«ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΜΑΘΗΜΑ»Η ζούγκλα του μαυροπίνακα
Επιμέλεια: Στράτος ΚερσανίδηςΤο 1955, ο Ρίτσαρντ Μπρουκς γύρισε την ταινία «Η ζούγκλα του μαυροπίνακα». Μια ταινία εμπνευσμένη από τη δραματική κατάσταση που επικρατούσε σε ένα σχολείο σε μια φτωχική γειτονιά της Νέας Υόρκης. Εκεί όπου οι νεανικές συμμορίες τρομοκρατούσαν τους πάντες και ένας καθηγητής αποφάσισε να επιβάλει μόνος του την τάξη.
Ο Σεμπαστιέν Μαρνιέ, στην ταινία «Τελευταίο μάθημα» (L’ heure de la sortie), αφηγείται μια αντίστοιχη ιστορία βίαιης συμπεριφοράς από μαθητές, μόνο που εδώ είμαστε στη Γαλλία και δεν βρισκόμαστε σε μια υποβαθμισμένη γειτονιά αλλά σε ένα φημισμένο σχολείο, το Σεν Ζοζέφ, στο οποίο φοιτούν χαρισματικά παιδιά.
Όταν, λοιπόν, ένας από τους δασκάλους του σχολείου αυτοκτονεί μπροστά στα μάτια των μαθητών του, πηδώντας από το παράθυρο, έρχεται να τον αντικαταστήσει ο νέος δάσκαλος, ο Πιερ. Πριν περάσει πολύς καιρός ο Πιερ διαπιστώνει εχθρότητα και βίαιες αντιδράσεις από μια τάξη. Οι μαθητές της τάξης αυτής αντιμετωπίζουν το νέο δάσκαλο, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο, με έναν υπεροπτικό και παγερό τρόπο και με μια ανεξήγητη επιθετικότητα που προκαλεί τρόμο! Η τάξη μοιάζει να κάθεται επάνω σε βόμβα η οποία πρόκειται να εκραγεί. Ο Πιερ νιώθει άβολα κι αποφασίζει να βρει από πού πηγάζει αυτή η συμπεριφορά των μαθητών του σχολείου.
Η ταινία είναι βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Κριστόφ Ντουφοσέ, το οποίο κυκλοφόρησε το 2002. Ο Μαρνιέ ξεκίνησε να γράφει το σενάριο το 2016, «σε μια Γαλλία εντελώς αλλαγμένη και σίγουρα πολύ πιο βίαιη από εκείνη του 2002 που κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα», σημειώνει. «Επομένως και οι αγωνίες των παιδιών για το μέλλον είναι λογικό να είναι διαφορετικές. Σε μια εποχή που η τρομοκρατία, οι δολοφονίες μαθητών σε σχολεία και η περιβαλλοντική κρίση είναι καθημερινά φαινόμενα, τα παιδιά είναι λογικό να είναι πολύ πιο προβληματισμένα, σε βαθμό που, όπως συνειδητοποιήσαμε όταν κάναμε κάστινγκ να βρούμε τα παιδιά της ταινίας, να σκέφτονται ακόμα και το τέλος του κόσμου». Και συνεχίζει: «Απαιτείται ένα τρομακτικό γεγονός, μια καταστροφή, για να μπορέσουμε όλοι, μικροί και μεγάλοι να αφουγκραστούμε επί της ουσίας τι συμβαίνει γύρω μας και, ακόμα και αν δεν έχουμε απόλυτα ταυτόσημο τρόπο σύλληψης και αντίδρασης στα γεγονότα, να αποφασίσουμε να συνασπιστούμε απέναντι σε κάτι μεγαλύτερο από εμάς. Για μένα η ταινία είναι βαθιά πολιτική και εύχομαι το τέλος να γεννήσει προβληματισμό αναφορικά με την προοπτική αντιμετώπισης μιας καταστροφής».
Πρόκειται για ένα θρίλερ στο οποίο ο διάχυτος φόβος συνυπάρχει με το κοινωνικό σχόλιο. Με ψυχαναλυτικές προεκτάσεις και μέσα σε μια ατμόσφαιρα πνιγηρή και αποπνικτική, ο σκηνοθέτης ακολουθεί τα βήματα των μεγάλων μετρ του είδους, βάζοντας όμως ξεκάθαρα την προσωπική του σφραγίδα.
