Στόχος της κυβέρνησης να αφήσει το ιδεολογικό της αποτύπωμα 
** Το νομοσχέδιο αυστηροποιεί υπέρμετρα αδικήματα που σχετίζονται με το έγκλημα του δρόμου και από την άλλη αντιμετωπίζει με υπερβολική επιείκεια τα εγκλήματα του «λευκού κολάρου»Το ιδεολογικό της στίγμα θέλει να δώσει η κυβέρνηση με το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης που τροποποιεί άρθρα του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, όπως ακριβώς έκανε και με το νομοσχέδιο για την απονομή ασύλου στους πρόσφυγες. Η συζήτηση του νομοσχεδίου στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής ολοκληρώνεται την ερχόμενη Δευτέρα και μέσα στην εβδομάδα θα ψηφιστεί από την Ολομέλεια.
Αυταρχισμός και εκδικητικότηταΔείγμα αυταρχισμού και επιβολής του δόγματος «νόμος και τάξη» το νομοσχέδιο αυστηροποιεί υπέρμετρα αδικήματα που σχετίζονται με το έγκλημα του δρόμου και από την άλλη αντιμετωπίζει με υπερβολική επιείκεια τα εγκλήματα του «λευκού κολάρου». Ποινικοποιείται η πρόθεση, οι σκέψεις και όχι οι πράξεις τις οποίες σχετίζει με την τρομοκρατία και από την άλλη δίνεται ασυλία στα τραπεζικά στελέχη που μπορεί να κατηγορηθούν για κακουργηματική απιστία. Πάντως, παρ’ όλες τις εξαγγελίες της ΝΔ προεκλογικά για απόσυρση των δύο κωδίκων και επανακατάθεση άλλων, τελικά φέρνει λίγες τροποποιήσεις ικανές όμως να αλλάξουν το πνεύμα τους, κι αυτό γιατί βλέπουμε να διαμορφώνεται ένα ποινικό σύστημα όχι φιλελεύθερο, αλλά απολύτως αυταρχικό και εκδικητικό για συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών.
Χαρακτηριστική ήταν η αναφορά του υπουργού Δικαιοσύνης Κ. Τσιάρα, κατά τη συζήτηση στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, «θέλουμε αυτές οι αλλαγές να ανταποκρίνονται στις προτεραιότητες -και εγώ θα το πω ευθέως- τις οποίες έχει βάλει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας για την αυστηροποίηση του πλαισίου των ποινών και την εναρμόνιση του νέου ποινικού κώδικα με το κοινό περί δικαίου αίσθημα των πολιτών».
Περισσότερη φυλακήΣυγκεκριμένα, στο σχέδιο νόμου ενώ προβλέπονται αλλαγές σε σχέση με την κοινωφελή εργασία, αφού ορίζεται συγκεκριμένο ανώτατο χρονικό όριο, ο θεσμός συνεχίζει να βρίσκεται σε αναστολή. Ο υπουργός ανέφερε ότι αυτό συμβαίνει ώστε να καταρτιστεί νέος κατάλογος θέσεων για κοινωφελή εργασία στους δήμους και σε άλλους φορείς, μέχρι τότε όμως καταδικασμένοι με μικρές ποινές θα μπαίνουν στην φυλακή. Στο πεδίο των ποινών προβλέπονται αυστηρότερες ποινές. Τίθεται στα 17 από 22 έτη το αυστηρότερο χρονικό όριο για την απόλυση, υπό τον όρο της κατ’ οίκον έκτισης με ηλεκτρονική επιτήρηση, όταν πρόκειται για σωρευτικά συντρέχουσες ποινές, ενώ ο καταδικασμένος σε περισσότερες ποινές ισόβιας κάθειρξης, θα πρέπει να παραμείνει στη φυλακή για 20 αντί για 16 έτη.
