Νέα κατάσταση, νέα καθήκοντα για τον ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές που έκλεισαν τον σχεδόν πενταετή κύκλο της Αριστεράς στην κυβέρνηση. Από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, οργανώνει την αντιπολιτευτική στρατηγική της και την προγραμματική συγκρότησή της, διεκδικώντας την εκπροσώπηση του ευρύτερου δυνατού φάσματος κοινωνικών δυνάμεων, που βρίσκονται στο στόχαστρο μιας νεοφιλελεύθερης οικονομικά και συντηρητικής πολιτικά και πολιτισμικά κυβέρνησης.
Τη συνέντευξη πήρεο Παύλος ΚλαυδιανόςΠαραδόξως, η αντεπίθεση των αντιπάλων του ΣΥΡΙΖΑ, συγκεκριμένα ο -επιπόλαιος- ρεβανσισμός στο ολισθηρό έδαφος του σκανδάλου Νοναrtis, δοκιμάζει την ίδια τη ΝΔ, τις εσωκομματικές της ισορροπίες. Είναι ένα πρώτο συμβάν σ’ αυτό το κόμμα;Αν θέλουμε να εξετάσουμε τις διαφοροποιήσεις μέσα στη ΝΔ, το υλικό είναι πάρα πολύ και σε πλήθος θεμάτων. Δείχνουν ότι, επί της ουσίας, η ΝΔ κέρδισε τις εκλογές ως αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο και όχι ως ενιαία, οργανικά συνεκτική παράταξη, ιδεολογικά και προγραμματικά. Κορυφαίο το ζήτημα των Πρεσπών, με τον τακτικισμό και τη συνύπαρξη ριζικά διαφορετικών απόψεων. Αλλά και σε άλλα ζητήματα π.χ. παιδείας, στον εορτασμό του 2021, ή και στα θρησκευτικά, έχουν αναφανεί αντιφάσεις, καθώς συνυπάρχουν ακροδεξιές και παραδοσιακές δεξιές αντιλήψεις με τον πολιτικό φιλελευθερισμό. Η συνύπαρξη αυτών των ιδεολογικών απόψεων και ρευμάτων προφανώς σε σειρά ζητημάτων, όπως επίσης στο θέμα της ανομίας και ασφάλειας και πώς το αντιμετωπίζουν, ακόμη και για το μεταναστευτικό και το προσφυγικό, παρά τη ρητορική τους πριν, πώς τώρα προσγειώνονται σε μια άλλη γραμμή; Σε πλήθος ζητημάτων, λοιπόν, έχει ανακύψει σοβαρή διάσταση απόψεων μεταξύ, θα το έλεγα, κεντροδεξιών απόψεων νεοφιλελεύθερων μεν, αλλά με τα στοιχεία του φιλελευθερισμού ως προς τη δικαιωματική του διάσταση, με τα στερεότυπα της δεξιάς και των συστεγασμένων στοιχείων της εθνικοφροσύνης, των μακεδονομάχων κτλ.
Το θέμα της Novartis είναι ένα κορυφαίο ζήτημα, με το οποίο έρχεται στην επιφάνεια η διάσταση των απόψεων. Δηλαδή, στο κατά πόσο η πολιτική ζωή του τόπου πρέπει να προχωρήσει ενθαρρύνοντας την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, ώστε να βρει την άκρη σε κορυφαία σκάνδαλα, σε ό,τι αφορά ενδεχομένως και σε πολιτικά πρόσωπα, ή κατά πόσο επεμβαίνει και παρεμβαίνει η εκτελεστική και νομοθετική εξουσία κατά τη διάρκεια της δικαστικής διερεύνησης, ώστε να υπάρξει αποπροσανατολισμός και συγκάλυψη. Έτσι πρέπει να προσεγγιστεί το θέμα. Να αποκαλύπτονται οι αντιφάσεις και να αποδομούνται τα στοιχεία τα πιο διχαστικά και συγκρουσιακά, που αποπροσανατολίζουν από την ουσία, και να ενθαρρύνονται απόψεις οι οποίες, πράγματι, μπορεί να βοηθήσουν σε μια δημοκρατική θεσμική λειτουργία με βάση τις συνταγματικές πρόνοιες για την ανεξαρτησία και τη μερική διασταύρωση των τριών εξουσιών.
