Η τακτική της προοδευτικής συμμαχίας, ως αμυντική τακτική απάντησης στο αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο είχε μερική επιτυχία. Το βασικό που απεκόμμισε ο ΣΥΡΙΖΑ, ήταν η διάσωση της κυβερνητικής πλειοψηφίας, η ολοκλήρωσης της συμφωνίας των Πρεσπών και να προλάβει να ψηφίσει ορισμένα θετικά μέτρα (π.χ τη λεγόμενη 13η σύνταξη) και να καταργήσει άλλα μεταχρονολογημένα μέτρα που πάρθηκαν το 2017. Όμως ως αμυντική τακτική, δεν μπόρεσε να προκαλέσει σοβαρή φθορά στη ΝΔ επειδή είχε κοινοβουλευτικό και εκλογικό προσανατολισμό, μακριά δηλαδή από το πραγματικό πεδίο της κοινωνικής ταξικής σύγκρουσης. Δοκιμάστηκε στην πράξη και οδήγησε στο 23,5% ενώ ταυτόχρονα, προκάλεσε μια μικρή επανασυσπείρωση του ΚΙΝΑΛ και την εμφάνιση ενός νέου κόμματος (ΜΕΡΑ 25) φαινομενικά αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ. Ως αμυντική τακτική εξάντλησε τη δυναμική της και δεν μπορεί να απαντήσει στη μεγάλη διαφορά του ΣΥΡΙΖΑ με τη ΝΔ. Δεν μπορεί, λοιπόν, αυτή η ήδη δοκιμασμένη τακτική, να αναβαθμίζεται σε στρατηγική που ελπίζει να δημιουργήσει ένα μπλοκ προοδευτικών δυνάμεων, ικανό να συντρίψει το ανασυνταχθέν κυρίαρχο μέτωπο των δυνάμεων γύρω από την ΝΔ. Η διάλυση όλων των ενδιάμεσων κομμάτων, που στο παρελθόν λειτούργησαν ως αναχώματα στον επελαύνοντα ΣΥΡΙΖΑ, θα αποτελέσει νέα δεξαμενή προς τη ΝΔ. Οι προσθαφαιρέσεις ψήφων δεν δημιουργούν στέρεη σχέση ψηφοφόρων με κανένα κόμμα. Η προοδευτική συμμαχία δεν μπορεί να είναι μια νικηφόρα στρατηγική, επειδή δεν είναι καν στρατηγική.
Η ενεργοποίηση του κοινωνικού παράγονταΣτο παρελθόν ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να αναπτύξει μια νικηφόρα στρατηγική. Επέλεξε να βγει έξω από το σύστημα και να ενεργοποιήσει τον κοινωνικό παράγοντα. Προκαλούσε διαδοχικές τομές στο πολιτικό σύστημα του δικομματισμού, πηγαίνοντας πολλές φορές ακόμη και κόντρα στην κοινή γνώμη. Πήγαινε με τα κάθε λογής κινήματα, (δεν πληρώνω, ενάντια στις εξορύξεις, άρθρο δεκάξι, δικαιώματα κ.λπ) χωρίς πρόθεση καθοδήγησης, αλλά τα ενίσχυε και ταυτόχρονα διδασκόταν από αυτά. Ειπωμένο πιο λαϊκά, δάγκωνε από παντού το πολιτικό σύστημα, του προκάλεσε ακατάσχετη αιμορραγία και, όταν το πολιτικό σύστημα του δικομματισμού κατέρρευσε ανέδειξε τον ΣΥΡΙΖΑ στο κέντρο των εξελίξεων και καταλύτη της κατάρρευσής του. Ταυτόχρονα, η δεύτερη αρχή της στρατηγικής του ΣΥΡΙΖΑ, η πολιτική και όχι ιδεολογική ενότητα της Αριστεράς, κρατούσε στον ίδιο πολιτικό χώρο διαφορετικές δυνάμεις με άλλη ιδεολογική πλατφόρμα, όμως δημιούργησε κάτι ασύλληπτο. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε τη δυνατότητα να συνομιλεί με τον αντιεξουσιαστικό χώρο, με το χώρο των δικαιωμάτων αλλά κα με ήπιους και light αριστερούς. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε μετατραπεί σε ένα πολυσυλλεκτικό και δημοκρατικό κόμμα - κίνημα, με πολλαπλά κέντρα αποφάσεων, που κατάφερναν να ενοποιήσουν τη στάση τους και να συντονίζουν τη δράση τους. Όταν ήρθε η κρίση και η ριζοσπαστικοποίηση, ο κόσμος που σηκώθηκε από τον καναπέ και ριζοσπαστικοποιήθηκε ήρθε στον ΣΥΡΙΖΑ και δεν πήγε στην ακροδεξιά, όπως έγινε στην υπόλοιπη Ευρώπη. Φυσικά η παρουσία του στους θεσ��ούς πολιτικής και κοινωνικής εκπροσώπησης, του επέτρεψαν να συνθέσει ένα ρηξικέλευθο πρόγραμμα, μετρημένο και ζυγισμένο με βάση τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες.
