Συνέντευξη με τον Φρανσίσκο Λούκα, πρώην επικεφαλής του πορτογαλικού Μπλόκο της Αριστεράς
Τη συνέντευξη πήρε ο
Δημήτρης ΓκιβίσηςΗ συζήτηση για την Ευρώπη είναι το θέμα των ημερών. Πώς βλέπεις τα πράγματα; Που βρίσκεται σήμερα η Ευρώπη;Η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέστη τεράστιες οπισθοδρομήσεις, κάτω από τις εντολές της σημερινής πλειοψηφίας και της Κομισιόν. Όχι μόνο η Ελλάδα απειλήθηκε και εκβιάστηκε για να μην διεκδικήσει το εθνικό της αίτημα για αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους και για προστασία των μισθών και των συντάξεων, αλλά σε όλη την Ευρώπη επιβλήθηκε η τραπεζική συγκέντρωση και ένα καθεστώς μόνιμης λιτότητας έγινε το πρότυπο. Αυτή είναι η λειτουργία της Συνθήκης του προϋπολογισμού. Επιπλέον, η κρίση των προσφύγων διευθετήθηκε με μια επαίσχυντη συμφωνία με τον Ερντογάν και την τουρκική κυβέρνηση, αψηφώντας τις βασικές έννοιες του σεβασμού των ανθρώπων για όσους υποφέρουν από τους πολέμους και τις στερήσεις. Ένα σημαντικό γεγονός, όπως το δημοψήφισμα του Brexit, προετοιμάστηκε ως ένας ελιγμός για χάρη των εσωτερικών ρυθμίσεων του Τόρις υπό την ηγεσία του Κάμερον, και του εφησυχασμού των ευρωπαϊκών αρχών. Ως επακόλουθο αυτών των κοινωνικών διαταραχών, της έλλειψης προοπτικών για μεγάλο αριθμό ανθρώπων, καθώς και των πολιτικών αναταραχών, ήταν η άνοδος της ακροδεξιάς, που κατάφερε να πάρει ορισμένες κυβερνήσεις όπως στην Ιταλία και την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, και έγινε βασικός παράγοντας επιρροής στον εκφυλισμό των παραδοσιακών κομμάτων της δεξιάς. Επομένως, η εντύπωσή μου είναι ότι η Ευρώπη βρίσκεται κάτω από μια εσωτερική επίθεση ανεύθυνων επιλογών και ανεύθυνων ηγετών.
Τα περιθώρια και οι προτεραιότητεςΘεωρείς ότι υπάρχουν τα περιθώρια για να οικοδομηθεί μια άλλη Ευρωπαϊκή Ένωση, με κοινωνική δικαιοσύνη και με αλληλεγγύη ανάμεσα στα κράτη μέλη της; Και τι μπορεί να κάνει η ευρωπαϊκή Αριστερά για την υπεράσπιση των πολλών;Δεν νομίζω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ικανή ή πρόθυμη να εξελιχθεί σε ένα χώρο συνεργασίας και αλληλεγγύης. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα οδηγεί σε μια επιθετική μορφή συσσώρευσης μέσω των πλεονασμάτων, και αυτό απαιτεί αυστηρούς κανόνες για την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων αγαθών, για την απελευθέρωση των αγορών, και για την μόνιμη συρρίκνωση των μισθών και των συντάξεων. Ο Μπαρόζο, ο προηγούμενος πρόεδρος της Κομισιόν, μετακόμισε στην Goldman Sachs. Καθώς ο Γιούνκερ, ο σημερινός πρόεδρος, επιλέχθηκε μετά από μια σταδιοδρομία ηγέτη σε μια κυβέρνηση που προωθούσε την υπεράκτια οικονομία η οποία ενίσχυε τη φοροδιαφυγή, οι κυριότεροι παράγοντες στην Ευρωπαϊκή Ένωση ευνοούν την συνέχεια των επιθετικών μορφών ανισότητας και των στρατηγικών αναζήτησης πλεονασμάτων. Για το λόγο αυτό, η άποψή μου είναι ότι η Αριστερά πρέπει να ενωθεί για την υπεράσπιση των ανέργων, των νέων, των επισφαλών, των εργαζομένων, των γυναικών, των φτωχών, των χρηστών των δημόσιων υπηρεσιών, προκειμένου να δημιουργήσει μεγάλους συνασπισμούς που θα αμφισβητούν τον καπιταλισμό και θα επιβάλλουν συγκεκριμένες αλλαγές για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, αποφεύγοντας την εμπιστοσύνη στο πολιτικό κέντρο και στα παραδοσιακά δεξιά κόμματα, που αποτελούν εμπόδια και όχι συμμάχους για μια πραγματική δημοκρατία.