Του Θωμά ΤσαλαπάτηΧαζεύοντας τηλεόραση κάποια λάθος ώρα, παρατηρούσα πόσα μικρά κόμματα της άκρας δεξιάς γεννήθηκαν με αφορμή τις ευρωεκλογές. Παραλλαγές της ίδιας ρητορικής, με σχεδόν το ίδιο όνομα (εθνικό/πατριωτικό κάτι, ελληνικό δείνα κτλ), τον ίδιο ανορθολογισμό, τα ίδια επιχειρήματα και παρόμοια αμφίβολες πολιτικές θέσεις και γενικεύσεις. Ασκήσεις συναγερμού για ένα θιγμένο πατριωτικό συναίσθημα. Μια αισθητική κάπου ανάμεσα σε πανηγύρι χωριού, μιμητισμό στρατιωτικών παραγγελμάτων, με μια εσάνς χούντας.
Γιατί τόσοι παραπόταμοι;Δεν είμαι σίγουρος πώς ακριβώς εξηγείται το φαινόμενο. Για ποιόν λόγο όλη αυτή η ανάγκη για ακροδεξιά σπάει σε ελάχιστους παραποτάμους που φεύγουν από τη βασική κοίτη και τρέχουν αλαφιασμένοι στο πουθενά. Κάποιος θα μπορούσε να πει πως η ακροδεξιά ρητορική ενός κομματιού της Νέας Δημοκρατίας θα ��άλυπτε τους ανθρώπους αυτούς και πως ό,τι περίσσευε σε μια περίοδο έντονης συσπείρωσης θα κατευθυνόταν προς τη Χρυσή Αυγή. Ίσως, η δίκη και η ανάδειξη των εγκληματικών πρακτικών της οργάνωσης να έπαιξε ρόλο σε αυτό. Ένα κομμάτι που έφυγε από τη Νέα Δημοκρατία και άλλα κόμματα μπορεί να θέλει να παραμείνει εξίσου ακροδεξιό, αλλά χωρίς να φορτωθεί τα τσουβάλια του αίματος στην πλάτη. Και αυτή η απάντηση δεν με πείθει. Τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής δεν υποχωρούν σε τέτοιο βαθμό.
Αλλά τελικά δεν είμαι σίγουρος πως το ποσοστό του συνόλου των ακροδεξιών μαγαζιών θα είναι τόσο μεγάλο. Μια εξήγηση θα μπορούσε να είναι πως διάφοροι κομματάρχες προσπαθούν να αναβαθμιστούν πολιτικά στήνοντας τη δική τους μικροβιοτεχνία, με σκοπό να απορροφηθούν μέχρι τις εθνικές εκλογές με τον καλύτερο δυνατό τρόπο από τα λοιπά κόμματα. Και δεν εννοώ υποχρεωτικά από τη Νέα Δημοκρατία ή τη Χρυσή Αυγή, αλλά σε μια διαδικασία αντίστοιχη με αυτή που έφερε το ΛΑΟΣ μέχρι τη βουλή. Η κάθε ακροδεξιά μικροβιοτεχνία ράβει τις δικές της παραλλαγές του αυριανού σκοταδιού.
Το παράλογο ως πολιτικό εργαλείοΝομίζω όμως πως αυτές οι περιπτώσεις καθρεφτίζουν και κάτι άλλο. Είναι η έκφραση ενός καθημερινού ανορθολογισμού όπου όλα γίνονται σχετικά. Είναι εμφατικές απαντήσεις σε λάθος ερωτήματα, διατυπώσεις τάσεων και καταστάσεων που δεν καταλήγουν αλλά βροντοφωνάζουν πως υπάρχουν. Οι μικροί καθημερινοί ανορθολογισμοί φυσικά δεν έχουν να κάνουν μόνο με τον εθνικισμό. Απλώς η εθνικιστική εκδοχή τους βροντοφωνάζει πιο παράλογα. Βασισμένη σε έναν θολό ιδεαλισμό και μια άνευ όρων πίστη σε τυραννικά αυτονόητα, η ακροδεξιά αποτύπωση αναδεικνύει το παράλογο ως πολιτικό εργαλείο. Η αποτύπωση όμως δεν αφορά αποκλειστικά το χώρο αυτό, αλλά το σύνολο της πολιτικής.
Σε ένα περιβάλλον γενικευμένης εξάντλησης και συστηματικής παραπληροφόρησης, σε μια συνθήκη όπου ο Στέφανος Χίος βγάζει ελεύθερα την εφημερίδα του και τα fake news αποτελούν πρωτοσέλιδο των μεγαλύτερων εφημερίδων η αλήθεια, και κατ’ επέκταση η επιλογή, είναι κάτι το σχετικό. Σε μια περίοδο που τα χαρακτηριστικά που περιγράφουν τους πολιτικούς χώρους ανακατεύονται με ξένα σώματα και ξένες πρακτικές, ο ανορθολογισμός ζητά επιτακτικά καθαρότητα και βεβαιότητα. Είναι ακριβώς αυτό το ανορθολογικό συνονθύλευμα που ανέδειξε τον Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες, το ίδιο που γέννησε τέρατα κατά μήκος της Ευρώπης. Ο ανορθολογισμός αγαπά τους μεσσίες, τις φιγούρες που διεκδικούν τη μυθολογία και την αποκάλυψη , τους σωτήρες.
Πιστεύω πως ο ανορθολογισμός αυτός όπως καταγράφεται αλλά ακόμα περισσότερο όπως καιροφυλαχτεί στην ασάφεια και στη θολούρα αποτελεί μια κρίσιμη μάζα έκθετη στη χειραγώγηση και τη χρήση. Ιδιοκτήτης της θα γίνει όχι αυτός που θα την εκλογικεύσει αλλά αυτός που θα την συμπεριλάβει. Μια ανορθολογική με πολιτικούς όρους προσωπικότητα που θα καταφέρει να πείσει πέρα από τη λογική και πέρα από την πολιτική ανάλυση. Και έχω την αίσθηση πως μια ήττα της Νέας Δημοκρατίας στις ευρωεκλογές, η οποία θα εκκινήσει τη διαδικασία ήττας στις εθνικές, θα επισπεύσει τις διαδικασίες προς αυτή την κατεύθυνση.
http://tsalapatis.blogspot.com/