Η γερμανίδα καγκελάριος αισθάνθηκε την ανάγκη να μοιραστεί με τους αναγνώστες μεγάλων ευρωπαϊκών εφημερίδων το «αίσθημα βαριάς ευθύνης» που νοιώθει για την Ευρώπη. Στη συνέχεια, χρειάστηκε να διευκρινίσει ότι δεν εννοούσε με αυτό ότι προσδοκά σε κάποιο υψηλόβαθμο αξίωμα στις Βρυξέλλες. Αντίθετα κανείς δεν της ζήτησε διευκρινίσεις για το άδειασμα στον εκλεκτό του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ, με τον οποίο όπως είπε διαφωνεί σε αρκετά σημεία. Έτσι κι αλλιώς είναι γνωστό ότι ποτέ δεν το θεώρησε κατάλληλο για αυτή τη θέση.
Του Δημήτρη Σμυρναίου, ΒερολίνοΗ Ανγκέλα Μέρκελ δεν επιδιώκει κανένα πολιτικό αξίωμα μετά την αποχώρησή της από την καγκελαρία. Αυτή ήταν η δήλωση της εβδομάδας, αφού προηγουμένως είχε ερμηνευθεί ποικιλοτρόπως η συνέντευξή της σε ευρωπαϊκά έντυπα, όπου και εξέφρασε το βαρύ αίσθημα της ευθύνης που την κυριεύει για το μέλλον της Ευρώπης. Η δήλωση αυτή μοιάζει σαφής, αλλά αν εστιάσει κανείς στην λέξη «δεν επιδιώκω» τότε μπορεί και να ερμηνευθεί διαφορετικά. Τι θα συμβεί για παράδειγμα αν της το ζητήσουν; Και δεν είναι λίγοι αυτοί στην Ευρώπη, που πιστεύουν ότι η ανάληψη από τη μεριά της της προεδρίας της Κομισιόν ή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης για μια ανασυγκρότηση ενός οικοδομήματος που μοιάζει να τρίζει επικίνδυνα.
Έτσι κι αλλιώς, ο χρόνος πιέζει και δύο ημέρες μετά τις ευρωεκλογές στις 28 Μαΐου στις Βρυξέλλες, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να αρχίσουν να ανοίγουν τα χαρτιά τους όχι μόνο για το πώς φαντάζονται το μέλλον της ΕΕ, αλλά και για το τι προσδοκίες έχουν από τη μοιρασιά των κορυφαίων αξιωμάτων της επόμενης περιόδου. Κομβικό ρόλο σε αυτές τις εξελίξεις θα παίξει η σχέση του Βερολίνου με το Παρίσι. Ο Εμανουέλ Μακρόν έχει ακολουθήσει τις τελευταίες εβδομάδες μια αρκετά επιθετική πολιτική απέναντι στην Ανγκέλα Μέρκελ, προσπαθώντας να την υποχρεώσει να εγκαταλείψει τις αοριστολογίες.
Η στάση του γάλλου προέδρουΟ γάλλος πρόεδρος αποφάσισε τελικά να συστρατευθεί με την ομάδα των Φιλελευθέρων στο Ευρωκοινοβούλιο, ελπίζοντας να την φέρει στην τρίτη θέση από πλευράς εδρών. Έχει βρει έναν δραστήριο συνοδοιπόρο στο πρόσωπο του Μαρκ Ρούτε, πρωθυπουργού της Ολλανδίας, μιας χώρας που τελευταία με ολοένα και μεγαλύτερη σαφήνεια δείχνει να προσπαθεί να υπενθυμίζει στο Βερολίνο ότι δε μπορεί να τα έχει όλα δικά του.
