Την περασμένη Παρασκευή περίπου 40.000 μαθητές και νεολαίοι συγκεντρώθηκαν στο Άαχεν σε μια ακόμα κινητοποίηση κατά της κλιματικής απειλής. Δεν είναι μόνο ότι το κίνημα αυτό έχει κρατήσει 43 ολόκληρες εβδομάδες και δεν φαίνεται να υποχωρεί. Eίναι ότι ουσιαστικά πολιτικοποιεί τη νεολαία με ένα τρόπο, που καμιά παραδοσιακή πολιτική δύναμη δε μπορούσε να φανταστεί, αμφισβητώντας ουσιαστικά ένα σύστημα που πουλούσε στη νεολαία ως όραμα «ιδιώτευση και ιδιωτικοποιήσεις». Μια μέρα αργότερα 6.000 ακτιβιστές αψηφούσαν ποδαρόδρομο αρκετών χιλιομέτρων, αλλά και τα δρακόντεια μέτρα της αστυνομίας προκειμένου να διαδηλώσουν για το κλείσιμο του λιγνιτωρυχείου στο Έρκελεντς της Ρηνανίας. Μια γενιά πολιτικοποιείται, ριζοσπαστικοποιείται και αποφασίζει να αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού, παίρνοντας τα ρίσκα που της επιβάλει η κατανόηση ότι ο πλανήτης «σπίτι της» εξαντλείται.
6.000 διαδηλωτές απέκλεισαν λιγνιτωρυχείο στο κρατίδιο της Ρηνανίας, αφού περπάτησαν με τα σακίδια και τους υπνόσακούς τους αρκετά χιλιόμετρακαι αψήφησαν την αστυνομική βία, που κατέληξε σε προσαγωγές εκατοντάδων. Του Δημήτρη ΣμυρναίουΟχι δεν διαδηλώνουν απλά ενάντια στα πλαστικά καλαμάκια και τις σακούλες. Δεν πιστεύουν ότι αρκεί να σβήσουμε συμβολικά το φως μια μέρα το χρόνο για να σώσουμε τον πλανήτη. Το κίνημα που συνεχίζει να διαδηλώνει στην Γερμανία, από μαθητές, φοιτητές και άλλους νεολαίους κάνει λόγο για δικαιοσύνη. Κλιματική δικαιοσύνη. Τα βάζει με μεγάλες πολυεθνικές του πετρελαίου και απαιτεί από τις κυβερνήσεις να σταματήσουν να χρηματοδοτούν και να καλύπτουν τις εταιρίες ενέργειας, που στηρίζονται σε ορυκτά καύσιμα. Οι «Παρασκευές για το Μέλλον» έφτασαν τις 43. Την προηγούμενη εβδομάδα στο Άαχεν ήταν 40.000 παιδιά. Αποφασισμένα και με πολύ πολιτικά συνθήματα.
Αμήχανα τα παραδοσιακά κόμματα, με μια μικρή εξαίρεση των Πρασίνων, αν και όχι όλων μοιάζουν να προσπαθούν ακόμα να καταλάβουν πώς μια νέα γενιά, που είχε γαλουχηθεί στα mall και θεωρούσε τα smartphones προέκταση του χεριού της, ανακαλύπτει την πολιτική μέσω αυτής της παράκαμψης. Ανακαλύπτει ταξικά χαρακτηριστικά ενός συστήματος που δεν θα παραδοθεί με όπλο τους «καλούς τρόπους».
