Χάρη στην προσήλωση της αριστεράς στη διαφάνεια και τα δικαιώματα, αποκαλύπτονται ακροδεξιές ή ξενοφοβικές στάσεις, που είχαν υποδόρια δυναμική
Τη συνέντευξη πήρεη Δανάη ΨωμοπούλουΤέσσερα χρόνια μετά την είσοδό σας στην πολιτική σας φαίνεται ακόμη ότι η αριστερά αποτελεί τη μόνη προοδευτική πολιτική πρόταση;Η στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας με κάλεσε τον Ιανουάριο 2015 στην πολιτική ήταν για εμένα συγκλονιστική. Δεν έχω παύσει από τότε να απαντώ θετικά στο ερώτημά σας, ακόμη και αν έχουν γίνει κάποια λάθη από την κυβέρνηση ή το κόμμα. Αριστερά, άλλωστε, δεν είναι μόνο η κυβέρνηση και το κόμμα, είναι και οι κοινωνικοί χώροι και οι ιδέες. Στην εποχή μας, μάλιστα, χάρη στην προσήλωση της αριστεράς στη διαφάνεια και τα δικαιώματα, έχουν αρχίσει σταδιακά να αποκαλύπτονται ακροδεξιές ή ξενοφοβικές στάσεις, που στο παρελθόν είχαν κρυφή και υποδόρια δυναμική. Αυτό είναι σημαντικό κέρδος, αφού η γνώση είναι όρος αλλαγής.
Κατά την γνώμη σας, ποιο είναι το κύριο χαρακτηριστικό της κρίσης που αντιμετώπισε η χώρα;Πέρα από τις βαριές συνέπειες, χρειάζεται να προσέξουμε την ίδια την παγκοσμιοποιημένη αγοραία πολιτική που δρομολόγησε την κρίση. Φαινόταν να υπηρετεί πάνω απ’ όλα την εξυπηρέτηση του χρέους, με μεθόδευση μιας λιτότητας που έφθανε σε ακραία επίπεδα. Πιο κεντρική ήταν, όμως, μια άλλη τάση. Όχι, δηλαδή, η λιτότητα που ως ένα βαθμό καταπολεμούσε σπατάλες, αλλά η σαρωτική ιδιωτικοποίηση. Δεν αναφέρομαι σε ιδιωτικοποιήσεις επιχειρήσεων, που είναι λογικό να υπηρετούν ιδιωτικές πρωτοβουλίες και ανταγωνιστικότητες. Η αγοραία επιδίωξη για λιγότερο κράτος κατευθυνόταν να πλήξει ακόμη και εκείνες τις προνοιακές δομές (π.χ. για το περιβάλλον, την παιδεία, τους φτωχούς, την υγεία των πολλών), που δεν παράγουν κέρδος και επομένως μόνο ο δημόσιος χώρος μπορεί να τις στηρίξει. Ο ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να αναχαιτίσει αυτή την αγοραία πολιτική. Προφανώς, η ΝΔ, ως νεοφιλελεύθερο κόμμα, θα την υπηρετήσει πιστά. Ελπίζω, ότι οι προσεχείς εκλογές δεν θα της επιτρέψουν να καταλάβει την εξουσία για να συρρικνώσει τις δημόσιες δαπάνες και τις δομές.
Στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αποδίδεται ως μομφή ότι δεν έχει στηρίξει τη μεσαία τάξη. Ποια είναι η δική σας θέση για αυτό το θέμα;Η έξοδός μας από τα μνημόνια φυσικά δεν σήμαινε απαλλαγή από το χρέος και από υποχρεώσεις για πρωτογενή πλεονάσματα, που να υπηρετούν την εξόφλησή του, έστω και αν πετύχαμε μια αναδιάρθρωση. Σήμαινε, το λέω απλουστεύοντας, ότι μπορούμε πλέον να επιλέγουμε και να νομοθετούμε εμείς τον τρόπο με τον οποίο θα ξεπληρώσουμε. Καθώς τα υπερπλεονάσματά μας δεν έφθαναν για να καλύψουν όλες τις κοινωνικές ανάγκες, ο ΣΥΡΙΖΑ προτίμησε να ξεκινήσει από τους οικονομικά ασθενέστερους. Πρόκειται για προτεραιότητα ανθρωπιστική και ηθική: Και σε μια οικογένεια η βοήθεια πρώτα πηγαίνει σε εκείνον που έχει περισσότερη ανάγκη. Υπήρχε και οικονομική λογική: Κάθε ένα ευρώ που πηγαίνει στον φτωχό, άμεσα και 100% ξαναγυρίζει στην αγορά. Τώρα, όμως, έχουμε φθάσει στο χρόνο που πρέπει να στηριχτεί και η χειμαζόμενη μεσαία τάξη.