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο που περιέγραψες, που επικεντρώνεται η εκλογική ατζέντα του Μπλόκο της Αριστεράς;Η εκλογική εκστρατεία οργανώνεται γύρω από τρία σημαντικά θέματα: τις ευρωπαϊκές πολιτικές σχετικά με την κλιματική αλλαγή, την εναντίωση στην αρπαγή της δημοκρατίας από την οικονομία, και συγκεκριμένα στην αμφισβήτηση και στην απόρριψη της Συνθήκης για τον προϋπολογισμό και άλλων ευρωπαϊκών κανόνων, και τις δημόσιες υπηρεσίες, ειδικά στο εθνικό σύστημα υγείας, θέμα έντονων συζητήσεων στην Πορτογαλία. Το Μπλόκο της Αριστεράς προτείνει ένα νέο νόμο που ενισχύει το σύστημα υγείας, το οποίο ήταν αποτέλεσμα κοινής πρότασης από τον σοσιαλιστή Αντόνιο Αρνάουτ, ιδρυτή του Σοσιαλιστικού Κόμματος και δημιουργό της πρώτης μορφής εθνικού συστήματος μετά την πτώση της δικτατορίας, και από τον Ζοάο Σεμέντο, προηγούμενο συντονιστή του Μπλόκο, ιατρό, και πρώην διευθυντή μεγάλου νοσοκομείου. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται υπό συζήτηση, και η κυβέρνηση των Σοσιαλιστών έχει χωριστεί, αφού μερικοί υπουργοί ευνοούν μια συμφωνία με το Μπλόκο, και άλλοι εναντιώνονται προκειμένου να διατηρηθούν οι συμβάσεις σύμπραξης δημόσιου - ιδιωτικού τομέα με μεγάλες χρηματοπιστωτικές ομάδες.
Τι λένε για την Ευρώπη το PS (Σοσιαλιστικό Κόμμα), το CDS (Λαϊκό Κόμμα) και το PSD (Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα); Σε ρωτάω γιατί παρακολουθώντας τον προεκλογικό διάλογο φαίνεται ότι θέλουν να κρύψουν τις ευρωπαϊκές συμμαχίες τους.Και τα τρία κόμματα ακολουθούν πιστά τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εκφέρουν έναν παραδοσιακό λόγο, δεν ανοίγουν μέτωπα, και κάνουν μια εκλογική εκστρατεία με στρογγυλοποιημένες θέσεις. Ο πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα προσπαθεί να συνάψει μια συμφωνία με τον Μακρόν για μια κοινή κοινοβουλευτική ομάδα στο Στρασβούργο, ή τουλάχιστον για κάποιο είδος σύγκλισης. Δεδομένου ότι αυτό σημαίνει προσέγγιση με την ομάδα των Φιλελεύθερων, η οποία στήριξε την σκληρή γραμμή κατά της Ελλάδας και τις κυρώσεις εναντίον της Πορτογαλίας κατά τη διάρκεια των κρίσεων χρέους, μπορεί κανείς να αναμένει το χειρότερο από αυτή την εξέλιξη.
Σε τέσσερις μήνες βουλευτικές εκλογέςΠώς διαμορφώνεται γενικότερα το πολιτικό σκηνικό στην Πορτογαλία ενόψει και των βουλευτικών εκλογών;Οι βουλευτικές εκλογές θα διεξαχθούν σε λίγους μήνες. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα βρίσκεται σήμερα στην κυβέρνηση, μετά από τέσσερα χρόνια συνασπισμού των δεξιών κομμάτων, κάνοντας ανάλογα με την περίπτωση κοινοβουλευτικές συμφωνίες με το Μπλόκο της Αριστεράς και το Κομμουνιστικό Κόμμα. Παρά τις διαφορές, δηλαδή για τα ευρωπαϊκά ζητήματα, οι εν λόγω συμφωνίες καθόρισαν την άνοδο του κατώτατου μισθού κατά 20%, σταμάτησαν όλες τις ιδιωτικοποιήσεις, μείωσαν τους φόρους επί της εργασίας, αύξησαν τις συντάξεις και άλλες κοινωνικές πληρωμές, και βοήθησαν για την ένταξη όλων των επισφαλών εργαζομένων σε δημόσιες λειτουργίες ως κρατικοί υπάλληλοι. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία μεγάλου αριθμού θέσεων εργασίας και η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν προς το παρόν ότι, παρά τις προσπάθειές του, το Σοσιαλιστικό Κόμμα δεν είναι σε θέση να αποκτήσει πλειοψηφία και να αποφύγει τις διαπραγματεύσεις με τα αριστερά κόμματα για ένα νέο πρόγραμμα μετά τις γενικές εκλογές του Οκτωβρίου. Αλλά αυτό είναι ακόμα ένα ζήτημα ανοιχτό που μένει να το δούμε.