Αλλάζει η πολιτική ατζένταΗ εισβολή της νέας γενιάς στην πολιτική σκηνή είναι περισσότερο σαρωτική από όσο θα φαντάζονταν και οι γερασμένοι ακτιβιστές άλλων δεκαετιών. Αλλάζει την πολιτική ατζέντα. Ευαισθητοποιεί μια μεσαία τάξη, που υπό άλλες συνθήκες θα ενδιαφερόταν μόνο για το πώς θα γλυτώσει φόρους και πώς θα εξασφαλίσει το επόμενο δάνειο για να μεγαλώσει σε κυβικά το αυτοκίνητό της. Το σύνθημα που ακούστηκε για «πολιτική αλλαγή, αντί για κλιματική αλλαγή» δεν έχει καμιά σχέση με τη διαφημιστική φούσκα που χρησιμοποιούν κάποιοι εδώ στο Νότο. Είναι ένα αίτημα που μιλά για αναδιανομή των πόρων και των υλικών και των φυσικών. Ακούς μαθητές να λένε ότι πρέπει να μιλήσουμε για τον καπιταλισμό και δεν μπορείς να τους απαξιώσεις ως τεμπέληδες αναρχικούς. Βάζουν στο επίκεντρο του διαλόγου ζητήματα που παλιότερα θα μπορούσε εύκολα να απορρίψει ως «ακραία» η άρχουσα τάξη.
Σε μια εποχή που οι αυταρχικές ιδέες δείχνουν να κερδίζουν το πάνω χέρι σε μια σειρά από χώρες της Ευρώπης, η νεολαία αποφάσισε να κατέβει στους δρόμους, αμφισβητώντας ουσιαστικά τον τρόπο με τον οποίο ασκείται η πολιτική και τις προτάσεις που τους παρουσιάζουν τα κόμματα. Ουσιαστικά η νέα γενιά απαιτεί το δικαίωμα να ζήσει σε ένα βιώσιμο πλανήτη, αμφισβητώντας ένα μοντέλο ανάπτυξης, που στοχεύει αποκλειστικά στο κέρδος και βλέπει τον άνθρωπο ως πελάτη και τη φύση ως «πρώτη ύλη» για επενδύσεις. Η αντιπαράθεσή της με το σύστημα την κάνει να καταλάβει καλύτερα τη φύση του και να φτάσει να αμφισβητήσει την ουσία του.
Φυσικά και μπορεί να υπάρχει πολλή «αφέλεια και αγνότητα» μέσα σε αυτό το κίνημα. Αλλά είναι στο χέρι των προοδευτικών δυνάμεων να το στηρίξουν και να το βοηθήσουν να μπει πιο βαθιά στην ουσία. Δεν είναι τυχαίο πόσο πολύ έχουν θορυβηθεί οι εκπρόσωποι του μεγάλου συνασπισμού που μιλούν μόνο για τις «απαράδεκτες απουσίες» των μαθητών από τα σχολεία. Δεν είναι περιστασιακή η αντιπάθεια της ακροδεξιάς για τα παιδιά αυτά που προσπαθούν να τα συκοφαντήσουν σε κάθε ευκαιρία. Όταν βλέπεις όλον τον πλανήτη ως το μοναδικό σου σπίτι είσαι μια απειλή για τους ρήτορες των φραχτών και των κλειστών συνόρων.
Έτοιμοι ακόμα και για θυσίεςΕντυπωσιακή ήταν για μια ακόμα φορά και η δράση της οργάνωσης «Έντε Γκελέντε», που εδώ και μερικά χρόνια αγωνίζεται για τη μείωση και αργότερα κατάργηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων. Αυτή τη φορά 6.000 διαδηλωτές απέκλεισαν ένα λιγνιτωρυχείο επίσης κοντά στο Άαχεν στο κρατίδιο της Ρηνανίας. Περπάτησαν με τα σακίδια και τους υπνόσακούς τους αρκετά χιλιόμετρα και αψήφησαν την αστυνομική βία, που κατέληξε σε προσαγωγές εκατοντάδων. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο σχετικός νόμος που έχει στόχο να αποτρέψει από τέτοιες ακτιβιστικές ενέργειες προβλέπει πρόστιμα μέχρι και 50.000 ευρώ. Το ότι τόσοι πολλοί νέοι άνθρωποι αποφασίζουν να ρισκάρουν τόσα πολλά με αίτημα την «κλιματική δικαιοσύνη» επιβεβαιώνει ότι αυτό κίνημα ήρθε για να μείνει. Δείχνει μια γενιά έτοιμη να κάνει και θυσίες αν χρειαστεί για ένα καλό σκοπό.