Νικηφόρα ήταν η συλλογική στρατηγικήΌταν αναπτύχθηκε το αντιμνημονιακό κίνημα - μέτωπο και φάνηκε καθαρά ότι δεν αντέχει το πολιτικό σύστημα του δικομματισμού, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ήδη την ετοιμότητα και την ωριμότητα να ζητήσει να κυβερνήσει. Αυτό το στοιχείο στρατηγικής ήρθε την κατάλληλη στιγμή, όταν το καταρρέον σύστημα άφησε κενό και δεν ήταν δυνατό να απαντήσει, παρά μόνο να δημιουργήσει πολλά νέα κόμματα - αναχώματα, ώστε να ανακόψουν την αυξανόμενη επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, προετοιμαζόταν για την περίπτωση της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Το ότι δεν κατάφερε να κερδίσει τις εκλογές το 2012, έδωσε τον απαραίτητο χρόνο, στο νεοφιλελεύθερο οικοδόμημα της Ευρώπης, να θωρακιστεί απέναντι στην επερχόμενη κυβέρνησης της Αριστεράς και να οργανώσει την ήττα του στο διεθνές πεδίο, αφού στο εσωτερικό πεδίο της ταξικής πάλης η μάχη είχε ήδη κριθεί. Η νικηφόρα αυτή στρατηγική πήγαζε από κάτω, χτίστηκε από κάτω, πάνω σε αχαρτογράφητα νερά, ήταν απολύτως συλλογικό επίτευγμα και δεν μπορεί να γίνει ατομική ιδιοκτησία καμίας ηγεσίας. Αυτή η στρατηγική οδήγησε για πρώτη φορά στα παγκόσμια χρονικά, στην πρώτη αριστερή κυβέρνηση στις χώρες του αναπτυγμένου καπιταλισμού. Αυτή η στρατηγική αξίζει τον κόπο να συγκεντρωθεί, παράλληλα με το κυβερνητικό έργο, παράλληλα με την ήττα και να αποτιμηθεί κριτικά. Αυτό θα είναι και το μανιφέστο της ριζοσπαστικής αριστεράς που τόσο μας λείπει.
Η παθητική προγραμματική αντιπολίτευσηΗ μερική επιτυχία του 31,56% του ΣΥΡΙΖΑ στις εθνικές εκλογές είναι αποτέλεσμα ή κατάλοιπο αυτής της επιτυχημένης στρατηγικής, αλλά και ό,τι απέμεινε από το ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς, που πλήγηκε βίαια από την ήττα του 2015 και την αναγκαία οπισθοχώρηση και εφαρμογή του τρίτου μνημονίου. Ταυτόχρονα με την ορατή απειλή της δεξιάς παλινόρθωσης, μεγάλο κομμάτι των πρώην ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ επανασυσπειρώθηκε. Αυτή η επιτυχία επανασυσπείρωσης είναι επίσης συλλογικό επίτευγμα και όχι προσωπική επιτυχία αναμφισβήτητα, χαρισματικών ηγετών.