Ο σκηνοθέτης δεν αποφεύγει πάντως κάποιες υπερβολές στην προσπάθειά του να κάνει πιο εμφανές το κοινωνικό του σχόλιο με αποτέλεσμα να αποδυναμώνει το τελικό αποτέλεσμα. Χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως δεν έχουμε να κάνουμε με μια αρκετή καλή ταινία, η οποία κερδίζει το θεατή με την πλοκή και τον αφηγηματικό της ρυθμό.
strakersan@gmail.comkersanidis.wordpress.com ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
«Η καρδερίνα» (The golfinch) του Τζον Κρόουλι: Ο 13χρονος Θίο Ντέκερ επισκέπτεται το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης μαζί με την μητέρα του. Θαυμάζουν μαζί έναν πίνακα, την Καρδερίνα και βλέπει την μητέρα του να πηγαίνει προς τη διπλανή αίθουσα. Πριν καλά-καλά καταλάβει τι συμβαίνει μια δυνατή έκρηξη τον ρίχνει κάτω. Πρόκειται για μια τρομοκρατική ενέργεια που είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν πολλοί άνθρωποι και να καταστραφούν πολλά έργα τέχνης. Ανάμεσα στα θύματα είναι και η μητέρα του Θίο. Καθώς τα χρόνια περνούν και ο Θίο μεγαλώνει, τα γεγονότα εκείνης της ημέρας τον στοιχειώνουν, όπως τον στοιχειώνει και η Καρδερίνα, το τελευταίο πράγμα που είδε μαζί με τη μητέρα του. Η ταινία αποτελεί μεταφορά του βραβευμένου με Πούλιτζερ ομώνυμου μυθιστορήματος της Ντόνα Ταρτ. Ο σκηνοθέτης, μιλώντας για το βιβλίο, λέει: «Είμαι ένας από τα πολλά εκατομμύρια που διάβασαν το βιβλίο. Το διάβασα όταν εκδόθηκε πρώτη φορά και θεώρησα ότι περιέχει μια εξαιρετική μείξη στοιχείων. Είναι ένας ενδιαφέρον τρόπος να δεις το πένθος και την ντροπή, τον τρόπο που αυτό το παιδί κολλάει σε ένα σημείο της ζωής του, όταν χάνει τη μητέρα του και πώς το απασχολεί ένα δίλημμα που γίνεται πιο σύνθετο, όσο ενηλικιώνεται».
«Ad astra» του Τζέιμς Γκρέι: Βρισκόμαστε στο μέλλον. Ο αστροναύτης Ρόι ΜακΜράιντ είναι επικεφαλής μιας ομάδας η οποία πρόκειται να κατασκευάσει τη μεγαλύτερη κεραία που έχει γίνει ποτέ, με σκοπό την εξερεύνηση του διαστήματος. Παραλίγο όμως να χάσει τη ζωή του εξαιτίας ενός βραχυκυκλώματος. Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια σημειώνονται στη Γη διάφορες καταστροφές εξαιτίας περίεργων βραχυκυκλωμάτων. Οι επιστήμονες πιστεύουν πως όλα αυτά οφείλονται σε ραδιενεργά ρεύματα, τα οποία οφείλονται σε κοσμικές ακτίνες, οι οποίες έχουν προκληθεί μετά από μία έκρηξη που είχε σημειωθεί κατά τη διάρκεια μιας αποστολής με την κωδική ονομασία Σχέδιο Λίμα. Διοικητής της αποστολής, η οποία χάθηκε κοντά στον Κρόνο, ήταν ο πατέρας του Ρόι, ο Κλίφορντ ΜακΜπράιντ. Από τότε πέρασαν 16 χρόνια και οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης πιστεύουν πως ο αγνοούμενος Κλίφορντ είναι ζωντανός. Ο Ρόι είναι η μόνη ελπίδα τους να επικοινωνήσει με τον πατέρα του, καθώς ενδέχεται να ετοιμάζει κάτι κακό με κίνδυνο να βλάψει κάποιους.