Τεκμηριωμένη και προγραμματική αντιπολίτευσηΟ Κ. Μητσοτάκης επιχειρεί αναπροσανατολισμό σε πλευρές της πολιτικής του, διατηρώντας την ηγεμονία, προς το παρόν, παρά το ότι προεκλογικά κινήθηκε στον αντιπολιτευτικό λαϊκισμό. Πώς θα αντιμετωπίσει ο ΣΥΡΙΖΑ αυτό το φαινόμενο;Με σοβαρή και τεκμηριωμένη, προγραμματική αvτιπολίτευση, που ταυτόχρονα, όμως, θα ριζοσπαστικοποιεί την κοινωνία απέναντι, κυρίως, στη λαίλαπα των επιθέσεων σε εργασιακά δικαιώματα και εγγυήσεις, στα πρώτα βήματα που είχαν γίνει από τον ΣΥΡΙΖΑ για την αποκατάσταση των βασικών εργατικών δικαιωμάτων. Δηλαδή, μια ταυτόχρονη προσπάθεια αποδόμησης αυτών των ακραίων και νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων, μαζί με μια προϊούσα συνειδητοποίηση και ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνίας, για να αντιληφθεί ότι όχι μόνο διακυβεύονται οι λίγες κατακτήσεις που είχαν υπάρξει επί των ημερών μας, αλλά και ότι μπορεί να πάμε σ΄ ένα άτυπο μνημόνιο έμπνευσης, πχ, ΔΝΤ. Αυτή πρέπει να είναι η προσπάθειά μας με προτεραιότητα την απεύθυνση στην κοινωνία.
Η προσπάθεια που σκιαγράφησες ότι πρέπει να γίνει, αφορά πολύ ευρύτερες από την Αριστερά δυνάμεις. Πώς θα εργαστεί ο ΣΥΡΙΖΑ, για να γίνει έργο και αυτών των ευρύτερων δημοκρατικών δυνάμεων; Η Ανανεωτική Αριστερά έχει μακρά παράδοση σ’ αυτό.
Συμφωνώ απολύτως ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η πολιτική δύναμη, γι’ αυτό πήρε και αυτό το υψηλό ποσοστό στις εθνικές εκλογές, στην οποία εναποτίθενται οι ελπίδες και οι προσδοκίες μεγάλου μέρους της κοινωνίας και του λαού να οργανωθεί, με όρους ηγεμονίας, η επικράτηση των αντινεοφιλελεύθερων απόψεων και ιδεών υπέρ των δικαιωμάτων, των εργασιακών εγγυήσεων και κοινωνικών κατακτήσεων, υπέρ του περιβάλλοντος σε συνθήκες κλιματικής κρίσης, υπέρ της διαμόρφωσης σε κλίμακα ευρωπαϊκή προϋποθέσεων για πολιτικές πλειοψηφίες μαζί με τους Πράσινους και με το τμήμα της σοσιαλδημοκρατίας που παίρνει αποστάσεις από το νεοφιλελευθερισμό. Συμφωνώ, λοιπόν, απολύτως ότι θα πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ να γειωθεί κοινωνικά και να γίνει μεγάλο κόμμα, να ανακτήσει ή να δημιουργήσει σχέσεις ηγεμονίας με ένα ευρύτερο μπλοκ δυνάμεων μέσα στην κοινωνία, να επηρεάσει και τις άλλες πολιτικές δυνάμεις, το ΚΙΝΑΛ, το ΜΕΡΑ 25, την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά, δυνάμεις που βλέπουν μεν κριτικά την τετραετία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά σήμερα αντιλαμβάνονται τα επικίνδυνα κοινωνικά αδιέξοδα που δημιουργεί η ΝΔ. Είναι ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, που οφείλουμε να ενθαρρύνουμε να οργανωθούν στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο. Αλλά και στο πολιτισμικό πεδίο, όπου με τη συνδρομή των μέσων ενημέρωσης και της παραπληροφόρησης, που καλείται κάθε κριτική άποψη για τα τεκταινόμενα της κρίσης. Επίσης, ο ΣΥΡΙΖΑ χρεώνεται και την επαναπολιτικοποίηση μεγάλου μέρους του 1,5 εκ. συμπολιτών μας, νέων σε μεγάλο ποσοστό, που δεν προσέρχονται πλέον στις κάλπες.