Παράλληλα, ο γάλλος πρόεδρος φλερτάρει έντονα και με τους Πράσινους, έχοντας ορίσει ως κεντρικό προξενητή μιας τέτοιας συνεργασίας τον άλλοτε ευρωβουλευτή τους και σημερινό στενό του σύμβουλο Ντάνιελ κον Μπεντίτ. Για τον Μακρόν το «τρένο της οικολογίας» μοιάζει μια τελευταία προσπάθεια να μην χάσει εντελώς τη λαϊκή υποστήριξη κάτι που θα τον υποχρέωνε πιθανώς να παραδώσει τα κλειδιά του σπιτιού στη γαλλική ακροδεξιά. Επιχειρεί να ...επιστρέψει εθνικά παίρνοντας ριψοκίνδυνες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες. Ο Μακρόν ελπίζει τώρα σε μια ευρύτερη συμμαχία, με στόχο να αποτρέψει την εκλογή του ακραίου συντηρητικού Μάνφρεντ Βέμπερ στην προεδρία της Κομισιόν, ως μια εξέλιξη που θα σηματοδοτήσει και την στροφή πολιτικής στην Ευρώπη, μακριά από την θρησκευτική εμμονή των Γερμανών στην πολιτική της αυστηρής δημοσιονομικής προσαρμογής. Η στάση του αυτή φαίνεται να αντιμετωπίζεται με ενδιαφέρον και από τη σοσιαλδημοκρατία, όχι μόνο τη γερμανική, που αναζητά τρόπους να διαφοροποιηθεί από την οικονομική πολιτική Σόιμπλε, αλλά συνολικά από την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία που καταγράφει επιτυχίες σε χώρες, όπου αναζητά πάλι το κοινωνικό της «πρόσημο», όπως στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στη Φινλανδία. Κάτι που προφανώς με καθυστέρηση έχουν καταγράψει και στελέχη του Κιν.Αλ. στην Ελλάδα και το εκφράζουν με μια μάλλον αγχωτική προσπάθεια αποστασιοποίησής τους από τη Νέα Δημοκρατία.
Η ανάγκη των συγκλίσεωνΗ πρόσφατη τηλεοπτική αναμέτρηση των υποψηφίων για την προεδρία της Κομισιόν κατέδειξε ακριβώς ότι μεταξύ Σοσιαλδημοκρατίας, Αριστεράς, Πρασίνων αλλά και κοινωνικά φιλελεύθερων μπορούν να υπάρξουν συμπτώσεις και συγκλίσεις, την ώρα που ο Μάνφρεντ Βέμπερ έμοιαζε απομονωμένος πολιτικά και έκλεινε το μάτι μόνο σε εκείνες τις εθνικιστικές δυνάμεις που έχουν κάνει σύνθημα τους τα σφραγισμένα σύνορα, την ισχυροποίηση της εθνικής ταυτότητας και το μπλοκάρισμα περαιτέρω διεύρυνσης αλλά και ολοκλήρωσης.
Δεν είναι τυχαίο ότι και η ίδια η Ανγκέλα Μέρκελ, που κατά καιρούς έχει υπενθυμίσει ότι μεγαλώνοντας η ίδια πίσω από ένα τείχος δεν πρόκειται ποτέ να υποστηρίξει μια «Ευρώπη φρούριο», φρόντισε να εκφράσει δημόσια τις διαφωνίες της σε αρκετά ζητήματα με τον βαυαρό πολιτικό, που αμφισβητείται από αρκετούς Χριστιανοδημοκράτες και μοιάζει να έχει πλέον την «άνευ όρων» στήριξη μόνο του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Αυστριακού καγκελάριου Σεμπάστιαν Κουρτς, εκείνου που εδώ και ενάμιση χρόνο συγκυβερνά με την ακροδεξιά του Κόμματος των Ελευθέρων.
