Τραγικό θάνατο βρήκε ένα 5χρονο παιδί πρόσφυγας έξω από το Κέντρο Καταγραφής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) της Μόριας στη Λέσβο την Τετάρτη, καθώς ένα φορτηγό πάτησε το χαρτόκουτο στο οποίο είχε κρυφθεί όταν έπαιζε.
Παρά όμως τις άθλιες συνθήκες των ΚΥΤ, την έλλειψη ελέγχου και ασφάλειας για τους πρόσφυγες που προκαλεί ο υπερπληθυσμός, που έχουν ως αποτέλεσμα τέτοια τραγικά γεγονότα, η κυβέρνηση συνεχίζει να ολιγωρεί στην αποσυμφόρηση των νησιών, απασχολούμενη μόνο με την εκκένωση καταλήψεων (άλλη μία έλαβε χώρα την εβδομάδα που μας πέρασε, στο 5ο Λύκειο Αθηνών).
Αποτροπή σημαίνει θάνατοςΟι προθέσεις της, μάλιστα, για το προσφυγικό άρχισαν να δηλώνονται καθαρά, με τον υπουργό Άμυνας Ν. Παναγιωτόπουλο να λέει σε συνεντεύξεις του πως «ο στόχος είναι η αποτροπή», ενώ και ο Α. Γεωργιάδης θύμισε ότι παραμένει ο ακροδεξιός εαυτός του, κάνοντας λόγο πως «οι πρόσφυγες είναι ελάχιστοι, οι περισσότεροι είναι λαθρομετανάστες», όπως και ότι πρόκειται για «εισβολή».
«Η κυβέρνηση της ΝΔ αντιμετωπίζει το προσφυγικό-μεταναστευτικό με τη λογική των πιο ακραίων κύκλων της Ευρώπης, με τη λογική, όχι την πρακτική, Σαλβίνι. Θεωρεί, δηλαδή, ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες είναι εισβολείς και απειλούν την ασφάλεια της χώρας. Δεν αντιλαμβάνεται ότι είναι κατατρεγμένοι άνθρωποι από τους πολέμους και τη φτώχεια, που έχουμε υποχρέωση να βοηθήσουμε», επισημαίνει στην «Εποχή» ο τέως υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Δημήτρης Βίτσας.
Εξηγεί δε τι θα σημαίνει πρακτικά ο στόχος της δεξιάς κυβέρνησης: «Η διαδικασία της αποτροπής οδηγεί μόνο σε ένα πράγμα, σε θανάτους. Είναι ξεκάθαρο. Ιδιαίτερα αν κάνεις αποτροπή μέσα στη θάλασσα, σημαίνει ότι ή θα τους αφήσεις μέσα στο νερό να πνιγούν ή θα σπρώξεις τη βάρκα. Αλλά πού θα πάνε οι βάρκες; Δεν έχει καμία λογική αυτή η πολιτική. Αυτό που χρειάζεται, είναι η Τουρκία να μπορεί να κρατάει στο έδαφός της τους πρόσφυγες βάσει της κοινής δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, με την χρηματική στήριξη της ΕΕ».
Τους θανάτους αυτούς αποφασίστηκε στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικών και Άμυνας (ΚΥΣΕΑ) το σαββατοκύριακο, να τους αναλάβει ο στρατός, το ναυτικό, αλλά και το ΝΑΤΟ. Η εμπλοκή του τελευταίου, βέβαια, φαίνεται ότι πρόκειται για μια ανέξοδη ρητορική στρατιωτικοποίησης του προσφυγικού, αφού, όπως σημειώνει ο τέως υπουργός, ο ίδιος ο οργανισμός δεν μπορεί να δεχθεί τέτοιο ρόλο. Ακόμα και το 2015 με τις μεγάλες αφίξεις, ο ρόλος του ήταν αυτός του παρατηρητή, προκειμένου να διαπιστωθεί από την Ευρώπη ότι όντως περνούν τη θάλασσα τόσοι άνθρωποι.