Μπήκαμε, ουσιαστικά, στο ζήτημα της πολιτικής συμμαχιών που πρέπει να έχει ο ΣΥΡΙΖΑ. Προεκλογικά, τα παρέλυε όλα το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο αλλά και ο ίδιος δεν εξάντλησε όλα τα περιθώριά του εδώ. Τώρα πώς πρέπει να κινηθεί;
Η Βουλή και οι διεργασίες που γίνονται στις επιτροπές, στη συζήτηση για τα νομοσχέδια, πχ τώρα με το λεγόμενο αναπτυξιακό, αργότερα το εκλογικό σύστημα, τα ζητήματα εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, τη συνταγματική αναθεώρηση που ήδη ξεκίνησε, είναι ένα πεδίο όπου κατ’ εξοχήν μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ και να ανιχνεύσει δυνάμεις και να ενθαρρύνει συμπαρατάξεις σε όλο το εύρος της αντιπολίτευσης. Και στο ΚΙΝΑΛ, και στο ΚΚΕ και στο ΜΕΡΑ 25. Μπορούμε, ακόμα, να επηρεάζουμε οριακά και δυνάμεις μέσα στη ΝΔ, όπως έχει ήδη φανεί σε κάποια επιμέρους ζητήματα. Αλλά δεν ξεχνάμε ότι βασικό είναι το πεδίο της κοινωνίας. Θεωρώ, πχ, σημαντικό το ό,τι έγινε το προπερασμένο Σάββατο, μια μεγάλη διαδήλωση νέων ενάντια στον αυταρχισμό και την καταστολή. Ή οι πολύ μαζικές αντιφασιστικές εκδηλώσεις, που έγιναν για να τιμήσουν τον Παύλο Φύσσα ή οι κινητοποιήσεις των μαθητών για το περιβάλλον, που έχουν πολύ μεγάλη σημασία και στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Το ίδιο και οι επιμέρους κινητοποιήσεις εργαζομένων, όπως των εργολαβικά εργαζόμενων κ.ά. Την ερχόμενη Τρίτη έχει προφανώς μεγάλη σημασία η επιτυχία της απεργίας και των κινητοποιήσεων ενάντια στα αντεργατικά μέτρα που επιχειρείται να νομοθετηθούν.
ΣΥΡΙΖΑ και κινήματαΜε παρακινείς, με την έκθεση που κάνεις, να σου θέσω το ζήτημα της αδυναμίας που καταγράφεται τόσο στο συνδικαλιστικό όσο και στο φοιτητικό κίνημα, παρά τα όσα συμβαίνουν. Πώς το ερμηνεύεις;Και στους δύο αυτούς πάρα πολύ κρίσιμους χώρους, όπου υπάρχει και μια εκλογική υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ -και στις τελευταίες εκλογές καταγράφηκε αυτό- στους άνεργους, στο δημόσιο, στις λαϊκές συνοικίες, στους νέους υπάρχει όντως μια υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ και των αριστερών – προοδευτικών δυνάμεων ευρύτερα. Και οι δυο χώροι έχουν ζωτικά προβλήματα, είναι σαφές. Και οι δικές μας ευθύνες εδώ είναι υπαρκτές, δεν τις κρύβουμε. Έχουν δομικά προβλήματα στην ανάπτυξή τους. Στην ανάπτυξη κινημάτων, κινήσεων στην ανάδειξη αιτημάτων και στόχων. Χρειάζεται ριζική αναδιοργάνωση, όχι όμως μόνο οργανωτικού τύπου, αλλά κυρίως διεκδικητική, ιδεολογική, προγραμματική. Γι’ αυτό πριν μίλησα για ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνίας, στην κοινωνική δράση –πράγμα ασφαλώς πιο δύσκολο από τη μεταβολή μόνο της εκλογικής συμπεριφοράς, όπου ήδη έχει γίνει το βήμα στήριξης του προοδευτικού πόλου. Αυτό θα βοηθήσει στις νέες συνθήκες, μετά την κρίση, να αναπτυχθούν τα θεσμικά και οργανωμένα κινήματα μέσα στους χώρους εργασίας και το Πανεπιστήμιο. Πρέπει να ωριμάσει μια ευρεία κίνηση μαζών και ο ΣΥΡΙΖΑ να την ενθαρρύνει, πάνω στα υπαρκτά προβλήματα και τις αντιθέσεις της περιόδου.
