«Θα είναι μια ακόμα καλή ημέρα για την Ελλάδα», δήλωσε ο Πιέρ Μοσκοβισί προσερχόμενος στη συνεδρίαση του Eurogroup στο Βουκουρέστι το πρωί της Παρασκευής. Προεξοφλώντας τη θετική ανταπόκριση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης στην εισήγηση των θεσμών και του EuroWorking Group για την εκταμίευση των 978 εκατ. ευρώ από τις επιστροφές κερδών των ελληνικών ομολόγων, ο ευρωπαίος Επίτροπος Οικονομικών σημείωσε με εμφανή αισιοδοξία: «Εργαστήκαμε πολύ, οι ελληνικές αρχές εργάστηκαν πολύ, για να φτάσουμε σε σημείο αρκετά αξιόπιστο ώστε να προτείνουμε αυτή την εκταμίευση. Εξετάσαμε προσεκτικά τις μεταρρυθμίσεις που έχει κάνει η Ελλάδα […] Η αίσθησή μας είναι πως έχουν γίνει αρκετά για να μπορέσω να εισηγηθώ την εκταμίευση. Θα είναι ένα καλό σήμα για τη χώρα, που έχει βγει από το πρόγραμμα και ανακτά την εμπιστοσύνη των αγορών».
Σκίτσο του Χρήστου Πικριδά Λίγες μόλις ώρες αργότερα την είδηση επιβεβαίωσε πανηγυρικά η πληροφορία εκ μέρους του επικεφαλής του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, ότι ξεκινούν άμεσα οι διαδικασίες έγκρισης της εκταμίευσης στις χώρες όπου απαιτείται σχετικά απόφαση του κοινοβουλίου. Επ’ αυτού δεν αναμένονται δυσάρεστες ανατροπές, όπως συνάγεται από την εκτίμηση του Κλάους Ρέγκλιγκ ότι το ποσό θα είναι διαθέσιμο αρχές Μαΐου, οπότε προβλέπεται να έχει κλείσει ο κύκλος των κοινοβουλευτικών διαδικασιών. Αξιοσημείωτα, ο επικεφαλής του ESM έκρινε σκόπιμο να διευκρινίσει (απευθυνόμενος και προς τα εν λόγω κοινοβούλια, ανάμεσά τους και το γερμανικό, η απόφαση του οποίου «δέον να θεωρείται» θέσφατο…) ότι δεν πρόκειται για δόση. Η χώρα δεν είναι σε πρόγραμμα και δεν λαμβάνει δόσεις, το ποσό δεν χρειάζεται να επιστραφεί. «Δεν υπάρχουν νέοι δημοσιονομικοί στόχοι», είπε, αρκεί η «γενική δέσμευση» της Ελλάδας να εκτελέσει τις βασικές μεταρρυθμίσεις που προέβλεπε το πρόγραμμα του ESM — «γενική δέσμευση» στην οποία εμφανίζεται να αρκείται ο ίδιος, αλλά και το Eurogroup στην ανακοίνωσή του, σημάδι αναβάθμισης της αξιοπιστίας της χώρας έναντι των εταίρων και των διεθνών κεφαλαιαγορών.