Παράλληλα, ο υπουργός Άμυνας μίλησε και για «σφράγισμα του Έβρου», δείχνοντας πως η κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι «επάξια» συνέχεια της κυβέρνησης Σαμαρά στο ζήτημα. «Τι εννοούν με αυτό; Να κλείσουμε τα σύνορα; Αυτό ενέχει πολλούς κινδύνους, είναι μια πράξη εχθρική σε σχέση με την Τουρκία. Και το κυριότερο, όταν θα αρχίσει να έχει πολύ νερό ο Έβρος, θα σημαίνει πνιγμούς προσφύγων. Και τι θα κάνει με τους ανθρώπους που έρχονται; Επαναπροώθηση; Αυτό θεωρείται έγκλημα από το διεθνές δίκαιο. Και ένα ακόμα σημαντικό ζήτημα, είναι τι θα γίνει με τους τούρκους πολίτες που ζητούν πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα, και δεν είναι λίγοι. Είναι αδιανόητα αυτά που προτείνει η κυβέρνηση», τονίζει ο Δ. Βίτσας.
Ανάγκη αξιοπρεπούς στέγασηςΜετά την ξενοφοβική ρητορική και τις επικοινωνιακές εκκενώσεις, η κυβέρνηση πρόκειται να προχωρήσει και σε δημιουργία νέων θέσεων φιλοξενίας, σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ, με επαναλειτουργία όμως δομών που είχαν κλείσει λόγω ακαταλληλότητας στο παρελθόν.
Συγκεκριμένα, ο καταυλισμός στο Βαγιοχώρι που συζητείται, είχε κλείσει δύο φορές κατά το παρελθόν, καθώς οι συνθήκες ήταν πολύ δύσκολες, αλλά και το χωριό είναι πολύ μικρό για να ανταποκριθεί στις ανάγκες των φιλοξενούμενων (μακριά από νοσοκομείο, χωρίς μεγάλη αγορά, συγκοινωνία κτλ). Παράλληλα, πληροφορίες του πρακτορείου αναφέρουν ότι η κυβέρνηση θα δημιουργήσει νέες θέσεις αυξάνοντας το όριο χωρητικότητας των κοντέινερ, αλλά και των καταυλισμών. Πρόκειται, δηλαδή, περισσότερο για νέο τόπο στοιβάγματος και μεταφορά σε άλλες άσχημες συνθήκες, παρά για νέες θέσεις στέγασης όντως.
«Αυτή τη στιγμή 25.000 μένουν σε διαμερίσματα στην ενδοχώρα, η Ύπατη Αρμοστεία θα πρέπει να αυξήσει τις θέσεις στις 30.000 και συγχρόνως να λειτουργήσει το ενταξιακό πρόγραμμα “Ήλιος” που είχαμε φτιάξει, που συμπεριλαμβάνει μεταξύ άλλων και ακόμα 5.000 θέσεις σε διαμερίσματα για αναγνωρισμένους πρόσφυγες. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα πρέπει να ζητήσει ή να βάλει από το αποθεματικό της, 25 εκατ. για 5μηνη μίσθωση ξενοδοχείων σε όλη την Ελλάδα μέσω του ΔΟΜ, για 8.000 ανθρώπους, ώστε να ανακουφιστούν τα ΚΥΤ, ώσπου να φτιαχτούν οι νέες δομές», προτείνει ο Δ. Βίτσας ένα σχεδιασμό που θα ανακούφιζε την κατάσταση στα νησιά με αξιοπρεπή τρόπο.
Περιορισμοί και στην ευαλωτότηταΗ κυβέρνηση, όμως, δεν φαίνεται να έχει τέτοιο μέλημα, αφού, πρώτον, σύμφωνα με δηλώσεις που είχε κάνει ο επικεφαλής του ΔΟΜ, σκέφτεται να καταργήσει εν γένει τη μίσθωση ξενοδοχείων. Δεύτερον, η κύρια «λύση» που έχει αναφέρει η ίδια για την αποσυμφόρηση των ΚΥΤ είναι οι επιστροφές. Για την επίτευξη των οποίων, μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ, εξετάζει την επανεξέταση των κριτηρίων της ευαλωτότητας, αφού η πρόταση κατάργησης του δεύτερου βαθμού ασύλου, μετά την κατακραυγή, φαίνεται να αποσύρεται. «Οι αλλαγές στην ευαλωτότητα θα κάνουν πολύ χειρότερη την κατάσταση. Το πρωτόκολλο ευαλωτότητας που έχουμε στην Ελλάδα είναι και αυστηρό, αλλά και παραδεκτό από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και την Κομισιόν. Το αποτέλεσμα μείωσης των ευάλωτων σημαίνει ότι άνθρωποι με πραγματικά προβλήματα υγείας θα μένουν στα νησιά. Τα νησιά δεν έχουν όμως νοσοκομεία που να μπορούν να ανταπεξέλθουν σε τόσο μεγάλο αριθμό ασθενών, όπως και σε συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενειών», σημειώνει ο τέως υπουργός.