Χρειαζόταν να κάνουμε περισσότεραΜιλώντας στην επιτροπή θεσμών, με την ευκαιρία της εγκατάστασης της νέας ηγεσίας της ΕΡΤ, αναφέρθηκες σε ό,τι συμβαίνει γενικά στα ΜΜΕ με πολύ πικρά λόγια, με μελαγχολία.Να δούμε την αλήθεια κατάματα, διότι το ότι διεξάγεται πόλεμος, το ξέρουμε. Το ότι υπήρξε αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο χειραγωγημένο σε μεγάλο βαθμό από ένα καρτέλ ενημέρωσης σε όλα τα είδη του Τύπου, είναι ένα γεγονός που το ζήσαμε όλοι. Η διαπίστωση αυτή θα πρέπει να μας βάλει σε μια συζήτηση που να αποτιμά τη δουλειά που κάναμε εμείς, ή που δεν κάναμε σ’ αυτό τον πάρα πολύ κρίσιμο τομέα.
Είσαι ικανοποιημένος εσύ;Όχι, δεν είμαι ικανοποιημένος, χωρίς όμως να θεωρώ ότι ήταν ένα εύκολο πεδίο, όπου θα μπορούσαμε να καταγάγουμε νίκες ή να έχουμε πολύ διαφορετικό συσχετισμό υπέρ μας. Αλλά η σημερινή κατάσταση θα μπορούσε να είναι καλύτερη, εάν είχαμε κάνει μεγαλύτερη προσπάθεια εδώ. Δεν είμαι, όμως, ικανοποιημένος και από την ανταπόκριση του κόσμου του ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα δηλαδή, και γεν��κότερα της εκλογικής μας επιρροής στην ενθάρρυνση, την κυκλοφορία των μέσων που αντιστάθηκαν σ’ αυτό το καρτέλ. Και δεν αναφέρομαι μόνο στα στενά κομματικά «Αυγή» – «Κόκκινο» ή την «Εποχή», αλλά και σε άλλα εγχειρήματα, εφημερίδες, ιστοσελίδες κ.τ.λ. Δεν βρήκαν ικανή ενθάρρυνση.
Υπάρχει ακόμα το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωποΜε την ομιλία του ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ μίλησε και για τα πολιτικά σχέδιά του σε βάθος τετραετίας: εκλογές, εκλογικό νόμο κτλ. Τι σχεδιάζει, κατά τη γνώμη σου, ακριβώς και πώς θα πρέπει να αντιμετωπισθεί;Ασκεί μια πίεση στα όρια του πολιτικού εκβιασμού και προς το ΚΙΝΑΛ, γιατί είχε απ’ αυτόν το χώρο μεγαλύτερες ενθαρρύνσεις προεκλογικά, είναι φανερό. Έχοντας την αυτοδυναμία αισθάνεται ισχυρός και ασκεί μια περαιτέρω πίεση, ώστε να ξαναστηθεί το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μπλοκ, αλλά πάνω σε ποια γραμμή; Αυτό δεν ξέρω αν το μπορεί. Πιστεύω ότι, ανομολόγητα, στη ΝΔ και γενικότερα στο σύστημα, υπάρχει, εμφιλοχωρεί η ρήση του Βορίδη. Δηλαδή, η θωράκιση του συστήματος, πλέον, με τέτοιον τρόπο, ώστε να μην μπορεί να ξαναεπιχειρήσει η Αριστερά να έρθει στα πράγματα.