Κατά την γνώμη σας ποιες είναι οι κύριες εισφορές της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ στην παρούσα περίοδο;Η έξοδος από τα μνημόνια ήταν ένα τιτάνιο έργο ιστορικής σημασίας. Σκεφθείτε ότι μέσα σε τρία σχεδόν χρόνια αναχαιτίστηκε μια σπάταλη και διεφθαρμένη οικονομική πολιτική, που είχε ηλικία δεκαετιών και βελτιώθηκε η διεθνής εικόνα της χώρας. Δεν έλειψαν πάντως και μέτρα, που χάρη στην έλλειψη σοβαρού κόστους αναπτύχθηκαν παράλληλα και μάλιστα εξαρχής (επαναφορά συλλογικών συμβάσεων, σύμφωνο συμβίωσης, αποσυμφόρηση φυλακών).
Προφανώς έγιναν και λάθη, ποια είναι τα κυριότερα;Δεν θα αναφερθώ σε συγκυριακά ή επικοινωνιακά λάθη, αλλά στη βασική πορεία. Κατά την γνώμη μου καθυστέρησε η άρθρωση του ΣΥΡΙΖΑ με τους κοινωνικούς χώρους, όπως αυτοί εκπροσωπούνται με την αυτοδιοίκηση, τον συνδικαλισμό, ακόμη και το Πανεπιστήμιο. Δεν παραλάβαμε ένα αριστερό οικοδόμημα, τώρα πρέπει να το χτίσουμε χωρίς χρονοτριβές, δηλαδή με περισσότερη ταχύτητα.
Σε αυτή την πλευρά του λόφουΠιστεύετε ότι έχει αλλάξει η ιδεολογική φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ από το 2015 μέχρι σήμερα;Ναι, σε σημαντικό βαθμό. Αρχικά κυριαρχούσαν το αμεσοδημοκρατικό και το κινηματικό πνεύμα. Σήμερα, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ανοιχτεί στους πολλούς, στις πλειοψηφίες. Αυτό σημαίνει ότι η πολιτική σημασία των δομών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας έχει βαρύνει. Είναι, όμως, αναγκαίο να καταλάβουμε ότι ανάμεσα στις προηγούμενες και στις σύγχρονες τάσεις δεν υπάρχει οποιαδήποτε αντίθεση ή αντιδιαστολή. Τα δικαιώματα αποτελούν ιστορικές κατακτήσεις και τα κινήματα είναι μέρος, όχι αντίπαλος των πολλών. Στην άλλη πλευρά του λόφου βρίσκονται μόνο οι ελίτ. Αυτή την αλλαγή φυσιογνωμίας και τα όριά της πρέπει τώρα να συζητήσει εντατικά το κόμμα.
Το όνομά σας έχει συνδεθεί με έναν αποσυμφορητικό νόμο, παραδέχεστε ότι ο συγκεκριμένος νόμος δημιούργησε ένα γενικευμένο αίσθημα ανασφάλειας στην χώρα;Η δημιουργία γενικευμένου αισθήματος ανασφάλειας είναι ο κλασσικός τρόπος για αποπροσανατολισμό από τις ανισότητες, για αδρανοποίηση των πολιτών και εντέλει για την εμφάνιση «σωτήρων». Η καλλιέργεια του φόβου είχε χαρακτηριστικά προπαγάνδας: εξαπάτηση, συνεχής επανάληψη. Φυσικό ήταν να επιδράσει αρνητικά. Στην πραγματικότητα αποσυμφορητικοί νόμοι εκδίδονται από δεκαετίες, μάλιστα από το 2008 και μετά κάθε χρόνο, και ο πληθυσμός των φυλακών δεν επηρεάστηκε όσο δείχνουν οι τερατολογίες. Άκουσα στην τηλεόραση αγορεύοντα πολιτικό να ισχυρίζεται ότι με το «νόμο μου» βγήκαν 30.000 εγκληματίες από τη φυλακή, τη στιγμή που οι κρατούμενοι στο σύνολο των ελληνικών φυλακών έφθαναν τους 12.000. Η πραγματικότητα με δύο λόγια: με την εφαρμογή του ν.4322/2015 ο ετήσιος αριθμός σοβαρών εγκλημάτων (όπως οι ανθρωποκτονίες) μειώθηκε, οι συνθήκες στη φυλακή εξανθρωπίστηκαν και η διεθνής εικόνα της χώρας βελτιώθηκε.
