Με δύο κινήσεις την εβδομάδα που πέρασε, η Ελλάδα, βαδίζοντας στο δρόμο που άνοιξε η Συμφωνία των Πρεσπών, επιχείρησε με την ίδια τόλμη και, όπως όλα δείχνουν, με την ίδια επιτυχία, ακόμη ένα σημαντικό βήμα στην προσπάθεια αναβάθμισης της θέσης της διεθνώς.
Για την ακρίβεια, με δύο ταξίδια.
Το ταξίδι του πρωθυπουργού στο Ντουμπρόβνικ, για τις εργασίες του 8ου Επιχειρηματικού Φόρουμ των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και της Κίνας, συνόδου κορυφής γνωστής και ως «Πρωτοβουλία 16+1» — και πλέον «Πρωτοβουλία 17+1», μετά τη γνωστοποίηση της ένταξης της Ελλάδας ως πλήρες μέλος της από τον οικοδεσπότη πρωθυπουργό της Κροατίας, Αντρέι Πλένκοβιτς, στο χαιρετισμό που απηύθυνε στους αρχηγούς των κρατών-μελών ανοίγοντας τις εργασίες της Συνόδου το πρωί της Παρασκευής.
Και το ταξίδι του υπουργού Οικονομικών στην Ουάσινγκτον, για την εαρινή σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, για να δρομολογήσει την συμφωνία με το ΔΝΤ για πρόωρη αποπληρωμή των επαχθέστερων από τα δάνεια του Ταμείου στη χώρα μας – συμφωνία που ήδη προεξοφλείται βέβαιη.
Η σημασία των δύο αυτών κινήσεων της κυβέρνησης Τσίπρα για τη χώρα δεν εξαντλείται στην οικονομική σφαίρα. Η πολιτική διάσταση δεν υπολείπεται της οικονομικής. Αν, όπως σωστά αξιολογείται, η ένταξη της Ελλάδας ως πλήρες μέλος στην εν λόγω Πρωτοβουλία θα προσδώσει προστιθέμενη αξία στην ελληνική οικονομία, αναβαθμίζοντας τη χώρα ως περιφερειακό κόμβο, δεν θα συμβάλει λιγότερο στη διπλωματική της αναβάθμιση, ενισχύοντας το πολιτικό προφίλ της στην ευρωπαϊκή περιφέρεια. Κυρίως, δε, συσφίγγοντας περισσότερο τις σχέσεις της με την Κίνα, με πρωτοβουλία της οποίας ξεκίνησαν οι «16+1» το 2012, ένα εγχείρημα με στόχο την ενδυνάμωση και επέκταση της συνεργασίας με τα κράτη της Κεντρικής, Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ιδιαίτερα στον τομέα των υποδομών και της διασυνδεσιμότητας, ενταγμένο στο στρατηγικό σχέδιο της Κίνας για την Πρωτοβουλία «Μια Ζώνη-Ένας Δρόμος» («One belt-One road») που θα την συνδέει με ένα ευρύ φάσμα χωρών της Ευρασίας και της Αφρικής.
Όλα αυτά μόνο επειδή είχε προηγηθεί, με αξιοσημείωτο χρονισμό, η Συμφωνία των Πρεσπών και η επίλυση του ονοματολογικού, χωρίς την οποία η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να γίνει πλήρες μέλος της Πρωτοβουλίας, δεδομένου ότι η Βόρεια (πλέον) Μακεδονία συμμετείχε σε αυτήν με το (τότε) συνταγματικό της όνομα: Δημοκρατία της Μακεδονίας – μαζί με τη Βουλγαρία, την Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Πολωνία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία, τη Σλοβενία, τη Σερβία, την Ουγγαρία, την Κροατία, το Μαυροβούνιο, τη Τσεχία και, βέβαια, τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.
