Η αθλητική ιστορία του ανθρώπου που έδωσε τη ζωή του για την ειρήνη και τη συναδέλφωση
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης με τον Τζέσε ΟουενςΣυμπληρώνονται αύριο 56 χρόνια από το θάνατο του Γρηγόρη Λαμπράκη. Ο βουλευτής της ΕΔΑ στις 22 Μαΐου του 1963 είχε δεχθεί στη Θεσσαλονίκη δολοφονική επίθεση από τους παρακρατικούς και πέντε μέρες μετά άφησε τη τελευταία του πνοή. Ο Λαμπράκης έμεινε στην ιστορία για τους πολιτικούς αγώνες τους, για τις ιατρικές του επιδόσεις, για τον τραγικό του θάνατο. Όμως είχε και μια αθλητική πλευρά. Γεννημένος στο χωριό Κερασίτσα της Ορεινής Αρκαδίας σκληραγωγημένος από τη δουλειά στην ύπαιθρο, δεν δυσκολεύτηκε να διακριθεί στα 100 και στα 200 μέτρα, στο τριπλούν και στη μεγάλη αγάπη του, το μήκος. Ως επιμελής μαθητής και μέλος πολύτεκνης οικογένειας εξασφάλισε υποτροφία τα πρώτα τρία χρόνια και εκτός από τις σπουδές του, αφοσιώθηκε και στο άλλο μεγάλο πάθος της ζωής του, τον στίβο.
ΑφοσίωσηΤο 1935 νίκησε στο πανελλήνιο πρωτάθλημα στο μήκος και στο τριπλούν, καταρρίπτοντας και το πανελλήνιο ρεκόρ στο μήκος. Αναδείχθηκε δέκα φορές Βαλκανιονίκης σε τέσσερα διαφορετικά αγωνίσματα και το 1937 ήταν 4ος στο μήκος στους Παγκόσμιους Φοιτητικούς Αγώνες.
Το 1936 ο Γρηγόρης Λαμπράκης αγωνίστηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Βερολίνο. Ο 24χρονος Αρκάς δεν διακρίθηκε στο μήκος και στο τριπλούν, όμως έκανε τη γνωριμία με τον συναθλητή του και μεγάλο πρωταγωνιστή των αγώνων, Αμερικανό Τζέσε Όουενς. Τον αθλητή που σύμφωνα με τον μύθο ανάγκασε τον Αδόλφο Χίτλερ να εγκαταλείψει το στάδιο. Τον ίδιο αθλητή που κατατρέχτηκε από τους ίδιους τους συμπατριώτες του μετά την επιστροφή του στις ΗΠΑ και ουσιαστικά δεν αγωνίστηκε ποτέ ξανά. Η φωτογραφία του με τον Οουενς είναι ιστορική.
Δυο χρόνια μετά κάνει τη σπουδαιότερη χρονιά του, αφού κατέρριψε τρεις φορές το πανελλήνιο ρεκόρ στο μήκος και τις τρεις φορές μέσα στον Αύγουστο. 7.16μ, 7.20μ. και 7.37μ. μια επίδοση που άντεξε 21 ολόκληρα χρόνια. «Μόλις επέστρεψα από το Στάδιο όπου, όπως σας είχα υποσχεθεί θα κατέρριπτα το ρεκόρ μου και το κατέρριψα με το πρώτο μου άλμα... Είμαι ευτυχής; Ίσως, εγώ δεν νοιώθω την ευτυχία μου», έγραψε στο ημερολόγιο του. Είχε την... κακή συνήθεια που έχουν όλοι οι χαρισματικοί άλτες, πολλά άκυρα άλματα και ελάχιστα έγκυρα. Όταν ο Δήμος Μαγκλάρας κατέρριψε με άλμα στα 7.51μ. το πανελλήνιο ρεκόρ του Λαμπράκη στους Βαλκανικούς Αγώνες, ξαφνιάστηκε με την υποδοχή που του επιφύλαξε ο συγκινημένος Λαμπράκης.
Τα λόγια του Γρηγόρη Λαμπράκη είναι συγκλονιστικά: «Περίμενα εικοσιένα ολόκληρα χρόνια να’ ρθει τούτη η στιγμή. Κι ήλθε σχεδόν όταν είχα αρχίσει να απογοητεύομαι μη βλέποντας το νέο αθλητή που θα ερχόταν ν’ ανέβει εκεί από όπου εγώ είχα κατεβεί εδώ και τόσον καιρό. Σ’ ευχαριστώ και σε συγχαίρω. Ένα θέλω να σου συστήσω με την πείρα που απέκτησα από τους στίβους. Ο αθλητισμός είναι δύσκολος και θέλει πλήρη αφοσίωση. Η δυσκολότερη ώρα είναι η ώρα της επιτυχίας. Η επιτυχία που σε ανεβάζει απότομα ψηλά μπορεί να σε καταστρέψει το ίδιο απότομα, σαν αθλητή και σαν άνθρωπο αν δεν έχεις προετοιμαστεί γι’ αυτήν. Χρειάζεται μεγάλο ψυχικό απόθεμα για να κρατηθείς στο ύψος της και για να μπορέσεις ν’ ανεβείς ψηλότερα, όπως έχεις υποχρέωση σαν σωστός αθλητής».