Όσο σκληρό και αν ακούγεται αυτό, πιστεύω ότι είναι κοινός οδηγός πολύ διαφορετικών ιδεολογικών και πολιτικών ρευμάτων, που συνυπάρχουν σήμερα στο ΚΙΝΑΛ και στη ΝΔ ή έξω απ’ αυτά. Ακόμη και διανοούμενοι, που έχουν περάσει από την Αριστερά, και δεν μπορεί να τους χαρακτηρίσει κανένας ακραίους νεοφιλελεύθερους ή ακροδεξιούς, εμφορούνται από τέτοιες απόψεις. Ενυπάρχει ακόμη η αντι-ΣΥΡΙΖΑ πολιτική και άρα σε όλες αυτές τις τακτικές που υπαινίχθηκε ο κ. Μητσοτάκης και στους τακτικισμούς που ενδεχομένως υπάρχουν και θα υπάρξουν στην πορεία, πάντοτε ανιχνεύεται αυτό το στοιχείο, το οποίο, βεβαίως, είναι εξαιρετικά διχαστικό. Και διαρρηγνύει το μεταπολιτευτικό πλαίσιο του «δημοκρατικού τόξου». Θέλει να αρνηθεί και να αλλοιώσει τους πολιτικούς συσχετισμούς ενός νέου διπολισμού που διαμορφώθηκαν, όχι του δικομματισμού της μεταπολιτευτικής περιόδου.
Το να ηγεμονεύει η Αριστερά στον ένα πόλο, αυτό θέλουν να αποφύγουν. Να θωρακιστούν ώστε όχι μόνο να μην ξαναγυρίσει στην κυβέρνηση, αλλά να μην λειτουργεί καθημερινά ένα τέτοιο διπολικό σύστημα, που είναι αφενός ισχυρά αντιπαραθετικό και αφετέρου σταθεροποιητικό για τη δημοκρατική πορεία και εξέλιξη. Αυτή είναι η ουσία. Εδώ ο ρόλος της χειραγώγησης, που επιχειρείται μέσω του μιντιακού καρτέλ, είναι οργανικά ενσωματωμένος.
Ιστορικά, βέβαια, δεν φαίνεται να μπορεί να επιβεβαιωθεί αυτό για το χώρο μας. Εξάλλου, αυτό το 32% του ΣΥΡΙΖΑ, υπό τόσο αντίξοες συνθήκες, λέει πολλά.Προφανώς, αν είχε επιβεβαιωθεί το σενάριο για διαφορά 15 μονάδων, τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο δύσκολα. Πάντως, η προσπάθεια εκ μέρους τους θα γίνει και με τη βοήθεια της εναρμόνισης του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα με την ΕΕ, που είναι πορεία προς το συντηρητισμό. Θα προσπαθήσουν να αξιοποιήσουν αυτή την πορεία, ώστε να ευνουχιστεί η ριζοσπαστικοποίηση αυτού του δεύτερου πόλου, δηλαδή της Αριστεράς, και ταυτόχρονα να συρρικνωθεί θεσμικά η δυνατότητά του να διαμορφώνει εξελίξεις και μέσα στην κοινωνία με τα κινήματα και ως εκλογικό ποσοστό να διεκδικεί βάσιμα και ρεαλιστικά τη διακυβέρνηση της χώρας.
Αποτίμηση της θητείας και αναστοχασμός
Η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στη Θεσσαλονίκη προσπάθησε να βάλει σε μια σειρά πολλά απ’ αυτά που υποστηρίζεις και εσύ σ’ αυτή τη συζήτηση. Δημιούργησε μια θετική εικόνα με την παρουσίαση, συνοπτικά, του κυβερνητικού έργου, με την πιο επεξεργασμένη κριτική στο έργο της κυβέρνησης της ΝΔ, με μια πρώτη προσπάθεια διατύπωσης εναλλακτικής πρότασης και με αναστοχασμό για την κυβερνητική θητεία, για πρώτη φορά.Κατά τη γνώμη μου, είναι τρία τα βασικά σημεία της ομιλίας, που πράγματι προκάλεσε πολύ θετική εντύπωση και γι’ αυτό δεν απάντησαν σ’ αυτή ούτε το ΚΙΝΑΛ, ούτε η ΝΔ. Ο Αλέξης Τσίπρας έβαλε τρία βασικά ζητήματα, τα οποία είναι και πολύ μεγάλα όπλα για την Αριστερά, για την ευρύτερη δημοκρατική και προοδευτική παράταξη, για τον ΣΥΡΙΖΑ. Πρώτον, ότι είναι η παράταξη που έβγαλε τη χώρα από τη μνημονιακή μέγγενη, με την κοινωνία όρθια, σε αρκετά μεγάλο βαθμό, και με ένα μαξιλάρι οικονομικό που δίνει τη δυνατότητα για την άσκηση, έως ένα βαθμό, αυτόνομης δημοσιονομικής πολιτικής για κάποια έτη. Δεύτερον, ότι με τη Συμφωνία των Πρεσπών ανέλαβε η Αριστερά μια πολύ μεγάλη ευθύνη, ιστορικού διαμετρήματος, που πολύ απέχει από την καρικατούρα περί λαϊκισμού που θέλουν να της προσάψουν.