Όπως, άλλωστε, δεν θα μπορούσε η Ελλάδα να είχε προσκληθεί να συμμετάσχει, την ίδια μέρα, δια του υπουργού Εξωτερικών, Γ. Κατρούγκαλου, ως πλήρες μέλος της πλέον, στη Διάσκεψη της «Διαδικασίας του Βερολίνου» στη Βαρσοβία, αν δεν είχε προηγηθεί η Συμφωνία των Πρεσπών. Λιγότερο «ηχηρή», ίσως, από την «Πρωτοβουλία 17+1», η «Διαδικασία του Βερολίνου» δεν παύει να είναι ένα σημαντικό φόρουμ διαλόγου. Συστάθηκε το 2014 για να κρατά ανοιχτή την προοπτική της σύνδεσης Ευρωπαϊκής Ένωσης-Δυτικών Βαλκανίων, συμβάλλοντας στη διαβαλκανική συνεργασία, την επίλυση διμερών διαφορών και την προώθηση, μεταξύ άλλων, υποδομών στον ενεργειακό τομέα και τις μεταφορές, αποτελώντας μια ενδιαφέρουσα σύνθεση από χώρες των Δυτικών Βαλκανίων μέχρι Γαλλία, Γερμανία, Βρετανία, Ιταλία και Αυστρία. Η πρωτοβουλία ανήκει στην γερμανίδα καγκελάριο Ανγκέλα Μέρκελ, ενδεχομένως ως αντίβαρο στην κινεζική «Πρωτοβουλία 16+1» —πράγμα που αν όντως συμβαίνει, κάνει ακόμη πιο ενδιαφέρουσα πρόκληση τη συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτή τη «εναλλακτική συγχορδία» συμφερόντων και βλέψεων.
Η Ελλάδα ήταν ουσιαστικά απούσα και εδώ όσο εκκρεμούσε το ονοματολογικό. «Τόσα χρόνια χάναμε μεγάλες δυνατότητες. Σήμερα, κερδίζουμε το χαμένο έδαφος. Ανακτούμε την αξιοπιστία και τη δυναμική μας. Γινόμαστε μια χώρα που μπορεί με μεγαλύτερη αισιοδοξία να ατενίζει το μέλλον, αξιοποιώντας τις μεγάλες οικονομικές και εμπορικές ευκαιρίες που της δίνει η γεωγραφική της θέση. Πριν από τέσσερα χρόνια, η Ελλάδα ήταν μια χώρα χρεοκοπημένη, το μαύρο πρόβατο στην Ευρώπη, χωρίς δυνατότητα να έχει πρόσβαση στις μεγάλες και κρίσιμες προκλήσεις και εξελίξεις της περιοχής. Με διαμάχες με τους βόρειους γείτονές της. Σήμερα είναι μια χώρα που όλοι την αναγνωρίζουν. Έχουμε ανακτήσει το κύρος μας στην ευρύτερη περιοχή, τη σημασία μας…» — Από τις δηλώσεις του πρωθυπουργού μετά το πέρας της συνόδου στο Ντουμπρόβνικ το απόγευμα της Παρασκευής.
Η δεύτερη σημαντική κίνηση της κυβέρνησης, το ταξίδι του Ευκλείδη Τσακαλώτου στην Ουάσινγκτον, δεν αναμένεται να προσκρούσει σε προσκόμματα … ονοματολογικού τύπου. Το ελληνικό αίτημα για πρόωρη αποπληρωμή μέρους του χρέους προς το ΔΝΤ, όποια ονομασία και να του δοθεί, αντιμετωπίζεται από καιρό –και οπωσδήποτε από το Eurogroup του Βουκουρεστίου— ευνοϊκά από τα εμπλεκόμενα μέρη.
Το ΔΝΤ δεν αναμένεται να φέρει αντίρρηση. Έχοντας την προτεραιότητα, ως «προτιμητέος πιστωτής» που είναι, θα αρκεστεί να εξασφαλίσει την αποπληρωμή των δανείων του. Εξάλλου έχουν προηγηθεί η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, η Ελλάδα δεν θα αποτελέσει εξαίρεση. Εκτός κοσμογονικού απροόπτου, το αίτημα θα γίνει αποδεκτό, ίσως αυτό να συμβεί την ώρα που αυτές οι αράδες θα οδεύουν στο τυπογραφείο, μεσάνυχτα Παρασκευής.
Και στην προκειμένη περίπτωση τα οφέλη για τη χώρα δεν θα είναι μόνο, ούτε κυρίως, οικονομικά. Θα είναι οφέλη πολιτικά. Θα απογοητευτούν όσοι στην Ελλάδα στοιχημάτισαν πολιτικό κεφάλαιο στη ρήξη, όπως έπραξαν με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Υπάρχει απόφαση να διατηρηθεί το κλίμα ομαλότητας και συνεννόησης ανάμεσα στους εταίρους και την Αθήνα για το επόμενο, ιδιαιτέρως ρευστό για την Ευρώπη, διάστημα — οπωσδήποτε μέχρι τις ευρωεκλογές, ίσως και αρκετά μετά. Το τελευταίο που θα ήθελαν το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες είναι μια υποτροπή του πολιτικού κλίματος στον ευρωπαϊκό Νότο, όπου φαίνεται να έχουν σημαντικές εκκρεμότητες με την Κίνα …
Κωστής Γιούργος