Τόσο στο θέμα των κλειστών συνόρων, όσο και στο θέμα των σχέσεων με τη Ρωσία και της υλοποίησης του περιβόητου αγωγού Nordstream 2 Μέρκελ και Βέμπερ δεν είναι στο ίδιο μήκος κύματος. Αλλά η καγκελάριος διαφωνεί και με τον απόλυτο τρόπο με τον οποίο ο Βέμπερ τάσσεται υπέρ της παύσης κάθε είδους ενταξιακής διαπραγμάτευσης με την Τουρκία. Ισως γιατί αυτή έχει διαπραγματευτεί με τον Τούρκο Πρόεδρο στο μεταναστευτικό και γνωρίζει ότι κάθε παζάρι με την Αγκυρα μοιάζει με είσοδο σε ναρκοπέδιο, στο οποίο δε μπαίνεις ποτέ τρέχοντας.
Ενα καμμένο χαρτί;Η Ανγκέλα Μέρκελ δεν είχε βεβαίως ποτέ στενή σχέση με το Βέμπερ. Και μπορεί να συνεχίζει να... ψιθυρίζει ότι αν τηρηθεί η λογική του Spitzenkandidat, θα πρέπει ο πρώτος των εκλογών να είναι και ο επόμενος επικεφαλής της Επιτροπής. Όμως, η διαφοροποίησή της δέκα μέρες πριν τις εκλογές από τις θέσεις του σκληρού Χριστιανοκοινωνιστή, όπως και η επισήμανσή της ότι υπάρχουν και άλλοι άξιοι πολιτικοί στη Γερμανία, που θα ήταν κατάλληλοι για κορυφαία ευρωπαϊκά αξιώματα, συνιστούν ουσιαστικά άδειασμα στον πολιτικό, στον οποίο επένδυσε όλα τα λεφτά του ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η Ανγκέλα Μέρκελ ανήκει στην ομάδα εκείνη των Χριστιανοδημοκρατών που επιθυμούν να μην σβηστεί η διαχωριστική γραμμή μεταξύ κεντροδεξιάς και ακροδεξιάς. Δεν επανέλαβε τυχαία την πεποίθησή της ότι οι αποφάσεις το καλοκαίρι του 2016 ήταν σωστές, τότε που οι εθνικιστές της κόλλησαν το παρατσούκλι «καγκελάριος του καλωσορίσματος». Έχει και η ίδια διαπιστώσει ότι ο Βέμπερ προτιμά να αφήνει δυσδιάκριτη αυτή τη διαχωριστική γραμμή. Ή να την μεταφέρει προς τα αριστερά του, αποκλείοντας έτσι τη δυνατότητα μελλοντικώνσυνεργασιών με άλλες δυνάμεις του δημοκρατικού χώρου.
Αλλά η γερμανίδα καγκελάριος γνωρίζει ότι είτε αποφασίσε�� να απαντήσει σκληρά στις προκλήσεις Μακρόν, είτε προτιμήσει να αναζητήσει ένα συμβιβασμό μαζί του, κάτι που θα εξαρτηθεί βεβαίως και από το εκλογικό αποτέλεσμα σε Γαλλία και Γερμανία, ο Βέμπερ θα είναι ένα «βαρίδι» με δεδομένη τη δημόσια απόρριψη του από τον γάλλο πρόεδρο αλλά και άλλους ηγέτες (και) στην τελευταία σύνοδο του Συμβουλίου στη Ρουμανία. Ένα βαρίδι που θα το ξεφορτωθεί την κατάλληλη στιγμή, πουλώντας την κίνησή της και ως πιστοποίηση καλής θέλησης. Το σχεδόν παραιτημένο ύφος του Βέμπερ στο ντιμπέιτ της περασμένης Τετάρτης στις Βρυξέλλες θα μπορούσε να εκληφθεί και ως απόδειξη ότι ίσως έχει αρχίσει να τα συνειδητοποιεί όλα αυτά. Αν είναι έτσι, τουλάχιστον θα μπορέσει να αποφύγει την οδύνη του περάσματός του στην ιστορία ως «χρήσιμου ηλίθιου». Οσο για εκείνους που πίστεψαν τόσο φανατικά σε αυτόν, θα έχουν το χρόνο μετά το μεγάλο παζάρι να διαλέξουν το χαρακτηρισμό που τους ταιριάζει...
•