Αφού περιέφερε την τροφαντή γυμνή κοιλιά του στις παραλίες της Ιταλίας, συκοφαντώντας ΜΚΟ και πρόσφυγες, εισπράττοντας χειροκροτήματα από τους οπαδούς του, αλλά και αποδοκιμασίες από άλλους πολίτες, έπειτα από άπειρα tweet και αναρτήσεις στο Facebook κατά των μεταναστών, των ρομά και των καταλήψεων, έπειτα από –ψεύτικες- διακηρύξεις αγώνα κατά της μαφίας και εμφανίσεις με κομποσκοίνια και σταυρούς, πίστεψε ότι ήταν παντοδύναμος και ότι ήρθε η ώρα να ρίξει την κυβέρνηση στην οποία συμμετείχε.
Απέτυχε. Ο Ματέο Σαλβίνι ξέχασε ότι η Ιταλία, παρόλα τα προβλήματά της, παραμένει μια χώρα στην οποία οι θεσμοί έχουν ακόμη ισχύ κι έτσι άκουσε τον πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε , τον «δικηγόρο του λαού», τον άνθρωπο που κάποιοι στην Ε.Ε. χαρακτήρισαν «μαριονέτα», να του δίνει μαθήματα δημοκρατίας, κατηγορώντας τον ότι λειτούργησε μόνο προς όφελος προσωπικό και κομματικό.
Αυτό που προσάπτουν πολλοί αναλυτές στον Κόντε είναι ότι άργησε να αντιταχθεί στον Σαλβίνι και ότι κράτησε αμφιλεγόμενη στάση στο κλείσιμο των λιμανιών και στα διατάγματα για την ασφάλεια του υπουργού Εσωτερικών. Όμως, η ομιλία του στη Βουλή κατά τη συζήτηση της πρότασης μομφής, του προσέδωσε κύρος στα μάτια μεγάλης μερίδας πολιτών.
«Δεν χρειαζόμαστε απόλυτη εξουσία», είπε ο Κόντε, «αλλά θεσμική κουλτούρα και αίσθημα ευθύνης, χωρίς να στοχεύουμε στις συναισθηματικές αντιδράσεις των πολιτών».
«Το να αναμειγνύει κανείς στις ομιλίες του πολιτικά συνθήματα με θρησκευτικά σύμβολα είναι λάθος. Αυτές οι συμπεριφορές δεν αντιπροσωπεύουν την ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης. Αντίθετα, είναι δείγμα θρησκευτικής ασυνειδησίας που υπάρχει κίνδυνος να προσβάλλει το αίσθημα των πιστών και να αμαυρώσει την αρχή της κοσμικότητας, που αποτελεί θεμελιώδες χαρακτηριστικό του σύγχρονου κράτους», είπε επίσης, ενώ τον χειροκροτούσε με ενθουσιασμό η αντιπολίτευση.
Στις προσπάθειες του Σαλβίνι να επανορθώσει μετά τη γκάφα του, αποσύροντας την πρόταση μομφής, ο πρωθυπουργός απάντησε ότι «η κυβερνητική εμπειρία διακόπτεται εδώ» και στη συνέχεια υπέβαλλε την παραίτησή του στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Μετά από αυτές τις εξελίξεις, η Λέγκα έχασε στην πρόθεση ψήφου 5 μονάδες από τον Ιούλιο, δηλαδή από το 38,9%, έφθασε στο 33,7% (παραμένοντας πρώτο κόμμα), ενώ αυξήθηκαν λίγο τα ποσοστά του Δημοκρατικού Κόμματος στο 24%, με αύξηση 0,7% σε σχέση με τον Ιούλιο, καθώς και τα ποσοστά του Κινήματος 5 Αστέρων στο 16%, με αύξηση 1,8%.
To ακροδεξιό κόμμα Αδελφοί της Ιταλίας φθάνει στο 7%, ενώ στο 5,8% είναι η Forza Italia. Με λίγα λόγια, σε περίπτωση εκλογών, η δεξιά πλησιάζει το 50%.