Η τακτική της προγραμματικής αντιπολίτευσης δεν έχει νικηφόρο ορίζοντα, επειδή δεν είναι ενεργητική αλλά παθητική. Σημαίνει ότι θα περιορίζεσαι στο κοινοβουλευτικό πεδίο, οι παρεμβάσεις σου δεν θα ενεργοποιούν την κοινωνία. Τα απολύτως ελεγχόμενα πλέον ΜΜΕ θα προβάλουν όπως το σύστημα επιθυμεί τις παρεμβάσεις σου. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, με απόλυτη δηλαδή διαφάνεια και αντικειμενικότητα στα ΜΜΕ, θα είναι ένας πόλεμος όλων εναντίον όλων. Αυτό βέβαια θα σημάνει ταυτόχρονη φθορά για όλους. Δεν καλύπτεται λοιπόν μια διαφορά 8,5 μονάδων εκλογικού ποσοστού. Η προγραμματική αντιπολίτευση είναι λάθος επειδή επενδύει αποκλειστικά στη φθορά του αντιπάλου, αγνοώντας τα τεράστια δημοσιονομικά περιθώρια που του αφήσαμε να διαχειριστεί, την ανασυγκρότηση του μηχανισμού εξουσίας της Δεξιάς και την πιθανή συνδρομή του διεθνούς παράγοντα, αν θεωρήσει και πάλι απειλητικό τον ΣΥΡΙΖΑ.
Δημιουργία ενός νέου κοινωνικού μετώπουΚαταλαβαίνουμε όλοι τι σημαίνει μια δεύτερη εκλογική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ σε εθνικές εκλογές. Σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ καταρρέει, ανασυντάσσεται ένα νέο δικομματικό σύστημα με απολύτως συστημικές δυνάμεις. Η Αριστερά θα ξαναγυρίσει στο ρόλο του κομπάρσου των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων. Η σωστή όμως διαχείριση του ποσοστού του 31,56% σημαίνει ο ΣΥΡΙΖΑ να ξαναγίνει ΣΥΡΙΖΑ, με καλύτερες πλέον προϋποθέσεις και με περισσότερη εμπειρία και ωριμότητα. Να ξαναπιάσει το νήμα της στρατηγικής του.
Στο θέμα της τακτικής πρέπει να προκαλέσει τη δημιουργία ενός αντιδεξιού, αντινεοφιλελεύθερου και αντιαυταρχικού μετώπου. Το αντιδεξιό είναι απαραίτητο, γιατί η πολιτική στόχευση είναι πλέον συγκεκριμένη, και είδαμε ότι λειτούργησε στις βουλευτικές εκλογές, όταν κρινόταν ποια παράταξη θα κυβερνήσει. Το αντινεοφιλελεύθερο γιατί θα πρέπει να εμπνέει νέες διεκδικήσεις και ακύρωση όσων παρεμβάσεων θα επιχειρηθούν υπέρ του κεφαλαίου από τη ΝΔ στο μέλλον, αλλά ταυτόχρονα υπεράσπιση όσων θετικών μπόρεσε να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Το αντιαυταρχικό διότι έχει τεράστια πολιτική σημασία να ακυρωθεί ο φόβος και ο κομφορμισμός, ο δήθεν ρεαλισμός, αλλά και να αξιοποιηθεί η μαχητικότητα του αντιεξουσιαστικού χώρου και του χώρου των δικαιωμάτων. Βέβαια, τα μέτωπα δεν οικοδομούνται κατά παραγγελία, δεν είναι ένα πρόγραμμα να το αναθέσεις σε μια ομάδα ή ένα κόμμα, ούτε μια επιθυμία ενός ή περισσότερων ηγετών. Οικοδομείται στην πράξη και περνά από χιλιάδες κύματα, νίκες και ήττες αλλά και δοκιμασίες. Περιλαμβάνει συσσώρευση εμπειριών και συνειδητές παρεμβάσεις. Όταν έρθουν (αν έρθουν) τα αυθόρμητα ξεσπάσματα όπως το κίνημα των πλατειών ή τα κίτρινα γιλέκα, θα πρέπει να έχει την ετοιμότητα να πάει μαζί τους. Μόνο έτσι θα είναι νικηφόρα. Η διαλεκτική του τυχαίου και του αναγκαίου, είναι αμείλικτος κοινωνικός νόμος και δεν μπορείς να την ακυρώσεις. Αλλά η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία.
Αντώνης Βασιλείου