Αυτό συμβαίνει στο πλαίσιο της ρητορικής της κυβέρνησης ότι ο προηγούμενος κώδικας έβγαζε εκτός φυλακής καταδικασμένους για συμμετοχή στην 17Νοέμβρη, κάτι απολύτως επικοινωνιακό αφού οι προβλεπόμενες αυστηρότερες προϋποθέσεις θα ισχύουν για όσους καταδικαστούν από την ημέρα εφαρμογής του νέου νόμου, όχι για όσους εκτίουν σήμερα ποινή. Τελικά όλοι οι νέοι κρατούμενοι θα αναγκαστούν να παραμείνουν στη φυλακή περισσότερο χρόνο, με ορατό τον κίνδυνο εκ νέου υπερπληθυσμού των φυλακών και παράλληλα απαξιώνεται ακόμη ένα μέτρο μείωσης του εγκλεισμού όπως είναι το βραχιολάκι.
Κακούργημα η μολότοφΜετατρέπεται σε κακούργημα η κατοχή εκρηκτικών υλών ή εκρηκτικών βομβών, στο πλαίσιο διατάραξης κοινής ειρήνης. Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Λάππας ανέφερε «Θέλω ακριβή και συγκεκριμένη αιτιολογία για το έννομο αγαθό που προσβάλλει η απλή κατοχή μιας μολότοφ, όταν η οπλοφορία και η οπλοχρησία ενός καλάσνικοφ με 15 σφαίρες κι άλλες 15 δεσμίδες που έχω στην πλάτη μου και μπορεί να σκοτώσουν διακόσιους είναι ένα απλό πλημμέλημα.»
«Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει το θέμα με επικοινωνιακούς όρους, αφού η αλήθεια είναι ότι η ρίψη μολότοφ είναι κακούργημα. Αυτό που αλλάζει είναι ότι, όποιος έχει στο σακίδιό του μολότοφ όταν βρίσκεται σε διαδήλωση, είναι και αυτό κακούργημα», σημείωσε η Νάντια Γιαννακοπούλου (ΚΙΝ.ΑΛΛ.).
Ποινικοποιείται η διακοπή ή η διατάραξη της ομαλής διεξαγωγής πλειστηριασμού. Ακόμα κι αν κάποιος εισέλθει στο χώρο με σκοπό την παρακώλυση τιμωρείται με φυλάκιση.
Όλοι εν δυνάμει “τρομοκράτες”Οι σοβαρότερες αλλαγές έγιναν στα άρθρα του ποινικού κώδικα που αφορούν την τρομοκρατική οργάνωση το άρθρο 187 Α. Eισάγεται ένα νέο βασικό έγκλημα τρομοκρατίας. Προβλέπεται η εντελώς αόριστη έννοια του «εγκλήματος γενικής διακινδύνευσης», δηλαδή κάθε «έγκλημα κατά της δημόσιας τάξης» τελούμενο με τρόπο και σκοπό όπως περιγράφεται στο 187 Α μπορεί να στοιχειοθετήσει έγκλημα τρομοκρατίας. Προβλέπεται ως ποινικό αδίκημα η πραγματοποίηση ή η διευκόλυνση ταξιδιού στο εξωτερικό με σκοπό την τέλεση ή την συμβολή στην τέλεση τρομοκρατικού εγκλήματος ή με σκοπό τη «συμμετοχή σε εγκληματικές δραστηριότητες τρομοκρατικής ομάδας» ή με σκοπό την προσφορά ή την παρακολούθηση εκπαίδευσης για τέλεση τρομοκρατικών πράξεων. Ακόμα κι αν κάποιος «κατεβάσει» από το διαδίκτυο υλικό που μπορεί να θεωρηθεί ότι εκπαιδεύει διώκεται ως τρομοκράτης. Οι διατάξεις αυτές προκύπτουν από την ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της Οδηγίας 541/2017, η οποία συντάχθηκε μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι και συγκεκριμένα στο Μπατακλάν.
Προστίθεται επιβαρυντική περίσταση στο έγκλημα της κλοπής και συγκεκριμένα η τέλεση της διάρρηξης από δύο ή περισσότερους που είχαν οργανωθεί με αυτό το σκοπό. Ενώ λοιπόν αν ένας κλέψει πχ μια σοκολάτα από ένα περίπτερο κατηγορείται για πλημμέλημα ενώ αν είναι δύο τα άτομα για κακούργημα που αυτομάτως ανεβάζει την ποινή από 6 μήνες σε 3 χρόνια.
