Η ιστορία του Μοχάμεντ Άλι μέσα από την αντιπολεμική του δράση
Ο Μοχάμεντ Άλι με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ σε αντιπολεμική συνέντευξη Τύπου
Πέρασαν τρία χρόνια από το θάνατο του Μοχάμεντ Άλι, του πυγμάχου που πολλοί θεωρούν τον κορυφαίο αθλητή που ανέβηκε στα ριγκ, καθώς αποσύρθηκε από την ενεργό δράση το 1981, έχοντας 56 νίκες, με μόλις πέντε ήττες και ήταν ο πρώτος που κατέκτησε τρεις φορές τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή βαρέων βαρών καθώς και ένα χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960. Όμως ο Άλι είχε δράση και εκτός ριγκ. Στη δεκαετία του 1960 ασπάστηκε το Ισλάμ, προσχωρώντας στην οργάνωση των «Μαύρων Μουσουλμάνων» και μετονομάστηκε από Κάσιους Κλει σε Μοχάμεντ Άλι, θεωρώντας πως μέχρι τότε κατείχε το «όνομα ενός δούλου».
Ενάντια στον πόλεμο του ΒιετνάμΤοποθετήθηκε ανοιχτά για τις ελευθερίες των Αφροαμερικανών στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ αρνήθηκε να καταταγεί στον αμερικανικό στρατό κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ, στάση για την οποία του αφαιρέθηκε προσωρινά ο τίτλος του πρωταθλητή. Κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του σε μια διαδήλωση για το δικαίωμα στη στέγαση, στη γενέτειρά το Λούισβιλ, είπε: «Γιατί θα πρέπει να μου ζητήσουν να βάλω μια στολή και να πάω 10.000 μίλια μακριά απ’ την πατρίδα και να ρίχνω βόμβες και σφαίρες σε μελαψούς ανθρώπους στο Βιετνάμ, ενώ οι άνθρωποι που αποκαλούνται Αράπηδες αντιμετωπίζονται στο Λούισβιλ σαν σκυλιά και τους αρνούνται απλά ανθρώπινα δικαιώματα; Όχι εγώ δεν θα φύγω 10.000 μίλια από την πατρίδα για να βοηθήσω στη δολοφονία και στην πυρπόληση μιας άλλης φτωχής χώρας, απλώς για να συνεχιστεί η κυριαρχία των λευκών δουλοκτητών πάνω στους σκουρόχρωμους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ήρθε η μέρα, που αυτό το κακό πρέπει να τελειώσει. Έχω προειδοποιηθεί ότι αν κρατήσω μια τέτοια στάση θα μου κοστίσει εκατομμύρια δολάρια. Αλλά το έχω πει μια φορά και θα το πω και πάλι. Ο πραγματικός εχθρός του λαού μου είναι εδώ. Δεν θα ντροπιάσω τη θρησκεία μου, τον λαό μου ή τον εαυτό μου με το να γίνει ένα εργαλείο για να υποδουλώσω όσους αγωνίζονται για τη δική τους δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ισότητα... Αν πίστευα ότι ο πόλεμος επρόκειτο να φέρει την ελευθερία και την ισότητα στα 22 εκατομμύρια του λαού μου, δεν θα χρειαζόταν να με επιστρατεύσουν, θα έπαιρνα μέρος αύριο. Δεν έχω τίποτα να χάσω εάν σταθώ όρθιος για τις πεποιθήσεις μου. Γι’ αυτό και θα πάω στη φυλακή, και τι έγινε; Βρισκόμαστε ήδη στη φυλακή 400 χρόνια».
