Tης Μάχης ΝικολάραΗ χαμένη ευκαιρία για τη δημοσια Ραδιοτηλεόραση είναι και μια χαμένη ευκαιρία για ένα άλλο μοντέλο δημοσιογραφίας και για τη σχέση της ή τη συναλλαγή της με την πολιτική. Καταρχάς, ήταν μια τεράστια ευκαιρία να απεγκλωβιστεί ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας από τον έλεγχο της εκάστοτε κυβέρνησης και εν γενεί του πολιτικού συστήματος.
Το 2015, με την πανηγυρική επαναλειτουργία της ΕΡΤ, με την ορμή από έναν αγώνα πρωτοφανή σε διάρκεια και μορφή και κυρίως με τεράστια κοινωνική στήριξη, η πολιτική συγκυρία ήταν ιδανική για να έχει το θάρρος μια κυβέρνηση να νομοθετήσει η διοίκηση της ΕΡΤ να προκύπτει από διαδικασία ανεξάρτητη και να μην την διορίζει κανένας υπουργός, καμία κυβέρνηση. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, παρά τον τρόπο με τον οποίο είχε έρθει στην εξουσία, δεν βρήκε αυτό το θάρρος. Για πολλούς λόγους.
Επιλογές συντήρησηςΟ σημαντικότερος, κατά τη γνώμη μου, ήταν όπως φάνηκε και στην πορεία, το γεγονός ότι έγινε η επιλογή να καταφύγει στην παλιά συνταγή του ελέγχου της ενημέρωσης. Και όχι μόνο στην ΕΡΤ. Παρά το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε κυβέρνηση ακριβώς αναδεικνύοντας και καταγγέλλοντας αυτό τον έλεγχο. Παρά το γεγονός ότι ο κόσμος έδειξε με κάθε τρόπο ότι είχε απηυδήσει από την ελεγχόμενη και εξαρτημένη ενημέρωση. Στην πορεία έγιναν και άλλες επιλογές συντήρησης. Σε πρόσωπα, σε μοντέλα, σε μεθόδους, με αποκορύφωμα βέβαια την επίσης παλαιάς κοπής συμμαχία με τον πελατειακό συνδικαλισμό.
Κάπως έτσι πέρασαν 4 και πλέον χρόνια και έχουμε τώρα νέα κυβέρνηση και νέα διοίκηση στην ΕΡΤ και δεν αποτελεί, φαντάζομαι, έκπληξη ότι το κόμμα που την έκλεισε, κράτησε σφιχτά στο άρμα της την ΕΡΤ. Μια από τις πρώτες αποφάσεις, μάλιστα, ήταν να περάσει η ΕΡΤ, μαζί με την ΕΥΠ, στην αρμοδιότητα του πρωθυπουργού! Την ακριβώς επόμενη ημέρα των εκλογών, η ενημέρωση στην ΕΡΤ πέρασε στον έλεγχο της νέας κυβέρνησης μέσω προσώπων που προφανώς είχε επιλέξει από καιρό και ανέλαβαν, στην αρχή άτυπα, την επιλογή και ιεράρχηση των ειδήσεων.
Ελεγχόμενη ενημέρωσηΗ απερχόμενη διοίκηση, μάλιστα, το βρήκε απόλυτα λογικό να «αναλάβουν» την ενημέρωση πρόσωπα που όρισε η νέα κυβέρνηση. Υπήρξε δηλαδή συμφωνία μετάβασης. Από την πρώτη ημέρα. Υπ’ αυτήν την έννοια, ο τραγέλαφος της ανακοίνωσης της νέας διοίκησης ημέρες πριν καν γίνει, έστω για τα μάτια του κόσμου, η πρόσκληση ενδιαφέροντος είναι απλά μια κίνηση ενταγμένη στο «συλλογικά αναμενόμενο». Τόσο αναμενόμενο που γίνεται διαβρωτικό. Δεν μας περνάει καν από το μυαλό το άλλο. Το κανονικό.
Αυτή η ιδέα (και δυστυχώς πράξη) ότι η κάθε κυβέρνηση σχεδόν δικαιούται να ελέγξει ένα μέσο ενημέρωσης, που χρηματοδοτείται απευθείας από τους πολίτες δεν είναι μόνο αντικοινωνική είναι βαθιά επικίνδυνη.
Κάποτε δόθηκε μάχη για να ανοίξουν ιδιωτικά ΜΜΕ. Για κάποια χρόνια αυτό λειτούργησε υπέρ του πλουραλισμού. Σήμερα, που βιώνουμε ανεπανάληπτη μονομέρεια στην ενημέρωση σε βαθμό όχι μόνο τα ΜΜΕ να εξαφανίζουν ειδήσεις αλλά και να μεταδίδουν συνειδητά ψέματα, το αίτημα να εγγυηθεί τον πλουραλισμό και την ανεξάρτητη ενημέρωση ο δημόσιος φορέας ραδιοτηλεόρασης και διαδικτύου είναι μονόδρομος.
ΜονόδρομοςΣτην εποχή που ελέγχει την ενημέρωση αυτός που την πληρώνει. Στην εποχή που οι πολίτες δεν καταβάλουν πλέον στο περίπτερο το αντίτιμο για την ενημέρωσή τους και όλο και περισσότεροι επιλέγουν σύγχρονους, δωρεάν, διαύλους, επιβάλλεται να συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι πληρώνουμε για την ΕΡΤ και δεν πρέπει να εκχωρούμε τον έλεγχό της σε καμία κυβέρνηση.
Το αίτημα για θεσμικά κατοχυρωμένη ανεξάρτητη διοίκηση στην ΕΡΤ βγήκε μέσα από την διετία του μαύρου και τις διεργασίες ανάμεσα στους εργαζόμενους που διεκδίκησαν την επαναλειτουργία της. Η παράταξη της ΕΣΗΕΑ, Συσπείρωση Δημοσιογράφων Δούρειος Τύπος και ο τομέας ΜΜΕ του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι μόνες πολιτικές δυνάμεις που έχουν διατυπώσει ξεκάθαρα αυτή τη θέση, και μάλιστα σε περίοδο που που το κόμμα ασκούσε όχι μόνο εξουσία αλλά και εκ διαμέτρου αντίθετη πολιτική. Η πολύ ενδιαφέρουσα ημερίδα της Συσπείρωσης στις 18 Δεκεμβρίου για την Ενημέρωση και τη Δημοκρατία ήταν μια καλή ευκαιρία για να ξαναμπεί το θέμα.
Αν ο δημοσιογραφικός κλάδος δεν πρωτοστατήσει στην συζήτηση για τις στρεβλώσεις που τον απειλούν μέχρι εξαφάνισης το ήδη δυσοίωνο μέλλον της ενημέρωσης θα κατατρακυλάει κάθε μέρα και περισσότερο στη μονομέρεια, την παραπληροφόρηση, τα ολιγοπώλια και βέβαια την ανυποληψία.
* Η Μάχη Νικολάρα είναι δημοσιογραφος ΕΡΤ, ειδική γραμματέας ΔΣ ΕΣΗΕΑ.