Η Χιλή βρίσκεται από τις 18 Οκτωβρίου σε εξέγερση, μετά την ημέρα δράσης και τη μαζική ανυπακοή–άρνηση των φοιτητών να κάνουν χρήση του εισιτηρίου στο μετρό, λόγω της αύξησης από τα 800 στα 830 πέσος. Η οργή των φοιτητών γρήγορα επεκτάθηκε και πήρε καθολικό χαρακτήρα. Ο πρόεδρος της Χιλής, ο «Μπερλουσκόνι» όπως τον αποκαλούν, για να αντιμετωπίσει αυτή την αντίσταση, που εκδηλώθηκε για πρώτη φορά μετά τη δικτατορία, κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση «έκτακτης ανάγκης» και ο στρατός αμέσως έκανε την εμφάνιση του σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Χιλής. Ο ίδιος δήλωσε αποφασισμένος να βάλει τέρμα στην εξέγερση. Μια εξέγερση «ενάντια στο νεοφιλελεύθερο οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο, που εφάρμοσαν στη χώρα οι chicago boys», όπως ανέφεραν οι διαδηλωτές.
Ο πρόεδρος Σεμπαστιάν Πινιέρα, από τους πέντε πιο πλούσιους της Χιλής με περιουσία γύρω στα 2,8 δισ. δολάρια, παρά την αρχική απόφαση υποχρεώθηκε να οπισθοχωρήσει. Πήρε πίσω την αύξηση του εισιτηρίου στο μετρό και στα λεωφορεία, που είχε ανακοινώσει στις 18 Οκτωβρίου προκαλώντας αγανάκτηση.
Η υποχώρηση του αυτή ήρθε πολύ αργά: η αύξηση του εισιτηρίου δεν ήταν παρά η σταγόνα που έκανε να ξεχειλίσει η λαϊκή οργή, που εκφράστηκε με το σύνθημα «δεν βγήκαμε στους δρόμους για τα 30 πέσος, αλλά για τα 30 χρόνια». Δηλαδή για τα 30 χρόνια των νεοφιλελεύθερων αντικοινωνικών μεταρρυθμίσεων, που συνεχίστηκαν και μετά τη δικτατορία. Ο πρόεδρος ξεπεράστηκε από τα γεγονότα. Η απόφασή του να προσφύγει στο στρατό ήταν εντελώς άστοχη και προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σε μια χώρα που έχει ακόμα ανοικτές πληγές από τη στρατιωτική δικτατορία (1973-1990) του Πινοσέτ, με τους χιλιάδες νεκρούς και τις δεκάδες χιλιάδες συλληφθέντες που βασανίστηκαν και καταδικάστηκαν σε πολύχρονες φυλακίσεις. Έτσι δεν είναι καθόλου τυχαίο το σύνθημα που ακούστηκε και επικράτησε σε όλη τη χώρα: «Πινιέρα δεν σε φοβόμαστε».
Η εξέγερση γενικεύθηκεΤαυτόχρονα εμφανίστηκαν ομάδες από νέους που έδιναν συναυλίες, χτυπώντας κατσαρόλες. Ενώ πολλαπλασιάστηκαν τα οδοφράγματα στις μεγάλες πόλεις. Οι διαδηλωτές ζητούσαν να αποσυρθούν αμέσως οι στρατιωτικοί από τους δρόμους. Τα συνθήματα έπαιρναν όλο και πιο συγκεκριμένο πολιτικό χαρακτήρα κατά του οικονομικού μοντέλου, των ιδιωτικοποιήσεων που έχουν προκαλέσει ασφυξία στην καθημερινή ζωή των πολιτών και τους έχουν περιορίσει να είναι απλοί καταναλωτές. Η πρόσβαση στην υγεία, την εκπαίδευση, στο νερό, στην ενέργεια (τον Σεπτέμβριο αυξήθηκε κατά 10% η τιμή του ρεύματος) ανήκουν σχεδόν μοναδικά στον ιδιωτικό τομέα, όπως και το συνταξιοδοτικό σύστημα, το λεγόμενο κεφαλαιοποιητικό, που εφαρμόστηκε το 1982 επί δικτατορίας Πινοσέτ, με αποτέλεσμα να παίρνουν οι περισσότεροι συντάξεις χαμηλότερες από τον κατώτατο μισθό 301.000 πέσος (371 ευρώ). «Το χιλιανό οικονομικό μοντέλο, που υπήρξε το εργαστήρι του νεοφιλελευθερισμού και εφαρμόστηκε υπό την επίβλεψη των Σικάγο Μπόις την περίοδο της δικτατορίας, διατηρήθηκε όμως με ελάχιστες αλλαγές από τις δημοκρατικές κυβερνήσεις, οι οποίες απέφυγαν να αλλάξουν το σύνταγμα. Αυτό το σύστημα έφθασε στα όρια του και ήταν μοιραίο να καταρρεύσει», όπως σημειώνουν οι οικονομολόγοι.
Η Χιλή που τόσο εκθειάστηκε για την οικονομική της σταθερότητα, σήμερα είναι η χώρα με τις μεγαλύτερες ανισότητες σχεδόν σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΑΣΑ. Τα Ηνωμένα Έθνη προσθέτουν ότι το 1% των Χιλιανών κατέχει το 25% του πλούτου της χώρας. Παρά την παρουσία των στρατιωτικών που συνόδευαν τα τανκς στους δρόμους του Σαντιάγκο των μεγάλων πόλεων, ο λαός που στερείται τα βασικά αγαθά, εισέβαλε τη νύχτα 19 προς 20 Οκτωβρίου στις νότιες συνοικίες της πρωτεύουσας και στον Άγιο Βερνάνδο στα καταστήματα Λίντερ και στην αμερικανική αλυσίδα Walmart, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους από «ατύχημα», όπως ανακοινώθηκε. Η μεγάλη καθημερινή εφημερίδα «El Mercurio», γνωστή για τη στήριξή της στο στρατιωτικό καθεστώς Πινοσέτ, δέχθηκε επιθέσεις από διαδηλωτές στο Βαλπαρέσο.
Γενική απεργίαΟ υπουργός Εσωτερικών που θήτευσε στη νεολαία του Πινοσέτ, δήλωσε πως οι συγκρούσεις καθημερινά γίνονται όλο και πιο αιματηρές. Η πρώην πρωθυπουργός της Χιλής Μισέλ Μπασελέτ, πρόεδρος της επιτροπής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ζήτησε να αρχίσει μια ανεξάρτητη έρευνα για την κατάσταση στη Χιλή. Τα αιματηρά γεγονότα στη Χιλή προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις σε πολλούς Χιλιανούς καλλιτέχνες και ποδοσφαιριστές που ζουν στο εξωτερικό.
«Τα συνδικάτα της χώρας προκήρυξαν την περασμένη Τετάρτη γενική απεργία σε όλη τη χώρα για να στηρίξουν τους διαδηλωτές», όπως δήλωσε γ. γραμματέας της Ενωτικής Ομοσπονδίας των Εργαζομένων (CUT). Στην απεργία συμμετείχαν πάνω από 20 οργανώσεις, εργατικές, φοιτητικές, κινήματα αλληλεγγύης κ.λπ., που πρόβαλαν σαν άμεσο αίτημα την άρση της κατάστασης ανάγκης και την απόσυρση του στρατού από τους δρόμους.
Μ. Κ.