Στο πνεύμα του ΆλιΌταν ο δρ. Μάρτιν Λούθερ Κινγκ τοποθετήθηκε εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ το 1967, επικρίθηκε από τον συστημικό Τύπο και τους δικούς του συμβούλους, που του είπαν να μην επικεντρωθεί στην «εξωτερική» πολιτική. Αλλά ο Λούθερ Κινγκ προχώρησε με αποφασιστικότητα και δικαιολόγησε την νέα στάση του, λέγοντας δημοσίως, «Όπως το θέτει Μοχάμεντ Άλι, είμαστε όλοι -μαύροι, σκουρόχρωμοι και φτωχοί- θύματα του ίδιου συστήματος καταπίεσης». Όταν ο Νέλσον Μαντέλα ήταν φυλακισμένος στο Ρόμπεν Άιλαντ είπε ότι Μοχάμεντ Άλι του έδωσε ελπίδα ότι οι τοίχοι κάποια μέρα θα καταρρεύσουν. Όταν ο Τζον Κάρλος και Τόμι Σμιθ ύψωσαν τις γροθιές τους στο βάθρο των μεταλλίων στην Πόλη του Μεξικού, ένα από τα αιτήματά τους ήταν να «αποκατασταθεί ο τίτλος του Μοχάμεντ Άλι.» Αποκάλεσαν τον Άλι «πολεμιστή-άγιο της εξέγερσης των Μαύρων Αθλητών». Όταν οι εθελοντές της Μη-βίαιης Επιτροπή Συντονισμού Φοιτητών (Student Nonviolent Coordinating Committee – SNCC) στο Λόουντς Κάουντι της Αλαμπάμα ίδρυσαν ένα ανεξάρτητο πολιτικό κόμμα το 1965, η νέα τους ομάδα ήταν η πρώτη που χρησιμοποίησε το σύμβολο ενός μαύρου πάνθηρα. Κάτω από μαύρη σιλουέτα της γάτας της ζούγκλας υπήρχε ένα σύνθημα κατ’ ευθείαν απ’ τον πρωταθλητή: «Είμαστε οι καλύτεροι». Όταν η Μπίλυ Τζιν Κινγκ έθεσε ως στόχο να κερδίσει ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες στον αθλητισμό, ο Μοχάμεντ Άλι θα της έλεγε, «Μπίλυ Τζιν Κινγκ! Είσαι η βασίλισσα [Billie Jean King! YOU ARE THE QUEEN!]!» Η Μπίλυ Τζιν Κινγκ είπε ότι αυτό την έκανε να αισθανθεί αυτοπεποίθηση.
Με τη στάση ζωής του ο Μοχάμεντ Άλι ενέπνευσε χιλιάδες Αφροαμερικάνους. Αυτό που έκανε ο Μοχάμεντ Άλι, σε έναν πολιτισμό που λατρεύει τον αθλητισμό και τη βία, καθώς και σε μια κουλτούρα που εξιδανικεύει τους μαύρους αθλητές, ενώ ποινικοποιεί το μαύρο δέρμα, ήταν να επαναπροσδιορίσει τι σημαίνει να είσαι σκληρός και να καταστήσει συλλογική την ίδια την ιδέα του θάρρους. Μέσα από τα λόγια του πρωταθλητή στους δρόμους και τις πράξεις στο ρινγκ, η γενναιότητα δεν ήταν μόνο να σταθεί απέναντι στον Σόνι Λίστον. Ήταν να πει την αλήθεια στην εξουσία, χωρίς να λογαριάσει το κόστος. Ήταν ένας πυγμάχος του οποίου η ίδια η παρουσία και η προσωπικότητα δίδασκαν ένα απλό και επικίνδυνο μάθημα: οι «πραγματικοί άντρες» παλεύουν για την ειρήνη και οι «πραγματικές γυναίκες» υψώνουν τη φωνή τους και εντάσσονται στην μάχη. Ή όπως είπε ο Μπράιαν Κάμπελ χρόνια πριν, «Ο Μοχάμεντ Άλι αρνήθηκε να φοβάται. Και με αυτόν τον τρόπο, έδωσε σε άλλους ανθρώπους θάρρος».
Μάκης Διόγος