Αναζήτηση ευρωπαϊκής λύσηςΟ ίδιος επισημαίνει, βέβαια, πως πραγματική επίλυση δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς η Ευρώπη να προωθήσει την ειρήνευση στη Μ. Ανατολή, αλλά και τον καταμερισμό των προσφύγων σε όλα τα κράτη-μέλη.
Η κυβέρνηση της ΝΔ ούτε σε αυτό το πεδίο έχει προβεί σε κάποια κίνηση. «Θα μπορούσε να υπάρξει νέο πρόγραμμα μετεγκατάστασης, αλλά οι Ευρωπαίοι περιμένουν κίνηση και πίεση από την πλευρά της Ελλάδας για αυτό, δεν θα το προτείνουν από μόνοι τους, προκειμένου να κερδίσουν χρόνο. Αυτή τη στιγμή, όμως, η κυβέρνηση ξοδεύεται σε πολιτικές ικανοποίησης ακροδεξιών αντανακλαστικών, με μικροεπιχειρήσεις σκούπας και υπόσχεται ένα master plan για το προσφυγικό, που παραμένει όμως ένα σημαίνον χωρίς σημαινόμενο, δεν έχει κάνει τίποτα ουσιαστικό», τονίζει και από την πλευρά του ο Βασίλης Τσιάνος, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Αμβούργου, εξειδικευμένος στις ευρωπαϊκές πολιτικές μετανάστευσης.
Την εβδομάδα που μας πέρασε, πέντε χώρες της ΕΕ, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα και Σουηδία, αποφάσισαν τη δημιουργία ενός μηχανισμού καταμερισμού των αιτούντων άσυλο και μεταναστών που διασώζονται στη Μεσόγειο, σε εθελοντική βάση και με ισχύ ενός μήνα.
«Η συμφωνία είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα στην επανεκκίνηση του διαλόγου για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου που συζητείται εδώ και 5 χρόνια. Δυστυχώς όμως είναι μια πολύ οριακή κατάσταση, έχει ένα πολύ προσωρινό και στενό γεωπολιτικό χαρακτήρα μέχρι στιγμής και αφορά περισσότερο την Ιταλία -η Ελλάδα και η Ισπανία δεν συμμετείχαν καν επίσημα. Παρόλα αυτά, στη Γερμανία το βλέπουμε αισιόδοξα, γιατί δεν περιμέναμε το υπουργείο Εσωτερικών να προβεί σε μια τέτοια κίνηση», εξηγεί ο καθηγητής.
Στις 8 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί η συνάντηση όλων των ευρωπαίων υπουργών Εσωτερικών για το ζήτημα, ευελπιστώντας ότι θα προχωρήσουν κι άλλες χώρες στη συμφωνία. Το πιο πιθανό, βέβαια, είναι να υπάρξει σύγκρουση δύο πλευρών, με την ακροδεξιά να μην θελήσει και να μην υποχρεωθεί να μετέχει σε κάποια συμφωνία. «Δεν αναμένεται να έχουμε μια πανευρωπαϊκή ρύθμιση, αλλά Γαλλία-Γερμανία, με ανοχή Ολλανδίας και Φιλανδίας, να καταθέσουν ένα πραγματικά ισορροπημένο πρόγραμμα της μικρής Ευρώπης της ανοχής, που δεν θα αφορά όλους. Δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση, έτσι προχωρούσε πάντα η Ευρώπη, εθελοντικά στην αρχή και μετά αποκτούν καθολική και θεσμική διάσταση τέτοιες συμφωνίες», καταλήγει ο Βασίλης Τσιάνος.
Τζέλα Αλιπράντη