«Ο φιλοξενούμενος» (L’ ospite) του Ντούτσιο Κιαρίνι: Όλα ανατρέπονται στη ζωή του Γκουίντο, ο οποίος είναι καθηγητής λογοτεχνίας, όταν η Κιάρα, η κοπέλα του, του λέει πως η σχέση τους δεν την καλύπτει. Κι όλα αυτά ενώ εκείνη ετοιμάζεται να πάρει το χάπι της επόμενης μέρας κι αυτός της προτείνει να μην το κάνει, βλέποντας πολύ σοβαρά τη σχέση τους. Έτσι ξαφνικά ο κύριος καθηγητής θα αναγκαστεί να φύγει από το διαμέρισμά τους και να περιφέρεται σε διάφορα σπίτια φίλων που τον φιλοξενούν. Τώρα πια ο Γκουίντο συνειδητοποιεί πως μπορεί να γνωρίζει πολύ καλά το έργο του Ίταλο Καλβίνο αλλά αυτό δεν μπορεί να τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει τα νέα δεδομένα στη ζωή του. Ο Ντόυτσιο Κιαρίνι, ακολουθώντας τα βήματα του Γούντι Άλεν, δημιουργεί μια γλυκόπικρη κομεντί για τις ανθρώπινες σχέσεις, την οικογένεια, τον έρωτα. Ο σκηνοθέτης σημειώνει: «Η ιδέα πίσω από την ταινία ήταν να αφηγηθούμε τα στάδια που έχουν να κάνουν με το τέλος της αγάπης, με όλη την επίπονη και ειρωνική πολυπλοκότητά που έχει αυτό το τέλος. Από την απόπειρα να το προλάβουμε πριν έρθει, πεπεισμένοι ότι υπάρχει μια χειρονομία που θα άλλαζε την πορεία της σχέσης ή μια φράση που αν ειπωθεί η αγαπημένη θα επιστρέψει, μέχρι την εξαντλητική αναζήτηση μιας μαγικής αποκάλυψης στις συμβουλές των άλλων (που ξαφνικά μας φαίνονται σοφοί, ενώ στην πραγματικότητα αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα και ανασφάλειες). Σε αυτό το μονοπάτι, είμαστε συχνά αναγκασμένοι να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις ίδιες τις ζωές μας: ξαφνικά είμαστε χαμένοι και μπερδεμένοι και προσπαθούμε απελπισμένα να επαναπροσδιορίσουμε τους εαυτούς μας σε όλες τις πτυχές που είναι ακόμα υπό τον έλεγχο μας.»
«Διαφυγή» (Ceowl) του Αλεξάντερ Αζά: Ένας ισχυρός τυφώνας χτυπάει τη Φλόριντα και οι αρχές διατάσσουν εκκένωση της περιοχής εξαιτίας των μεγάλων πλημμυρών. Όμως η Χέιλι δεν υπάκουει και προσπαθεί να βρει τον πατέρα της ο οποίος αγνοείται. Καταφέρνει να τον εντοπίσει τραυματισμένο στο πλημμυρισμένο υπόγειο του σπιτιού τους, αλλά παγιδεύονται εκεί καθώς το ύψος του νερού ανεβαίνει. Όμως με τρόμο θα ανακαλύψουν πως εκτός από την πλημμύρα υπάρχει κι άλλος, πιο τρομερός κίνδυνος.
«Κρίση πανικού» (Atak paniki) του Πάβελ Μασλόνα: Έξυπνη και εκρηκτική κωμωδία από την Πολωνία, με επίκεντρό της την κρίση πανικού! Αυτή που συνδέει τις έξι ιστορίες που βλέπουμε στην ταινία. Δηλαδή μια γυναίκα η οποία συναντά το ίδιο βράδυ τους δύο πρώην της, ένα ζευγάρι που έκατσε στις χειρότερες θέσεις σε ένα αεροπλάνο, ένα κορίτσι που κινδυνεύει να εμφανιστεί ως πορνοστάρ, μια νύφη που γεννάει, ένας έφηβος που για πρώτη φορά μαστουρώνει και ένας νέας άνδρας ο οποίος έχει προβλήματα με την παράξενη μητέρα του. Αιχμηρό κοινωνικό χιούμορ, ακραίες καταστάσεις και πολύ γέλιο αν και κάποιες φορές, πικρό!
Επίσης: Τα ντοκιμαντέρ
«Ντερσίμ 1994» (Ντεβρίμ Τεκίνογλου) και
«Από τη Γη στον Ουρανό» (Τζεμίλ Γκινγκορέν, Οζέρ Ινάλ και Οζκάν Ουλουτσάν), θα προβάλλονται στο Studio και τον Μικρόκοσμο.
Σινεφίλ