Η Ελλάδα δίνει στην Ευρώπη μια μοναδική ευκαιρία
Της Λουτσιάνα Καστελίνα* Είναι ένας πόλεμος μακράς διάρκειας. Δεν θα χαθεί στο τέλος του Ιουνίου, όπως προσπαθούν να σας πουν. Σας πιέζουν ότι όλα πρέπει να λήξουν ως τότε. Εσείς οφείλετε να μη χάσετε το στόχο σας και να κρατήσετε ανοιχτή την πόρτα, γιατί ο πόλεμος θα συνεχιστεί, για δεκαετίες πιθανά.
Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα με κυβέρνηση της Αριστεράς, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Υπήρξαν και άλλες μεταπολεμικές κυβερνήσεις της Αριστεράς, που υποστηρίχθηκαν όμως από στρατιωτικές δυνάμεις. Αυτό είναι και το κύριο πρόβλημα της Ελλάδας: η Ευρώπη του 21ου αιώνα δεν έχει την εμπειρία του τι σημαίνει η αριστερά να κυβερνά. Πρέπει όμως να συνειδητοποιήσουμε ότι κυβέρνηση και εξουσία δεν ταυτίζονται.
Η κυβέρνηση είναι σαφώς ένα πολύ σημαντικό στάδιο, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε την εξουσία. Αν έχουμε την εξουσία, έχουμε ένα σημαντικό εργαλείο για να φτάσουμε στον κοινωνικό μετασχηματισμό, να χτίσουμε μια εναλλακτική κοινωνία, ν’ αλλάξουμε τον τρόπο που παράγουμε, καταναλώνουμε και ζούμε. Σε αυτή την κοινωνία θα έχουμε καταφέρει ν’ αλλάξει η κουλτούρα των ανθρώπων, ο τρόπος ζωής τους. Και αυτό είναι μια μακρά, αλλά σημαντική διαδικασία.
Το πρώτο, λοιπόν, που πρέπει να κάνουμε είναι να συνειδητοποιήσουμε την κατάσταση. Φυσικά το χτίσιμο μιας εναλλακτικής κοινωνίας δεν είναι εφικτό με τον τρόπο που προσπάθησε να το κάνει η οκτωβριανή επανάσταση, αλλά πρέπει να χτίσουμε σχέσεις με την κοινωνία. Όμως δεν πρέπει να αυταπατόμαστε, καθώς οι εκλογές δεν αρκούν για να γεννηθεί η νέα αυτή κοινωνία. Η εναλλακτική κοινωνία προκύπτει μέσα από μια μακρά και συνεχή διαδικασία κοινωνικού μετασχηματισμού. Φυσικά, η κυβέρνηση είναι ένα τεράστιο βήμα προς αυτή, όμως θεωρώ πως είναι πολύ κρίσιμο να απαντηθεί το ερώτημα ποιο είναι το επίπεδο των συμβιβασμών που μπορεί να γίνουν και ποιοι δεν είναι ανεκτοί.
Συμβιβασμός, αλλά ποιος;Σαφώς η κυβέρνηση της Αριστεράς πρέπει να κάνει συμβιβασμούς, αφού δεν έχει κατακτήσει το 100% της εξουσίας. Ακούω συνεχώς στην Ιταλία να ζητούν από την ελληνική κυβέρνηση να μη συμβιβαστεί. Ξεχνάμε, όμως, ότι υπάρχει καλός και κακός συμβιβασμός. Το ζητούμενο είναι να ορίσουμε το όριο αυτών και γι’ αυτό πρέπει πάντα να βλέπουμε ποια θα είναι η εναλλακτική, αν μετά το συμβιβασμό η κατάληξη θα είναι καλύτερη ή χειρότερη. Η απόσυρση της Ελλάδας από τη διαπραγμάτευση θα χειροτερέψει τα πράγματα. Ίσως είναι σκληρό αυτό που λέω, αλλά νομίζω ότι ο μόνος τρόπος η ελληνική κυβέρνηση -ο φίλος μου Αλέξης Τσίπρας και οι υπόλοιποι σύντροφοι, οι οποίοι βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε πολύ δύσκολη θέση- να δώσει λύση σε αυτό το πρόβλημα, είναι να απευθύνει αυτό το ερώτημα στο λαό και να συναποφασίσουν. Αν η απόφαση παρθεί μόνο από την κυβέρνηση, και ο λαός της Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης, δεν συνδράμουν σε αυτό, η απόφαση της κυβέρνησης θα είναι μετέωρη.
Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι για πρώτη φορά η χάραξη μιας ευρωπαϊκής πολιτικής γραμμής έχει γίνει αντικείμενο συζήτησης από όλους τους λαούς της Ευρώπης. Είναι η πρώτη φορά από τη γέννηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συμβαίνει αυτό. Εδώ και 50 χρόνια η ΕΕ αποφασίζει χωρίς να συζητά με τους λαούς και αγνοώντας την αριστερά. Αυτή τη φορά κάθονται στο ίδιο τραπέζι των συζητήσεων. Η Ελλάδα δίνει στην Ευρώπη μια μοναδική ευκαιρία, καθώς για πρώτη φορά η πολιτική γραμμή της Ευρώπης κρίνεται από τους λαούς.
Μην αφεθείτε στην κυβέρνησηΔεν μπορώ να απαντήσω ποιο είναι το όριο ανάμεσα στον καλό και κακό συμβιβασμό, δείχνω εμπιστοσύνη στην ελληνική κυβέρνηση, και ελπίζω πως θα συναποφασίσει με το λαό. Όμως, προσοχή. Είναι πολύ σημαντικό το κόμμα να μη χάσει την κοινωνική γείωσή του, διότι το κόμμα θα το χρειαστούμε αν χάσουμε την κυβέρνηση. Ένα κόμμα αν χάσει την κοινωνική του γείωση, αν δεν είναι ενεργό μέρος της κοινωνίας, είναι νεκρό. Έτσι οι προσπάθειες, για παράδειγμα, που έχει κάνει το κόμμα με τις δομές αλληλεγγύης δεν πρέπει να σταματήσουν, αντίθετα πρέπει να ενταθούν. Το κόμμα δημιουργεί κανάλια κοινωνικοποίησης του λαού. Μην αφεθείτε στην κυβέρνηση.
Ο Τάσος (Κορωνάκης) ανέφερε πριν το ρόλο των τοπικών επιτροπών και συμφωνώ μαζί του πως είναι πολύ σημαντικός. Πιστεύω ότι δεν πρέπει να φύγουμε από την Ευρώπη και την ευρωζώνη, γιατί αυτό θα έχει επίπτωση κυρίως σε εθνικό επίπεδο, και η Ελλάδα θα χαθεί στην παγκοσμιοποίηση. Και αν συμβεί αυτό, θα αποδυναμωθεί ο λαός.
Επαναπροσδιορισμός της ΕυρώπηςΗ Ευρώπη προσφέρει μια δυνατότητα να μη συνθλιβεί η χώρα από την παγκοσμιοποίηση. Γνωρίζω για ποια Ευρώπη μιλάω, όμως δεν πρέπει να μεμψιμοιρούμε γιατί έχουμε αυτή την Ευρώπη, αλλά να δώσουμε τη μάχη να την αλλάξουμε. Νομίζω ότι η συζήτηση υπέρ ή κατά της Ευρώπης είναι χαζή. Το βλέπω και στην Ιταλία, ψηφίζουμε για να αλλάξουν κάποια κριτήρια στην Ευρώπη, ποτέ δεν παλέψαμε να γίνουν δραστικές κριτικές αλλαγές. Πρέπει να αποδεχτούμε την Ευρώπη, αλλά να την επαναπροσδιορίσουμε. Αυτός είναι ένας πολύ σημαντικός αγώνας που έχουμε να δώσουμε και ήδη κερδίσαμε την πρώτη μάχη.
