ΟΛΟ ΚΑΙ ΠΙΟ ΠΙΘΑΝΗ ΜΙΑ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣτο προηγούμενο φύλλο της «Εποχής», σ’ αυτή τη στήλη, σημειώνουμε ότι το πολύπλοκο και πολυσύνθετο πλαίσιο των σχέσεων των δανειστών όπως και οι διαφωνίες μεταξύ τους δεν επέτρεπαν τη μείωση της ρευστότητας ούτε και να απελευθερωθεί η δυναμική της συνάντησης Μέρκελ–Ολάντ – Τσίπρα στη Ρίγα. Την εβδομάδα που πέρασε, το περιβάλλον άλλαξε ριζικά. Αν στη Ρίγα αναδείχθηκε, κυρίως από τον έλληνα πρωθυπουργό, η πολιτική διάσταση του ελληνικού ζητήματος, τώρα έχει γίνει δεκτό από μεγάλο μέρος των δανειστών ότι η λύση, στο τελευταίο τμήμα του δρόμου, θα είναι πολιτική. Επομένως, η πιθανότητα σύναψης συμφωνίας είναι, πλέον, πολύ μεγάλη και όλα δείχνουν ότι δεν θα είναι μακριά, αν είναι να γίνει. Το τρέχον Σαββατοκύριακο, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα είναι καθοριστικό.
Τι είναι αυτό, όμως, που άλλαξε το κλίμα; Πρώτον, το φάντασμα της πληρωμής των πρώτων δόσεων προς το ΔΝΤ της 6ης Ιουνίου. Ανεξάρτητα αν η ελληνική κυβέρνηση δήλωνε ότι η δόση αυτή θα καταβληθεί κανονικά, όλοι συνειδητοποίησαν ότι η ελληνική πλευρά δεν αστειεύεται όταν λέει ότι προτάσσει –αυτό αποφάσισε και η ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ– την κάλυψη των εσωτερικών αναγκών και ότι χρήματα για αποπληρωμές στο εξωτερικό δεν υπάρχουν.
Υποχώρηση των οπαδών του GrexitΤο δεύτερο στοιχείο είναι ότι το στρατόπεδο του Grexit αναδείχθηκε ότι δεν είναι καθόλου ευρύ και ότι δεν διαθέτει επιχειρήματα αλλά μόνο βία, η οποία όμως βρίσκει το τείχος της νέας ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας. Ο κ. Σόιμπλε βρέθηκε με πολύ μικρότερο κύρος από την ισχύ που διαθέτει ως εκπρόσωπος της Γερμανίας, σε τέτοιο βαθμό που πια το πρόβλημα άρχισε να μεταφέρεται στο εσωτερικό της χώρας του. Οι δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ κ. Τζακ Λιου είναι χαρακτηριστικές: «Αυτό που με ανησυχεί, δεν είναι η καλή θέληση των εμπλεκόμενων πλευρών, δεν πιστεύω ότι κάποιος επιθυμεί να τινάξει (τη συμφωνία) στον αέρα… αλλά ένας λανθασμένος υπολογισμός, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε δυνητικά πολύ επιβλαβή κρίση», είπε ο κ. Λιου.
Και για να μη μένει καμία αμφιβολία, συνέχισε: «Η ιδέα ότι θα μπορούσε να περιοριστεί απολύτως η απειλή, πως δεν θα υπάρξει μετάδοση της κρίσης, νομίζω ότι είναι λάθος. Δεν πρέπει να πιστεύει κανείς ότι η αποτυχία δεν θα έχει επιπτώσεις εκτός Ελλάδας. Δεν γνωρίζουμε το ακριβές μέγεθος της κρίσης», εκτίμησε ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών. «Αποτυχία να συμφωνηθεί πρόοδος θα προκαλούσε αμέσως φτώχεια στην Ελλάδα και γενικευμένη αβεβαιότητα για την Ευρώπη και την παγκόσμια οικονομία», συμπλήρωσε.
Αμυντικός ο ΣόιμπλεΠαραδόξως, η απάντηση του Βερολίνου μέσω του εκπροσώπου Τύπου του κ. Σόιμπλε ήταν εντελώς αμυντική. Σχολίασε: «Η Γερμανία έχει ήδη επιδείξει τη μεγαλύτερη δυνατή ευελιξία σε αυτό το πρόγραμμα». Ο κ. Μάρτιν Γέγκερ ανέφερε ότι έχει ήδη δοθεί η δυνατότητα στην Αθήνα να μην εφαρμόσει όλες τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνει το δεύτερο Μνημόνιο, αλλά να υποβάλει τις δικές της προτάσεις.
Στους επιπόλαιους οπαδούς του Grexit, όμως, απάντησε, απρόβλεπτα ίσως και η ΕΚΤ, έστω και όχι δια του κ. Ντράγκι. Ο αντιπρόεδρος κ. Βίτορ Κονστάντιο παρουσιάζοντας την εξαμηνιαία έκθεση της ΕΚΤ σημείωσε ότι: «Στην κεντρική τράπεζα εργαζόμαστε με βάση την υπόθεση ότι δεν θα υπάρξει Grexit». Πρόσθεσε μάλιστα ότι «παρά τις ενδείξεις για μια βελτίωση των οικονομικών συνθηκών, ο κίνδυνος από το γεγονός ότι η ονομαστική ανάπτυξη παραμένει ασθενής, εξακολουθεί να αποτελεί μια πρόκληση για την οικονομική σταθερότητα στην ευρωζώνη».
