποκαλούμε Ευρώπη;».
strakersan@gmail.comkersanidis.wordpress.com «ΜΕΚΤΟΥΜΠ, ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ»
Η αφύπνιση των αισθήσεων
Η έκτη ταινία του, τυνησιακής καταγωγής σκηνοθέτη, Αμπντελατίφ Κεσίς διαφέρει από τις προηγούμενες ταινίες του, οι οποίες είχαν μια ματιά περισσότερο πολιτική και κοινωνική. Ο ίδιος, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, λέει: «Ίσως και να ήταν μια αντίδραση στις προηγούμενες ταινίες μου, όπου είχα, κατά κύριο λόγο, αγγίξει δύσκολα και πιο επώδυνα θέματα, όπως το ζήτημα του χωρισμού στην ταινία «Η ζωή της Αντέλ». Από την άλλη, μπορεί να είναι και μια αντίδραση απέναντι σε αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Θεωρώ την εποχή μας πολύ αγχωτική. Το φιλμ αυτό μου έδωσε την ευκαιρία να ξαναβρώ μέσα μου την ελαφρότητα. Αισθανόμουν την ανάγκη να ξεφύγω λίγο, να κινηθώ προς μια πιο ουτοπική περίοδο της ζωής μου».
Έτσι, με την ταινία «Μεκτούμπ, αγάπη μου», ο Κεσίς φαίνεται να ασχολείται περισσότερο με τις αισθηματικές σχέσεις και την ερωτική αφύπνιση. Ο Αμίν είναι ένας νεαρός σεναριογράφος ο οποίος το καλοκαίρι του 1994 έρχεται από το Παρίσι στη γενέτειρά του, μια παραθαλάσσια κωμόπολη στη Νότια Γαλλία, για διακοπές. Μαζί με τον ξάδελφό του, Τονί, και την παιδική του φίλη, Οφελί, περιφέρεται στα μπαρ της παραλίας. Μια ανέμελη καθημερινότητα η οποία αποκτά περισσότερο ενδιαφέρον όταν έρχεται η ώρα να ερωτευτεί. Όμως οι πειρασμοί είναι πολλοί, τα όμορφα γυναικεία κορμιά περισσεύουν και ο Αμίν παρασύρεται από το διάχυτο ερωτισμό σε μιαν αισθαντική αναζήτηση.
Πρόκειται για ελεύθερη μεταφορά μυθιστορήματος του Φρανσουά Μπεγκοτντό. Όμορφη ταινία, στην οποία κυριαρχούν τα ανθρώπινα σώματα λουσμένα από τον ήλιο. Με έντονο το στοιχείο του ερωτισμού και εξαιρετικούς πρωταγωνιστές, η ταινία διεκδίκησε το Χρυσό Λιοντάρι στη Βενετία.
Σ.Κ. ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ«Ευτυχισμένος Λάζαρος» (Lazzaro felice) της Αλίτσε Ρορβάχερ: Ο Λάζαρο ένας καλόκαρδος χωρικός, «ταξιδεύει στο χρόνο και με μεγάλα φιλικά ανοιχτά μάτια αντιμετωπίζει τις σύγχρονες εικόνες ως αινίγματα». Η σχέση του με τον Τανκρέντι, ένα νέο αριστοκρατικής καταγωγής, εξελίσσεται σε έναν πολύ δυνατό δεσμό. Τόσο ώστε ο Τανκρέντι ζητά από τον Λάζαρο να τον βοηθήσει για να σκηνοθετήσει την απαγωγή του! Μέσα από αυτήν την κοινή περιπέτεια ο Λάζαρο θα γνωρίσει τη δύναμη της φιλίας. Η ταινία, η οποία κέρδισε το Βραβείο Σεναρίου, στο Φεστιβάλ των Κανών, είναι μια αλληγορία η οποία έρχεται απευθείας μέσα από τον ιταλικό νεορεαλισμό, φέρνοντας στο νου μεγάλες στιγμές του ιταλικού σινεμά.
«Πόλη υπό κατοχή» (Captive state) του Ρούπερτ Γουάιτ: Μια δεκαετία έχει περάσει από τότε που μια νέα νομοθεσία έχει επιβληθεί στο Σικάγο, με αποτέλεσμά την εξάλειψη του εγκλήματος, την εξαφάνιση της ανεργίας και τη γενική αρμονία να επικρατεί στην πόλη. Η νομοθεσία αυτή έχει επιβληθεί από κάποια εξωγήινη δύναμη. Ταινία επιστημονικής φαντασίας.
«Ντάμπο» (Dumbo) του Τιμ Μπάρτον: Ο Ντάμπο, το νεογέννητο ελεφαντάκι στο τσίρκου του Μαξ Μέντιτσι διαθέτει τεράστια αυτιά. Ο Μαξ δεν φαίνεται ιδιαίτερα χαρούμενος από αυτό μέχρις ότου ανακαλύπτει πως το ελεφαντάκι μπορεί να πετάξει κουνώντας τα τεράστια αυτιά του! Όταν όμως αποχωρίζεται τη μητέρα του νιώθει τρομαγμένος και μόνος μέσα στο τεράστιο λούνα παρκ Ντριμλαντ!
«Κωδικός κολιμπρί» (The hummingbird project) του Κιμ Νγκουέν: Στον κόσμο της αγοράς, και ιδίως στον τομέα των Συναλλαγών Υψηλής Συχνότητας, η ταχύτητα παίζει τεράστιο ρόλο. Αρκεί να είσαι ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου πιο γρήγορος για να κερδίσεις εκατομμύρια. Έτσι ο Βίνσεντ και ο Άντον, δυο ξαδέλφια από τη Νέα Υόρκη, σχεδιάζουν να φτιάξουν μια οπτική ίνα από το Κάνσας μέχρι το Νιου Τζέρσι για να κερδίσουν αυτά τα εκατομμύρια. Εμπόδια στα σχέδιά τους βάζει η πρώην εργοδότριά τους, Έβα Τόρες, η οποία έχει βάλει σκοπό να τους καταστρέψει.
«Ο καθηγητής και ο τρελός» (The professor and the madman) του Φαρχάντ Σαφίνια: Το 1872 στο Λονδίνο, ο καθηγητής Τζέιμς Μάρεϊ συγκεντρώνει λέξεις για την πρώτη έκδοση του λεξικού αγγλικής γλώσσας της Οξφόρδης. Πολύτιμη βοήθεια του προσφέρει κάποιος δρ Γουίλιαμ Μάινορ, ο οποίος του στέλνει περίπου 10.000 λήμματα. Σημαντική λεπτομέρεια: ο δρ Μάινορ είναι τρόφιμος σε ένα άσυλο φρενοβλαβών εγκληματιών!
«Ο άγγελος» (El angel) του Λουίς Ορτέγκα: 1971, ο Καρλίτο, ένας όμορφος νεαρός που ζει στο Μπουένος Άιρες, ονειρεύεται να γίνει κλέφτης. Στο σχολείο γοητεύεται από τον Ραμόν και οι δυο τους θα ξεκινήσουν ένα ταξίδι έρωτα και παρανομίας. Όταν ο Καρλίτο συλληφθεί η κοινή γνώμη εντυπωσιάζεται από την αγγελική του ομορφιά και έτσι του δίνεται το παρατσούκλι «Άγγελος του θανάτου». Σαράντα ληστείες και έντεκα δολοφονίες είναι το κατηγορητήριό του, πράξεις για τις οποίες καταδικάζεται και φυλακίζεται.
«Στιγμιαία οικογένεια» (Instant family) του Αον Άντερς: Ο Πιτ και η Έλι αποφασίζουν να τεκνοθετήσουν. Έτσι γνωρίζουν τρία αδελφάκια –ανάμεσά τους και μια 15χρονη– και από τη μια στιγμή στην άλλη θα βρεθούν γονείς τριών παιδιών! Θα τα καταφέρουν;
«Τρύπα» (The hole in the ground) του Λι Κρόνιν: Η Σάρα μετακομίζει με το γιο της, Κρις, σε ένα απομονωμένο σπίτι. Η αλλόκοτη γειτόνισσά τους και η εξαφάνιση του Κρις αναστατώνουν την Σάρα. Καθώς αναζητά το γιο της στο δάσος, ανακαλύπτει μια μυστηριώδη τρύπα. Το παιδί επιστρέφει αλλά δεν ήταν ο Κρις που ήξερε η Σάρα.
«Επιστροφή στην κορυφή» του Στρατή Χατζηελενούδα: Ο Λεωνίδας έχει ανέβει στο Μύτικα, την κορυφή του Ολύμπου, δύο φορές. Τώρα, μετά από ένα ατύχημα που τον έχει καθηλώσει σε αναπηρικό καροτσάκι, θέλει να την κατακτήσει ξανά. Με τη βοήθεια των φίλων του η μεγάλη περιπέτεια ξεκινά. Βραβείο Κοινού και βραβείο ΕΤ στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Αποκλειστικά στο Τριανόν (Αθήνα) και στην αίθουσα Σταύρος Τορνές (Θεσσαλονίκη).
Σινεφίλ