Τον Μάιο του 1939 αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο. Κάνει πρακτική στο μαιευτήριο «Έλενα» και το 1940 υπηρετεί τη θητεία του στη Σχολή Έφεδρων Αξιωματικών στη Σύρο. Εκείνη τη δύσκολη χρονιά αποφασίζει να αποσυρθεί από τον αθλητισμό. Στις 2 Απριλίου του 1940 σε ηλικία μόλις 28 χρονών.
Η Ένωση Ελλήνων ΑθλητώνΟι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Ελλάδα. Ο αδερφός του, Μήτσος συλλαμβάνεται και μεταφέρεται σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ο άλλος αδερφός του ο Θοδωρής ανεβαίνει στα βουνά, ο Γρηγόρης μένει πίσω, στο «Τζάννειο» και παράλληλα οργανώνει τις πρώτες εστίες αντίστασης με τους συναθλητές του. Το 1943 Ίδρυσε την «Ένωση Ελλήνων Αθλητών», διοργάνωνε αγώνες και κάθε εβδομάδα πήγαινε στο Παναθηναϊκό Στάδιο και μοίραζε κουραμάνες στους αθλητές που έπρεπε να φάνε για να συνεχίσουν να προπονούνται σκληρά. Ανέλαβε δωρεάν την ιατρική περίθαλψη τους, πηγαίνοντας να τους εξετάσει τρεις φορές την εβδομάδα.
Πρόεδρος της ΕΕΑ ανέλαβε ο κύπριος βαλκανιονίκης Ρένος Φραγκούδης, αντιπρόεδρος ο Λαμπράκης και γενικός γραμματέας και ταμίας οι επίσης βαλκανιονίκες Γιώργος Θάνος και Γιώργος Καραγιώργος. Από το καλοκαίρι του 1943 η ΕΕΑ εξέδιδε και την εφημερίδα «Αθλητικά Νέα», με υπεύθυνο τον αθλητή Γιάννη Σκιαδά. Η ΕΕΑ ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα, συνδυάζοντας την αναζωογόνηση του αθλητισμού με το κίνημα κοινωνικής αλληλεγγύης και την αντιφασιστική Αντίσταση. Μία από τις δυναμικές ενέργειές της ήταν και η επίθεση αθλητών, με επικεφαλής τον Λαμπράκη, στα γραφεία του ΣΕΓΑΣ και στη συνέχεια η πορεία προς την πλατεία Κολωνακίου όπου στεφανώθηκε η προτομή του Εμμανουήλ Ξάνθου, ενώ οι συγκεντρωμένοι, αδιαφορώντας για τους κατακτητές, έψαλαν τον Εθνικό Ύμνο. Άλλη χαρακτηριστική στιγμή ήταν η άρνηση των ποδοσφαιριστών του Παναθηναϊκού και της ΑΕΚ να παίξουν, όταν, λίγο πριν αρχίσει ο φιλικός αγώνας, ανακοινώθηκε ότι διαιτητής θα ήταν κάποιος αυστριακός αξιωματικός. Στο πλευρό των ποδοσφαιριστών έσπευσαν οι συγκεντρωμένοι φίλαθλοι που κατέστρεψαν τις εγκαταστάσεις του γηπέδου. Μετά την απελευθέρωση ο Γρηγόρης Λαμπράκης πρωτοστάτησε στην επαναλειτουργία του ΣΕΓΑΣ και στη σύσταση του ταμείου περίθαλψης των αθλητών. Ήθελε να βοηθήσει τους συναθλητές του, οι οποίοι μετά το τέλος της καριέρας τους, δεν είχαν δουλειά, ούτε ασφάλιση.
Μαζί με άλλους αθλητές διεκδίκησε την προεδρία της ομοσπονδίας (σ.σ. πρόεδρος ήταν ο Απόστολος Νικολαΐδης). Τον αθλητισμό δεν τον εγκατέλειψε ποτέ. Στο ιατρείο του στην Πατησίων συνέχισε να δέχεται μια φορά την εβδομάδα ασθενείς που δεν είχαν χρήματα να τον πληρώσουν και το ίδιο έκανε και σε ιατρείο θείου του στην Τρίπολη. Ο Λαμπράκης δεν πήρε ποτέ χρήματα από κανέναν αθλητή.
Μάκης Διόγος