Με αφορμή κάποιες επιθέσεις που δέχεται ο σ. Ευκλείδης Τσακαλώτος για την τοποθέτησή του σε ερώτηση που του έγινε για την ΕΡΤ, δράττομαι της ευκαιρίας, εν μέσω διαλόγου για την προοπτική του ΣΥΡΙΖΑ, να εντοπίσω αντιφάσεις, ελλείψεις, αλλά και αδυναμίες που είχαμε, και έχουμε, ως κόμμα στον προγραμματικό λόγο μας, αλλά κυρίως στη στρατηγική μας.
Το κόμμαΔεν θα σταθώ στις άστοχες και χωρίς χρησιμότητα επιθέσεις στον σ. Ευκλείδη (δεν χρειάζεται νομίζω καμία υπεράσπιση), ούτε στον τρόπο με τον οποίο έγιναν αυτές, που θυμίζει παιδικές αντιπαραθέσεις, αλλά στην ουσία των πραγμάτων.
Εμείς ως κόμμα έχουμε δηλώσει ότι έχουμε όραμα το σοσιαλισμό και έχουμε επιλέξει το δημοκρατικό δρόμο. Αυτό σημαίνει ότι με συμμαχίες στο κοινωνικό και το πολιτικό επίπεδο επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε τις αναγκαίες πλειοψηφίες, που θα μας επιτρέψουν με τη σειρά τους να δημιουργήσουμε, στο υπάρχον πολιτικοκοινωνικό σύστημα, τις ρωγμές εκείνες που ανοίγουν το δρόμο για το στόχο μας. Επίσης, πρέπει να έχουμε πρόγραμμα πάνω στο οποίο θα ζητήσουμε τη συνεργασία δυνάμεων (στο κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο), για να διαμορφώσουμε τις αντίστοιχες συμμαχίες μας. Ποιος θα το κάνει αυτό; Το κόμμα. Αυτός είναι ο ρόλος του. Πρωτίστως, δρα στην κοινωνία και διαμορφώνει συσχετισμούς. Επηρεάζει και επηρεάζεται από τη συμμετοχή του. Στοχάζεται και αναστοχάζεται. Είναι το «εργαλείο» με το οποίο ετοιμάζεται η ωριμότητα ιδεών στην κοινωνία για να γίνουν πολιτική πράξη. Εκεί κερδίζεται η υπεροχή των ιδεών και η πολιτική ηγεμονία.
Η κυβέρνησηΜια κυβέρνηση έρχεται βασισμένη σε δύο διαφορετικές εκδοχές. Η μία είναι στη βάση της εναλλαγής. Έρχεται, δηλαδή, να ασκήσει την ίδια πολιτική με «καλύτερο» τρόπο ή δίνοντας τη δυνατότητα να ανανεωθεί το πολιτικό προσωπικό. Η δεύτερη εκδοχή είναι να έρθει στηριγμένη σ΄ ένα ρωμαλέο κοινωνικό και πολιτικό κίνημα που απαιτεί πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές. Να έχουν δημιουργηθεί, δηλαδή, όροι και προϋποθέσεις, στην πλειοψηφία της κοινωνίας, τέτοιες που θέλουν να αλλάξουν τα πράγματα. Αυτούς τους όρους και προϋποθέσεις κάποιος πρέπει να τα προετοιμάσει και αυτός δεν είναι άλλος από το κόμμα. Βεβαίως, τέτοιοι όροι και προϋποθέσεις μπορούν να δημιουργηθούν μέσα από έκτακτα γεγονότα ή κρίσεις, όπως στην κρίση που πέρασε η χώρα μας τα τελευταία χρόνια.
Δεν ήρθε ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση από το πουθενά νομοτελειακά. Κάλλιστα θα μπορούσε να είχε έρθει η ακροδεξιά. Η έγκαιρη δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ, η πολιτική του και η μέχρι τότε παρέμβαση της αριστεράς έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη. Κλείνω εδώ αυτό το θέμα, γιατί η ανάλυσή του αποτελεί αυτοτελές θέμα που δεν εμπίπτει στο σημερινό θέμα μου.
Τα ΜΜΕΑν έτσι έχουν σε γενικές γραμμές τα πράγματα, τότε ο διάλογος πρέπει να γίνεται επί της ουσίας. Αυτό σημαίνει ότι είχαμε πρόγραμμα για την ΕΡΤ, το εφαρμόσαμε και αν δεν μας αρέσει το αλλάζουμε και εκεί πάνω γίνεται ο διάλογος. Το πρόγραμμα, όμως για την αριστερά απαντάει σε προβλήματα της συγκυρίας και ταυτόχρονα ανοίγει το δρόμο για τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ανθρώπου σε όλα τα επίπεδα. Τονίζω σε όλα τα επίπεδα. Θα υπάρχουν πισωγυρίσματα σε αυτή την προσπάθεια. Βεβαίως θα υπάρξουν.