Το 1999 δώσαμε για πρώτη φορά τη μάχη ενάντια στην οικονομική παγκοσμιοποίηση. Και αυτή ήταν η αρχή για νέα κοινωνικά κινήματα, το Σιάτλ, το Πόρτο Αλέγκρε, τη Γένοβα, τότε γεννήθηκε το Κοινωνικό Φόρουμ. Δώσαμε τη μάχη μέσα στα κοινοβούλια, αλλά και στην κοινωνία. Ήταν η πρώτη φορά που οργανώσεις από κάθε γωνιά του πλανήτη κινητοποιήθηκαν ενάντια στην παγκοσμιοποίηση. Και η μάχη αυτή δόθηκε και εντός της Ευρώπης. Τώρα έχουμε να δώσουμε μια παρόμοια μάχη, ενάντια στην ΤΤΙΡ και εμείς οφείλουμε να κινητοποιηθούμε, όπως τότε.
Μπορούμε να πετύχουμε να αλλάξουμε την Ευρώπη; Δεν το ξέρω. Το μόνο που ξέρω είναι ότι είναι μια μάχη που πρέπει να δώσουμε. Όμως πρώτο μέλημά μας είναι να έχουμε την κοινή γνώμη μαζί μας, αυτό θα μας δώσει δύναμη. Γιατί στην Ευρώπη είμαστε πιο αδύναμο, απ’ ό,τι σ’ εθνικό επίπεδο; Γιατί σ’ εθνικό επίπεδο έχουμε κερδίσει την κοινή γνώμη, ενώ σ’ ευρωπαϊκό επίπεδο όχι. Κάθε επίτροπος εξυπηρετεί τα συμφέροντα της χώρας του και όχι της Ευρώπης. Έτσι, είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει, αφού δεν καταφέραμε να χτίσουμε μια ενιαία δομή, ενιαίες ενώσεις, ενιαία κόμματα, ενιαία κοινή γνώμη, ενιαία μίντια, ενιαία κινητοποίηση. Η Ευρώπη μπορεί να αλλάξει, αλλά πρέπει να κάνουμε κάτι για να γίνει αυτό. Και το πρώτο βήμα είναι να δημιουργηθεί κοινή γνώμη, να συνειδητοποιήσει η Ευρώπη ότι δημοκρατία δεν σημαίνει μόνο εκλογές.
Να κρατήσετε το όριοΗ Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα, από την οκτωβριανή επανάσταση, που ψήφισε την Αριστερά στην κυβέρνηση. Δεν περίμενα ποτέ ότι η Ελλάδα θα ήταν η πρώτη χώρα, αλλά έτσι έγινε. Και το πείραμα της Αριστεράς ξεκινά από την Ελλάδα. Το μόνο, λοιπόν, που μπορούμε να κάνουμε είναι να σας στηρίξουμε όσο μπορούμε. Καταλαβαίνω το βάρος που πέφτει στους ώμους σας, όμως πιστεύω ότι θα τα καταφέρετε. Μην αγχώνεστε. Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα υπάρξουν υποχωρήσεις, για να μπορέσετε να προχωρήσετε. Το βασικό είναι να κρατήσετε το όριο που ανέφερα πριν και τους στόχους σας, να μείνετε στο μονοπάτι που χάραξε η Αριστερά. Το ξαναλέω, μην αγχώνεστε. Είναι ένας πόλεμος μακράς διάρκειας. Δεν θα χαθεί στο τέλος του Ιουνίου, όπως προσπαθούν να σας πουν. Σας πιέζουν ότι όλα πρέπει να λήξουν ως τότε. Εσείς οφείλετε να μη χάσετε το στόχο σας και να κρατήσετε ανοιχτή την πόρτα, γιατί ο πόλεμος θα συνεχιστεί, για δεκαετίες πιθανά.
* Το κείμενο αποτελεί τη δευτερολογία της Λουτσιάνα Καστελίνα στην εκδήλωση που οργάνωσε το ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς με τίτλο «Ένα αριστερό πολιτικό σχέδιο για την Ευρώπη», την περασμένη Πέμπτη. Η εκδήλωση ήταν στο πλαίσιο του κύκλου συζητήσεων «Από το χρέος και τη λιτότητα στη διεκδίκηση της δημοκρατίας», με ομιλητή και τον Τάσο Κορωνάκη, γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ.