Η ζωή του μεγάλου Τζέσε Όουενς εντός και εκτός στίβων
Ο Τζέσε Οουενς (δεξιά) με τον Λουτζ Λόνγκ στους Ολυμπιακούς αγώνες του ΒερολίνουΟ Τζέσε Όουενς ο Ολυμπιονίκης που έμεινε στην ιστορία ως ο αθλητής που ρεζίλεψε τη θεωρία του Χίτλερ για την υπεροχή της Αρίας φυλής, μπροστά στα μάτια του, έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα στις 31 Μαρτίου του 1980. Ο Όουενς κατέκτησε τέσσερα χρυσά μετάλλια στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου, εκνευρίζοντας τον Χίτλερ, που απέφυγε να τον συγχαρεί και να του σφίξει το χέρι, πράγμα που αντίθετα έκανε με τους γερμανούς αθλητές.
Για να φτάσει να ταπεινώσει τον Χίτλερ, ο Τζέσε Όουενς μόχθησε πολύ στη ζωή του. Φτώχεια και ρατσισμός ήταν καθημερινά φαινόμενα. Ο Όουενς μεγάλωσε σε φτωχό σπίτι, αλλά κατάφερε να φοιτήσει στο πανεπιστήμιο του Οχάιο. Εκεί αναδείχθηκε το ταλέντο του στα 100μ. και στα 200μ., ενώ είχε μεγάλη ευχέρεια και στο άλμα εις μήκος. Έμεινε στην ιστορία όταν στο πανεπιστημιακό πρωτάθλημα μέσα 45 λεπτά, «έσπασε» τρία παγκόσμια ρεκόρ.
Έτσι, ο Όουενς έγινε η ελπίδα των ΗΠΑ για μετάλλια στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου, το 1936. Η ναζιστική Γερμανία που ήθελε να «δείξει» στους στίβους τη δήθεν φυλετική της υπεροχή δέχθηκε τους όρους αρκετών χωρών, που ήθελαν να κατέβουν στους αγώνες με αθλητές ανεξαρτήτως χρώματος και θρησκεύματος, αποφεύγοντας έτσι το μποϊκοτάζ των αγώνων.
Ένα μετάλλιο, μια φιλία…Ο Τζέσε Όουενς από το πρώτο αγώνισμα, τα 100 μέτρα έδειξε τις… προθέσεις του. Κέρδισε άνετα το χρυσό μετάλλιο και πήγε στο μήκος, όπου στον ημιτελικό είχε ως μεγάλο αντίπαλο τον γερμανό πρωταθλητή Ευρώπης, Λουτζ Λονγκ. Στην πρώτη του προσπάθεια, ο Όουενς βγήκε άκυρος, ενώ και η δεύτερη ήταν επίσης άκυρη. Τότε παγώνοντας το στάδιο, αλλά και τον Χίτλερ στις εξέδρες, ο Λουτζ Λονγκ σηκώθηκε και κατευθύνθηκε προς τον Όουενς, βοηθώντας τον να μετρήσει καλύτερα τα βήματά του και να πατήσει λίγο πιο πίσω. Το τρίτο άλμα του Οουενς ήταν έγκυρο και προκρίθηκε στον τελικό.
Ο τελικός ήταν μια γιγαντομαχία δυο τεράστιων αθλητών. Με συνεχείς εναλλαγές στην πρώτη θέση, ο Όουενς κατάφερε να κερδίσει το δεύτερο χρυσό του μετάλλιο και να αφήσει τον Γερμανό στην δεύτερη θέση. Μετά το τέλος του αγώνα, σε μια πρωτοφανή κίνηση ο Λουτζ Λονγκ αγκάλιασε τον Όουενς και έκαναν μαζί το γύρο του θριάμβου, περνώντας αγκαλιασμένοι μπροστά από τον Χίτλερ και τον Γκέμπελς. Το πλήθος ζητωκραύγαζε. Η τόλμη του Όουενς και το απερίγραπτο θάρρος του Λονγκ, αψήφησαν τον φανερά εκνευρισμένο Χίτλερ. Ο Αμερικανός κατέκτησε στο Βερολίνο άλλα δυο χρυσά μετάλλια. Στα 200 μέτρα και με την ομάδα 4Χ100 των ΗΠΑ. Όμως το σημαντικότερο μετάλλιο ήταν η φιλία του με τον Λονγκ. «Μπορείς να λιώσεις όλα τα χρυσά μετάλλια και τα κύπελλα που έχω, αλλά δεν θα έφταναν για τα ’24 καράτια’ φιλίας που ένιωσα εκείνη την στιγμή για τον Λουτζ Λονγκ. Ο Χίτλερ πρέπει να είχε τρελαθεί όταν μας έβλεπε αγκαλιασμένους», έλεγε ο Όουενς για τον συναθλητή του που δεν συμμεριζόταν τη ναζιστική ιδεολογία.
O Χίτλερ δεν ξέχασε την ταπείνωση στο Ολυμπιακό στάδιο του Βερολίνου και έστειλε τον Λονγκ στην Βέρμαχτ. Ο γερμανός αθλητής σκοτώθηκε στα 29 του χρόνια, κατά την συμμαχική απόβαση στην Σικελία το 1943. Στο τελευταίο γράμμα που έστειλε στον Όουενς, έγραφε: «Κάποια μέρα πήγαινε να βρεις τον γιο μου. Πες του για τον πατέρα του και πώς ήταν τα πράγματα πριν μας χωρίσει ο πόλεμος. Πες του πώς πραγματικά μπορούν να είναι τα πράγματα μεταξύ των ανθρώπων σε αυτήν τη γη». Και έτσι έγινε, ο Όουενς βρήκε τον γιο του Λονγκ και του μίλησε για τον πατέρα του. Έγινε μάλιστα και κουμπάρος του. Το 2009, η εγγονή του Όουενς και ένας από τους γιους του, συναντήθηκαν στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου στο Βερολίνο, παραδίδοντας μαζί τα μετάλλια στο άλμα εις μήκος.
Η αδιαφορία του ΡούσβελτΟ Όουενς ύψωσε το ανάστημά του στη ναζιστική Γερμανία και επέστρεψε με τέσσερα χρυσά μετάλλια. Αυτό όμως δεν άλλαξε την αντιμετώπισή του στις ΗΠΑ. Ο πρόεδρος Ρούσβελτ έκανε προεκλογική εκστρατεία και προτίμησε τις ψήφους της ρατσιστικής Αμερικής που είχε μεγάλη εκλογική δύναμη. Δεν επεδίωξε καν να τον συναντήσει. Λέγεται μάλιστα πως ακόμα και σε μια τελετή προς τιμήν του, του ζήτησαν να μπει από την πλαϊνή πόρτα του προσωπικού. «Δεν με σνόμπαρε ο Χίτλερ, αλλά ο Φράνκλιν Ρούσβελτ. Ο Πρόεδρος δεν μου έστειλε ούτε ένα τηλεγράφημα», θα πει ο Όουενς στο βιβλίο του Τζέρεμι Σαπ για τους Ολυμπιακούς του ’36. Ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ θα τον τιμήσει σχεδόν είκοσι χρόνια αργότερα, με τον τίτλο «Πρέσβης του Αθλητισμού».
ΥΓ: Στο Βερολίνο το 1936 ο Τζέσε Όουενς γνώρισε έναν άγνωστο έλληνα συναθλητή του στο μήκος. Το όνομά του; Γρηγόρης Λαμπράκης. Μάλιστα οι δύο άνδρες έβγαλαν μια φωτογραφία, που φυλάσσεται στο μουσείο του Μαραθωνίου δρόμου.
Μάκης Διόγος