Και μαζί μ’ αυτό σημείωσε, πολύ κοντά στην άποψη του κ. Λιου, ότι «η ΕΚΤ εκφράζει ανησυχία για την απουσία συμφωνίας για την Ελλάδα, κάτι που δημιουργεί τον κίνδυνο να αυξηθεί το κόστος χρηματοδότησης στις αγορές άλλων χωρών της ευρωζώνης, κυρίως αυτών της περιφέρειας».
Τριμερείς συναντήσειςΟι πληροφορίες την Πέμπτη το βράδυ, όταν έκλεινε αυτό το σημείωμα, ανέφεραν ότι ενδεχομένως η εργώδης προσπάθεια του τριήμερου θα κατέληγε σε μια συμφωνία, που θα επισφραγιζόταν στην τριμερή –Γιούνκερ, Μέρκελ, Ολάντ – στο Βερολίνο. Το ελληνικό ζήτημα αναμενόταν να τεθεί και στη Δρέσδη, στη διάσκεψη των G7, όπου η παρουσία της κ. Λαγκάρντ και του κ. Λιου έχει μεγάλο βάρος. Ενωρίτερα η τηλεδιάσκεψη μεταξύ Τσίπρα, Μέρκελ και Ολάντ, που διήρκεσε μια ώρα, προσέδιδε στις εξελίξεις την έννοια του επείγοντος και της σοβαρότητας.
Το τι συζητήθηκε στην ωριαία τηλεδιάσκεψη δεν έγινε γνωστό, όμως μπορούμε να εικάσουμε ότι αυτή ήταν συνέχεια της Ρίγας με βάση τα όσα είχαν εν τω μεταξύ μεσολαβήσει στις συζητήσεις στις Βρυξέλλες, συνεκτιμώντας και το κλίμα που διαμόρφωναν οι διάφορες δηλώσεις των μερών. Αυτή η τηλεδιάσκεψη, όπως και οι παρεμβάσεις της, έδιναν το περιθώριο να εμφανίζεται αισιόδοξη η ελληνική πλευρά και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας, που όσο και να επιδιώκει έτσι να αποκρούσει την αβεβαιότητα, σίγουρα έχει μια ενθάρρυνση.
Η παρουσία του ΠοδέμοςΟ τρίτος λόγος που υποχρέωσε σε πιο «λογικές» σκέψεις τους δανειστές, είναι οι πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη, οι οποίες δημιουργούν κλίμα αβεβαιότητας για το μέλλον της ΕΕ και της ισορροπίας στην ευρωζώνη. Παρά την προσπάθεια, από πολλές πλευρές, να αποτραπεί η άνοδος του Ποδέμος στην Ισπανία, να αποδειχτεί ότι η ελληνική κυβέρνηση της Αριστεράς είναι απομονωμένη, αυτό δεν συνέβη. Το αντίθετο μάλιστα. Οι περιφερειακές εκλογές στην Ισπανία τείνουν να παίζουν το ρόλο που είχαν οι ευρωεκλογές για την Ελλάδα και τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ.
Μηνύματα από Πολωνία και ΒρετανίαΠαράλληλα, η νίκη των ευρωσκεπτικιστών στην Πολωνία, μετά τη νίκη των συντηρητικών στη Μ. Βρετανία και το προγραμματισμένο δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι της χώρας στην ΕΕ, δεν μπορεί να μην ανησυχεί και τη Γαλλία και τη Γερμανία. Μέσα σε αυτό το κλίμα η εξώθηση της Ελλάδας σε χρεωκοπία και λοιπές περιπέτειες θα ήταν ένα τεράστιο και επικίνδυνο λάθος. Αυτό το κάνει λιγότερο πιθανό.
Φυσικά οι δυνάμεις οπισθοφυλακής είναι ισχυρές και κατέχουν νευραλγικές θέσεις.
Την Πέμπτη αργά το βράδυ στο Euroworking Group φέρεται πως δόθηκε στην ελληνική πλευρά διορία-τελεσίγραφο μίας εβδομάδας για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, οπότε θα συνέλθει ξανά το Euroworking Group, διαφορετικά θα χάσει το τρέχον πρόγραμμα. Κυβερνητικές πηγές, ωστόσο, διαψεύδουν την ύπαρξη τελεσιγράφου λέγοντας πως «η διαπραγμάτευση είναι δύσκολη, αλλά δεν υπάρχει κανένα τελεσίγραφο». Με άλλα λόγια, οι πιέσεις, οι εκβιασμοί, οι ελιγμοί και οι παραπλανητικές προτάσεις θα συνεχιστούν ως την τελευταία στιγμή, χωρίς όμως αυτό να μπορεί να ανατρέψει ριζικά το κλίμα.
Π. Κλαυδιανός