Και τρίτον, αποτόλμησε κάτι που η ΝΔ το είχε, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια, έξω από τον ορίζοντά της: να θέσει και να θέτει τα σοβαρά ζητήματα στην κλίμακα της Ευρώπης. Δηλαδή, στο μεγάλο κάδρο των εξελίξεων, στο χώρο του οποίου είμαστε αναπόσπαστο τμήμα, μια οντότητα σταθερή, μια χώρα που δεν μένει στην άκρη. Είναι σαφή τα ερωτήματα που τίθενται: θα συνεχίσει η ΝΔ την πολιτική αυτή, πχ την προσέγγιση μεταξύ των Χωρών του Νότου, την προσπάθεια για την κοινωνική ατζέντα της Ευρώπης που εμείς θέσαμε, την προσπάθεια για συγκρότηση μετώπου απέναντι στις ρατσιστικές θέσεις για το μεταναστευτικό; Αυτές είναι κρίσιμες πλευρές της ευρωπαϊκής διάστασης της πολιτικής. Η υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ σ’ αυτά τα μεγάλα ζητήματα είναι πασιφανής και οι θέσεις του γι’ αυτά είναι ταυτόχρονα και τα ισχυρότερα όπλα.
Και ο αναστοχασμός που τέθηκε για την κυβερνητική θητεία;Αυτά τα οποία μόλις ανέφερα, δίνουν και το έναυσμα για μια ουσιαστική και συντεταγμένη προσπάθεια αποτίμησης της κυβερνητικής θητείας με το βλέμμα στο αύριο, χωρίς στείρα λαθολογία εσωκομματικού τύπου, αλλά με μια ουσιαστική αποτίμηση της εξαιρετικής ιστορικής εμπειρίας, και σε ευρωπαϊκή κλίμακα και σε ελληνική, της διακυβέρνησης για 4,5 χρόνια από την Αριστερά. Είναι ένα όπλο για μας. Όσοι το θεωρούν, και κάποιοι δυστυχώς το θεωρούν, εσωστρέφεια και μειονέκτημα, κάνουν λάθος. Προφανώς, υπάρχουν κίνδυνοι, όπως σε κάθε συζήτηση, να υπάρξει τάση εσωτερικής ανασκόπησης και να τραβήξουμε τα μάτια από την κοινωνία ή από το μέλλον. Αλλά εδώ είμαστε να το αντιμετωπίσουμε αυτό, γιατί θέλουμε να το αποφύγουμε. Όμως, όχι να απαγορεύσουμε μεταξύ μας αυτή τη συζήτηση. Διότι την απαιτεί και την περιμένει και η κοινωνία στην Ελλάδα και η Αριστερά στην Ευρώπη. Δεν είναι ένα έργο για να το αφήσουμε μόνο στους δημοσιολογούντες και στους επιστήμονες. Πρέπει επ’ αυτού να μιλήσει και το κόμμα και η ευρύτερη Αριστερά και όλος αυτός ο κόσμος στον οποίο θέλει πρώτα απ’ όλους ο Αλέξης Τσίπρας, αλλά και όλοι μας, να απευθυνθούμε για να διαμορφωθεί πραγματικά η μεγάλη δημοκρατική, προοδευτική παράταξη της Αριστεράς στη χώρα μας, τόσο σε επίπεδο ενεργών μελών και φίλων, αλλά κυρίως σε επίπεδο της κοινωνικής γείωσης και ιδεολογικής πολιτισμικής διεκδίκησης της ηγεμονίας