Ακόμη δεν είναι βέβαιο ότι οι εκλογές έχουν αποφευχθεί. Μετά από μαραθώνιες συναντήσεις και διαπραγματεύσεις μεταξύ Κινήματος 5 Αστέρων και Δημοκρατικού Κόμματος γίνεται προσπάθεια σχηματισμού συγκυβέρνησης, που υποστηρίζεται και από άλλα μικρότερα κόμματα, όπως το κόμμα της αριστεράς Ελεύθεροι και Ίσοι. Τη δημιουργία αυτής της κυβέρνησης επικροτεί και ο γενικός γραμματέας του συνδικάτου Cgil Μαουρίτσιο Λαντίνι.
Οι δυσκολίεςΟ Τζουζέπε Κόντε έλαβε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, παρά τις αντιστάσεις του γραμματέα του Δημοκρατικού Κόμματος Νικόλα Τζινγκαρέτι. Η γέννηση μιας παρόμοιας κυβέρνησης δεν θα είναι ανώδυνη. Ο Λουίτζι Ντι Μάιο θέλει και πάλι την αντιπροεδρία και ο Κόντε απαιτεί να έχει ένα υπουργικό συμβούλιο που να αποτελείται από εξωκοινοβουλευτικούς, όπως πρότεινε ο Γκρίλο (οι κακές γλώσσες υποστηρίζουν ο Γκρίλο θεωρεί ότι έτσι θα εξοστρακίσει τον Ντι Μάιο).
Είναι μεγάλη πρόκληση για τους δύο παλαιούς άσπονδους εχθρούς να βρουν κοινό βηματισμό. Το Δημοκρατικό Κόμμα απαιτεί αλλαγές που δεν είναι εύκολο να αποδεχτεί το Κίνημα 5 Αστέρων. Εντός του Κινήματος υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό που συμφωνεί με τις επιλογές Σαλβίνι στο μεταναστευτικό, ενώ το Δημοκρατικό Κόμμα θεωρεί ως πρώτη προτεραιότητα την κατάργηση των διαταγμάτων ασφάλειας. Επίσης, το Κίνημα 5 Αστέρων επιμένει στο θέμα της πρόωρης σύνταξης και στη μείωση του αριθμού των βουλευτών, υπάρχει όμως συμφωνία για το εγγυημένο εισόδημα. Άλλο φλέγον ζήτημα είναι αν θα συνεχιστούν οι γεωτρήσεις για πετρέλαιο και φυσικό αέριο και τα έργα για τα τρένα υψηλής ταχύτητας, με τα οποία συμφωνεί το Δημοκρατικό Κόμμα, αλλά είναι αντίθετο το Κίνημα 5 Αστέρων. Θα είναι πολύ ενδιαφέρον να δει κανείς τη διαμόρφωση του προϋπολογισμού. Θεμελιώδες σημείο του κοινού προγράμματος και βασικό κριτήριο για όλες τις πολιτικές θα είναι η πράσινη ενέργεια και η οικολογία, διατηρώντας τα μέτρα που ήδη λειτουργούν και προσελκύουν 28 δισεκατομμύρια ιδιωτικές επενδύσεις και τα οποία θα δώσουν 400.000 θέσεις εργασίας. Στην ομιλία του για την αποδοχή του αξιώματος, ο Τζουζέπε Κόντε μίλησε για το περιβάλλον, την προστασία της βιοποικιλότητας και των θαλασσών, για μια ποιοτική εκπαίδευση και για μια πρωτοποριακή έρευνα, για ασφαλείς υποδομές και δίκτυα, για αξιοποίηση της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, για ανάπτυξη του Νότου σε μια χώρα «όπου η δημόσια διοίκηση δεν θα είναι διαπερατή από τη διαφθορά».
Η υπό διαμόρφωση κυβέρνηση φαίνεται να συγκεντρώνει την αναγκαία πλειοψηφία σε Βουλή και Γερουσία, παρότι είναι έκδηλη μια ανησυχία ότι ο Σαλβίνι θα προσπαθήσει να εξαγοράσει βουλευτές και γερουσιαστές των 5 Αστέρων για να καταψηφίσουν την εμπιστοσύνη.