Το ζητούμενο των χρόνων που έρχονται είναι ακριβώς να μπορέσει να φτάσει το αίτημα για κλιματική δικαιοσύνη στον πυρήνα του προβλήματος. Και το πρόβλημα είναι ο άκρατος αδηφάγος καπιταλισμός, όπως τον λανσάρισε ο νεοφιλελευθερισμός τις τελευταίες δεκαετίες. Κλιματική δικαιοσύνη δεν θα μπορέσει να υπάρξει χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη. Χωρίς αναδιανομή σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα παιδιά που διαδηλώνουν στην Γερμανία γνωρίζουν πια για τη δολοφονική ξηρασία στην Ινδία ή για τα ψάρια που πεθαίνουν από το πλαστικό σε μακρινούς ωκεανούς, που ποτέ δεν έχουν δει με τα μάτια τους. Και δεν είναι μόνο η Γερμανία. Είναι και οι σκανδιναβικές χώρες, η Αυστρία ακόμα και πολλές πόλεις στην Ιταλία. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα κίνημα που μπορεί να δει πολύ πιο πέρα από τα σύνορα που κάποιοι τεχνητά προσπαθούν να της επιβάλουν. Ένα κίνημα που έχει ακούσει για την ΕΕ που συνεχίζει από τη μια να πριμοδοτεί τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, και από την άλλη να θέτει βερμπαλιστικούς στόχους για μηδενικές εκπομπές ρύπων σε μερικές δεκαετίες. Είναι μια γενιά που έχει ταυτίσει σε μεγάλο βαθμό την παραδοσιακή πολιτική με την υποκρισία και για αυτό και δεν πιστεύει ότι μπορεί να πετύχει τους στόχους της μέσα από αυτή. Είναι μια γενιά που έχει καταλάβει ότι η πρόοδος της τεχνολογίας μπορεί να προσφέρει πολλές εναλλακτικές λύσεις στην παλαιομοδίτικη οικονομία των υδρογονανθράκων αρκεί να υπάρξει μια γενναία πολιτική θέληση για μια τέτοια ολική μεταστροφή.
ΥΓ: Ο ΣΥΡΙΖΑ κατάλαβε δέκα μέρες πριν τις εκλογές ότι χρειάζεται να μιλήσει για όλα αυτά με ένα σύντομο προεκλογικό σποτάκι. Ήταν ένα θέμα που κανείς δεν σκέφτηκε να θέσει στο επίκεντρο της συζήτησης πριν τις ευρωεκλογές. Όπως δεν σκέφτηκε να ασχοληθεί κανείς με το θέμα της «τεχνολογικής» δικαιοσύνης, της εξάλειψης της ιδιωτικότητάς μας για χάρη των κολοσσών του διαδικτύου, με το πέρασμα σε καταστάσεις πλήρους ελέγχου της ζωής μας από ηλεκτρονικούς χαφιέδες κάθε είδους, που φυσικά και δεν θα μπορούσε ποτέ να είχε προβλέψει ο Οργουελ. Ποτέ δεν είναι αργά. Αλλά η Αριστερά οφείλει να δει το ζήτημα της κλιματικής καταστροφής, της πραγματικά βιώσιμης ανάπτυξης ως ένα από τα κεντρικά θέματα πολιτικής αντιπαράθεσης των εποχών που έρχονται. Να συνειδητοποιήσει ή ίδια πρώτα τον καθαρά ταξικό χαρακτήρα του προβλήματος και μετά να προσπαθήσει να το εξηγήσει και πέρα από το κλασσικό της ακροατήριο. Και κυρίως να προτείνει λύσεις για ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης με καθαρή ενέργεια και ενίσχυση των σύγχρονων τομέων της εργασίας. Αλλιώς θα την σκεπάσει κι αυτή η άνοδος της στάθμης των θαλασσών. Και θα απομείνει μόνο η ανάμνηση από τους ...υδατάνθρακες, που κάποιοι ακόμα δε μπορούν να χωνέψουν.