Η απόφαση του Eurogroup ήταν αναμενόμενη. Δεν εξέπληξε παρά μόνο τους απληροφόρητους για τις εξελίξεις στη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης με τους εταίρους όλο το προηγούμενο διάστημα. Στους οποίους δεν συγκαταλέγεται ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που καλείται τώρα να εξηγήσει την ανικανότητά του να διαβλέψει την από καιρό συντελούμενη μεταστροφή στις διαθέσεις των εταίρων, αρκούμενος να εξορκίζει την πραγματικότητα με πληκτικές ρητορίες περί ανίκανης κυβέρνησης. Αλλά ούτε και τον κεντρικό τραπεζίτη, που μέχρι την προπαραμονή του Eurogroup, στην ενδιάμεση Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος την οποία κατέθεσε την περασμένη Δευτέρα, επέμενε να παραβλέπει τις ενδείξεις σταθερής ανάκαμψης της οικονομίας, εστιάζοντας στα αδύνατα σημεία όχι για να επισημάνει τους κινδύνους και να προτείνει μέτρα αποσόβησής τους, όπως είναι ο κανόνας για τις εκθέσεις αυτές της κεντρικής τράπεζας, αλλά για να κάνει αντιπολίτευση, εισηγούμενος την οικονομική πολιτική της αρεσκείας του ιδίου και, κατά πάσα βεβαιότητα, του οικονομικού επιτελείου της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Ο κ. Στουρνάρας ατύχησε να καταθέσει τη Δευτέρα τις αμφιβολίες του για το μέλλον των επιτοκίων δανεισμού που είχε επιτύχει η χώρα στις τελευταίες εξόδους της στις κεφαλαιαγορές, με το δεκαετές ομόλογο στο 3,9% και το πενταετές στο 3,6%. Το έκανε εκκινώντας από την εκτίμηση ότι οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων θα συνεχίσουν να κινούνται σε υψηλά επίπεδα λόγω αναταράξεων στις διεθνείς αγορές, αλλά και λόγω της ανησυχίας από το ενδεχόμενο η κυβέρνηση να αθετήσει συμφωνημένες με τους εταίρους μεταρρυθμίσεις. Με αποτέλεσμα, κατά την Έκθεση «Στουρνάρα», να αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά υψηλό κόστος δανεισμού, γεγονός που υποδηλώνει ότι η ελληνική οικονομία δεν έχει επιστρέψει στην κανονικότητα — όπως διακαώς εύχεται η αξιωματική αντιπολίτευση να εξακολουθήσει να συμβαίνει μέχρι τις εκλογές;
Ένα 24ωρο αργότερα, η απόδοση των ελληνικών τίτλων υποχώρησε σε νέα χαμηλά ρεκόρ, με το δεκαετές στο 3,68%, και το πενταετές στο 2,55%. Αποτέλεσμα δημοσιεύματος του Bloomberg ότι η Ελλάδα εξετάζει την πρόωρη αποπληρωμή μέρους των δανείων από το ΔΝΤ.
Ο κεντρικός τραπεζίτης όφειλε να γνωρίζει αυτό που γνώριζε το Bloomberg, την πρόθεση της κυβέρνησης για πρόωρη αποπληρωμή μέρους έστω, του πιο επαχθούς, από το χρέος στο ΔΝΤ. Ήταν κοινό μυστικό. Τον πρόδωσε ο ζήλος του να συμπορευτεί με τα σενάρια της αντιπολίτευσης στην προσπάθεια δημιουργίας αρνητικού για την κυβέρνηση κλίματος εν όψει εκλογών; Αν όχι, τότε τον πρόδωσε η παράλειψή του να προβλέψει, ως όφειλε, την αντίδραση των αγορών μετά την απόφαση του Eurogroup του Βουκουρεστίου, ελάχιστες ώρες μετά την οποία, συγκεκριμένα στις 17:40 ώρα Ελλάδος, η απόδοση του δεκαετούς έπεσε στο 3,51% και του πενταετούς σε 2,32%.
Σε κάθε περίπτωση απέτυχε. Και ως θεσμικός οικονομοτέχνης και ως άτυπος πολιτικός.
Μεσοπρόθεσμα κινδυνεύει να δει να αποτυγχάνει και στις δυσοίωνες εκτιμήσεις του για το χρέος της χώρας, στο βαθμό που επιμένει να συνδέει κατά απόλυτο τρόπο την εξυπηρέτησή του με το πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, που η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να δεχτεί τον Ιούνιο του 2018 για να εξασφαλίσει τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και την εκταμίευση πόρων από τον ESM για το σχηματισμό του ταμειακού αποθέματος ασφαλείας. Ενώ αναγνωρίζει ότι ο συνδυασμός αυτών των δύο έχει βελτιώσει σημαντικά τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους μεσοπρόθεσμα, επιμένει ότι για να ενισχυθεί η οικονομική δραστηριότητα η χώρα δεν θα έπρεπε να δεχθεί το υπερπλεόνασμα, αλλά να διεκδικήσει πρόσβαση σε προληπτική γραμμή στήριξης, που θα της επέτρεπε να μπει στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.
Τι εννοεί ο κεντρικός τραπεζίτης λέγοντας «προληπτική γραμμή στήριξης»; Να επανεμπλακεί η χώρα σε ένα νέο μνημόνιο, όπως ισχυρίζεται η αξιωματική αντιπολίτευση ότι έχει κάνει, άτυπα, η κυβέρνηση;
Περιμένετε ακόμη να απαντήσει στο ερώτημα ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης;
Κωστής Γιούργος