Διχασμένοι οι ψηφοφόροιΟ Κόντε δεν θα έχει έτοιμο τον κατάλογο των υπουργών πριν από την ερχόμενη Τρίτη και λογικά η ψήφιση της εμπιστοσύνης θα πρέπει να λάβει χώρα την Παρασκευή ή το αργότερο τη μεθεπόμενη Δευτέρα. Αναμένεται και η ψηφοφορία των μελών των 5 Αστέρων στην ηλεκτρονική πλατφόρμα Ρουσό, πριν από την ψήφο εμπιστοσύνης. Να σημειωθεί ότι σε δημοσκόπηση σχετικά με το σχηματισμό της κυβέρνησης ΔΚ- Κινήματος 5 Αστέρων μόνο το 43% των ψηφοφόρων του Κινήματος συμφωνούσε, ενώ σύμφωνο ήταν το 60% των ψηφοφόρων του Δ.Κ.
Η υπόθεση φέρνει στην επιφάνεια και κάποια φαντάσματα του πρόσφατου παρελθόντος, όπως τον Ματέο Ρέντσι, μεγάλο σήμερα υπέρμαχο του σχεδίου συγκυβέρνησης Δ.Κ. -5 Αστέρων, το οποίο πολέμησε λυσσαλέα και απέτρεψε με προσωπική του ευθύνη πριν από ένα χρόνο. Δεν ξεχνάμε εξάλλου τη δήλωσή του στο δημοψήφισμα για την αλλαγή του Συντάγματος «όχι μόνο θα παραιτηθώ από γραμματέας του κόμματος, αλλά θα αποσυρθώ και από την πολιτική». Μάλλον τη δήλωσή του αυτή την ξέχασε ο ίδιος.
Η δεξιά, από την πλευρά της, ετοιμάζεται για μάχη. Ο Ματέο Σαλβίνι ανακοινώνει μεγάλη συγκέντρωση διαμαρτυρίας για τη 19η Οκτωβρίου, καλώντας το λαό του να αντισταθεί σε μια κυβέρνηση που «γεννήθηκε στις Βρυξέλλες», με έναν πρωθυπουργό ανάλογο «με τον Μόντι».
Ο δρόμος μιας ενδεχόμενης συγκυβέρνησης είναι ανηφορικός και κακοτράχαλος. Το σοβαρότερο εμπόδιο είναι οι δηλώσεις της τελευταίας στιγμής του Ντι Μάιο, ο οποίος με εξαιρετικά σκληρό τρόπο επιμένει στην εφαρμογή ολόκληρου του προγράμματος των 5 Αστέρων, συμπεριλαμβανομένων των διαταγμάτων ασφαλείας, ειδάλλως η χώρα πάει σε εκλογές. Όμως, για το Δημοκρατικό Κόμμα είναι αναγκαία η ασυνέχεια με τις πολιτικές Σαλβίνι. Επίσης, το Δημοκρατικό Κόμμα, σε περίπτωση που όντως υπάρξει συγκυβέρνηση, πρέπει να αποδείξει ότι εφαρμόζει τις κοινωνικές πολιτικές που είχε εγκαταλείψει τα χρόνια που βρισκόταν στην εξουσία, ενώ η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να συμφωνήσει με την Ε.Ε. στο θέμα του προϋπολογισμού. Όλα αυτά, μέσα σε ένα γενικό κλίμα απαξίωσης της πολιτικής και ιδιαίτερα των κομμάτων, διεθνώς.
Αν τα δύο κόμματα δεν τα καταφέρουν να συνεννοηθούν, στη γωνία περιμένει η ακροδεξιά του Σαλβίνι (ο οποίος, παρά τα λάθη του, είναι ακόμη πολύ ισχυρός) καθώς και οι νεοφασίστες της Μελόνι και η Forza Italia του Μπερλουσκόνι, με το μαχαίρι στα δόντια.
Τόνια Τσίτσοβιτς