Η Θεσσαλονίκη και οι ΘεσσαλονικείςΈχει κατά την άποψή σας η Θεσσαλονίκη σήμερα μια διαφορετική εικόνα από αυτήν που παρουσίαζε πέντε ή δέκα χρόνια πριν;Αναμφίβολα ναι. Βοήθησε, άλλωστε, και το ύφος της δημαρχίας Μπουτάρη. Πέρα από την εμφάνιση υποδομών, όπως το μετρό που κοντεύει να τελειώσει, το Μουσείο Ολοκαυτώματος που δρομολογείται ή το Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μέλα, πολύ ενθαρρυντικό είναι ότι στην Θεσσαλονίκη δραστηριοποιούνται πλέον πολλές κοινωνικές επιχειρήσεις και ομάδες αλληλεγγύης, που μαρτυρούν μια δημοκρατία νεανική που χτίζεται από κάτω. Επίσης, είναι σημαντικό ότι αποτελεί πλέον μια πόλη πιο ανοιχτή στους γείτονές της.
Πιστεύετε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών γίνεται αποδεκτή πλέον από τους Βορειοελλαδίτες;Οι αντιδράσεις που ακούω ή συναντώ είναι πια μεμονωμένες. Όσο ο καιρός περνά, γίνεται φανερό ότι η Συμφωνία αυτή υποχρέωσε τους γείτονες ν’ αλλάξουν το ίδιο τους το Σύνταγμα, να αναγνωρίσουν την ελληνική ιστορία της Μακεδονίας και να παύσουν να καπηλεύονται τα ελληνικά σύμβολα. Είναι φυσικό, οι αντιδράσεις να περιορίζονται σε κύκλους φανατικών. Ακόμη και στο όνομα υπήρξε άλλωστε όφελος, αφού 140 χώρες του κόσμου και ιδιωτικοί οργανισμοί, όπως η Google, αντικατέστησαν το «Δημοκρατία της Μακεδονίας», που παραπλανούσε ότι η Μακεδονία είναι δήθεν μία και Σκοπιανή.
Είστε υποψήφιος βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης, πιστεύετε ότι η Θεσσαλονίκη έχει πολιτικά χαρακτηριστικά πολύ διαφορετικά από αυτά της Αθήνας;Υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά, ένας λαός είμαστε, αλλά και αισθητές διαφορές. Η Αθήνα είχε τις μοναδικές κλασσικές αρχαιότητες, η Θεσσαλονίκη κατοικημένο κέντρο (ασυνήθιστο αυτό για τόσο μεγάλη πόλη), που το αγγίζουν τα κύματα, καθώς και βυζαντινά μνημεία. Θα τονίσω, όμως και μια κοινωνικοπολιτική διαφορά: ο μέσος Αθηναίος έχει μια αίσθηση άμεσης επαφής με το κράτος (βουλή, κυβέρνηση, υπηρεσίες) και με τα μεγάλα συγκροτήματα του Τύπου. Ο Θεσσαλονικιός αισθάνεται σε μεγάλο βαθμό αποκομμένος από το «κράτος». Αυτή η αίσθηση ως έναν βαθμό είναι ιστορικά δικαιολογημένη. Η πραγματικότητα πρέπει ν’ αλλάξει, όχι με ισοπέδωση προς τα κάτω, αλλά με πυκνότερη και εντονότερη παρουσία των Θεσσαλονικέων στα πανελλήνια πράγματα.