Σχετικά με την διάταξη που αλλάζει τις διατάξεις περι βασανιστηρίων ο Συνήγορος του Πολίτη σε επιστολή του εστιάζει ιδιαίτερα στο θέμα του ορισμού της έννοιας των βασανιστηρίων, θεωρώντας αρνητική την αντικατάσταση της λέξης «μεθοδευμένη» («μεθοδευμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου...») από τον ορισμό της έννοιας των βασανιστηρίων με τη λέξη «εσκεμμένη» στην παρούσα αναθεώρηση του άρθρου 137Α Π.Κ. Ο Συνήγορος εκτιμά ότι η αντικατάσταση αυτή θα δημιουργήσει ερμηνευτικές αμφιβολίες, ειδικά κατά τη διερεύνηση περιστατικών αυθαιρεσίας από τα σώματα ασφαλείας, ενώ δεν εναρμονίζεται με τον ορισμό της Σύμβασης του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων.
Ασυλία στην απιστίαΈντονη κριτική ασκήθηκε από το σύνολο της αντιπολίτευσης αλλά ακόμα και από βουλευτή της ΝΔ (Ιωάννης Μπούγας) σχετικά με την διάταξη που ουσιαστικά δίνει ασυλία στα τραπεζικά στελέχη σε περιπτώσεις απιστίας, αφού για να ασκηθεί πλέον δίωξη απαιτείται μήνυση από το ίδιο το τραπεζικό ίδρυμα. Παρά τις αντιδράσεις ο υπουργός, τελευταία στιγμή, διεύρυνε την ασυλία αυτή, λέγοντας ότι η διάταξη θα αφορά όλον τον ιδιωτικό τομέα και όχι μόνο τις τράπεζες.
Σχετικά με τις αλλαγές στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας θα αναφερθώ σε δύο που σχετίζονται με την έκπτωση των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων και στις οποίες σχεδόν το σύνολο της αντιπολίτευσης ήταν αρνητική. Η πρώτη αφορά την επανασύσταση των Μονομελών Εφετείων Κακουργημάτων, σε αυτά εντάσσονται οι υποθέσεις ληστειών, ναρκωτικών και άλλων, δηλαδή θα αποφασίσει ένας δικαστής και θα επιβάλει ποινές κάθειρξης. Θυμίζουμε ότι σε ένα βαθμό ο υπερπληθυσμός των φυλακών, για τον οποίο έχει καταδικαστεί επανειλημμένα η χώρα μας από το ΕΔΑΔ και το Συμβούλιο της Ευρώπης, οφείλεται και στις αυστηρές ποινές που επέβαλαν παλαιότερα τα Μονομελή Εφετεία Κακουργημάτων. Άλλη μια διάταξη που έρχεται να «βοηθήσει» στην επιβολή του δόγματος «νόμος και τάξη» είναι αυτή που δίνει την δυνατότητα στο στάδιο της προανάκρισης, δηλαδή αφορά υπόπτους, αν αυτή γίνεται με βάση το 187 και 187 Α να διενεργούνται ειδικές ανακριτικές πράξεις. Δηλαδή άρση απορρήτου, συγκαλυμμένη έρευνα κτλ. Ουσιαστικά θα διερευνάται ένα άτομο και η προσωπική του ζωή χωρίς δικονομικές εγγυήσεις. Με απλές και μόνο υποψίες, χωρίς αποδείξεις, θα μπορούν οι πολίτες να παρακολουθούνται.
Στην ψηφοφορία επί της αρχής, υπέρ του νομοσχεδίου τάχθηκε η ΝΔ και το Κίνημα Αλλαγής, που ζητεί όμως τροποποιήσεις. Κατά ψήφισαν ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ 25. Για την Ολομέλεια επιφυλάχθηκε η Ελληνική Λύση.
Αφροδίτη Μπαμπάση