Γι΄ αυτό κάθε μέτρο που παίρνεται για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ανθρώπου (στα δικαιώματα, στο περιβάλλον, στην οικονομία, στον πολιτισμό, στην υγεία, στην παιδεία κ.λπ., τονίζω ξανά σε όλα τα επίπεδα), πρέπει να έχει κατοχυρωθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, έτσι ώστε να είναι δύσκολο στον αντίπαλο να το ξηλώσει. Ένας τέτοιος τρόπος είναι να έχει γίνει κτήμα της κοινωνίας η χρησιμότητά του. Έτσι ώστε η παραμικρή αμφισβήτηση να επιφέρει την άμεση κοινωνική αντίδραση. Ποιος π.χ. θα τολμήσει να πει σήμερα ότι επιστρέφουμε στην προηγούμενη κατάσταση στο τηλεοπτικό πεδίο;
Κανένας, όμως δεν θα αντιδράσει γιατί στην ΕΡΤ πήγε ο Ζούλας. Γιατί έτσι γίνεται. Σε μια κλειστή ΕΡΤ αντιδρά η κοινωνία. Σε μια σημερινή ΕΡΤ δεν γίνεται αντιληπτή εύκολα η διαφορά με την προηγούμενη. Εξάλλου έτσι είθισται, και οι αντιδράσεις είναι υποτονικές έως καθόλου.
Αν η διοίκηση της ΕΡΤ ήταν κοινωνική υπόθεση, δύσκολα να πέρναγε ο κάθε Ζούλας και ο κάθε Ταγματάρχης. Αυτή η λογική θα έπρεπε να διαπερνά όλο μας το πρόγραμμα. Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να κινηθούμε. Σήμερα είμαστε πλουσιότεροι σε εμπειρίες. Κυβερνήσαμε τέσσερα χρόνια. Γνωρίσαμε το σύστημα εκ των έσω. Άρα μπορούμε να αναστοχαστούμε και με πιο δημιουργικό τρόπο και πάνω σε πιο στέρεες βάσεις να στηρίξουμε την πορεία μας.
Το αύριοΟι ελλείψεις του εργαλείου που λέγεται κόμμα έχουν γίνει από όλους (;) αντιληπτές. Έχουν γίνει όλες (;) αντιληπτές. Πρώτη, βεβαίως είναι η έλλειψη μαζικότητας και εδώ δεν χωράει αμφισβήτηση ούτε στην ποσότητα, ούτε μεμψιμοιρίες για την ποιότητα. Όσοι θέλουν να είναι ΣΥΡΙΖΑ και ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να έχουν λόγο. Ποιος θα το οργανώσει αυτό. Μα το σημερινό κόμμα, δεν υπάρχει κάτι άλλο. Μπορεί όμως; Αν μπορούσε, θα το είχε κάνει. Σε κάθε οργάνωση υπάρχουν λίστες μελών στα χαρτιά δέκα φορές μεγαλύτερες απ΄ ότι τα ενεργά μέλη. Αν τις κάνουμε εκατό φορές μεγαλύτερες, θα αλλάξει κάτι. Το ζητούμενο είναι να φτιάξουμε ένα κόμμα που να μπορεί και να εγγράψει νέα μέλη, αλλά κυρίως να μπορεί να τα ενεργοποιεί στο κοινωνικό γίγνεσθαι και να διαμορφώνει εξελίξεις.
Διάβασα ότι ο πρόεδρος του κόμματος θα πάρει επάνω του το στοίχημα της εγγραφής νέων μελών με εκστρατεία του σε όλη την Ελλάδα. Είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρει και θα φέρει και εντυπωσιακά αποτελέσματα. Το πρόβλημα, όμως, κατά τη γνώμη μου, είναι αν θα μπορέσει στη συνέχεια το κόμμα να τα αξιοποιήσει στην κατεύθυνση της αλλαγής της κοινωνίας μας. Αν είναι να παίξουν το ρόλο που παίζει σήμερα η μεγάλη πλειοψηφία των μελών, τότε μάλλον το εγχείρημα θα αποτύχει.
Θέλουμε Οργανώσεις Μελών, κόμμα στο χώρο τους με πρόγραμμα, με συμμετοχή στους συλλόγους, στα σωματεία, στην τοπική αυτοδιοίκηση, στην κοινωνική μέριμνα, παντού. Αυτό είναι το ζητούμενο και το σημερινό κόμμα δεν τα έχει καταφέρει. Πολύ περισσότερο όταν σήμερα χρειάζεται να γίνει όχι μόνο ενεργοποίηση του κοινωνικού κινήματος, αλλά και αναπροσανατολισμός. Αν μέχρι σήμερα το κίνημα έθετε ζητήματα διεκδικητικά, κυρίως οικονομικού χαρακτήρα, σήμερα που η αριστερά είναι εν δυνάμει διεκδικητής της κυβέρνησης, πρέπει να αρχίσει να θέτει και ζητήματα θεσμικού χαρακτήρα. Πρέπει όχι μόνο να υπερασπιστούμε θεσμούς που ψήφισε η κυβέρνηση της αριστεράς, αλλά και να τους λειτουργήσουμε, π.χ. κοινωνική οικονομία.
Σήμερα που απελευθερώθηκαν από τη συμμετοχή στην κυβέρνηση κορυφαία στελέχη μας, πρέπει να βοηθήσουν το κόμμα να βρει και να παίξει το ρόλο του στην κοινωνία.
Πέτρος Ζούνης