Συνέντευξη με τον Τουμάζο Τσιελέπη, επικεφαλής του γραφείου Κυπριακού του ΑΚΕΛ
Οι συνομιλίες θα ξαναρχίσουν
αν ο πρόεδρος Αναστασιάδης,
αποδεχθεί στην πράξη
και όχι στα λόγια
όσα εισηγείται ο γ.γ.
Τη συνέντευξη πήρε ο
Παύλος ΚλαυδιανόςΕίναι όντως κρίσιμη χρονιά το 2020 και για επίλυση του Κυπριακού, όπως λέει στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του το ΑΚΕΛ;Είναι όντως κρίσιμο για το Κυπριακό το 2020. Χάθηκε ήδη πολύτιμος χρόνος μετά το ναυάγιο του Κρανς Μοντανά τον Ιούλιο του 2017 και είμαστε πλέον αναγκασμένοι να αναμένουμε μέχρι τον Απρίλιο την εκλογική διαδικασία στα κατεχόμενα. Μέχρι τότε δεν αναμένουμε τίποτε το ουσιαστικό. Από εκεί και πέρα, θα καταβληθεί ακόμη μία προσπάθεια η οποία αν δεν καταλήξει αισίως σε εύλογο χρονικό διάστημα, τότε το Κυπριακό μάλλον θα παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες με ολέθριες συνέπειες για την πατρίδα και το λαό μας. Πολλά βέβαια θα εξαρτηθούν από το ποιος θα είναι ο επόμενος τουρκοκύπριος ηγέτης. Ευχή και ελπίδα μας είναι να μην επικρατήσουν οι δυνάμεις που απορρίπτουν την ομοσπονδιακή λύση και προκρίνουν την οριστική διχοτόμηση.
Η κατάσταση στην Ανατ. Μεσόγειο υπερβαίνει την συνήθη επικινδυνότητα της περιοχής. Που οφείλεται;Πράγματι η κατάσταση στην εύφλεκτη περιοχή μας επιδεινώνεται ραγδαία. Βιώνουμε τις συνέπειες του ναυαγίου στο Κρανς Μοντανά και της παρατεταμένης στασιμότητας στο Κυπριακό που φυσιολογικά ακολούθησε. Η σύγχρονη ιστορία του Κυπριακού από το 1974 και μετά καταδεικνύει ότι τα χειρότερα τετελεσμένα επιχειρούνται ακριβώς σε περιόδους διαπραγματευτικού κενού (ανακήρυξη ψευδοκράτους, επίσημη στροφή της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας προς τη συνομοσπονδία κ.α.). Πόσο μάλλον που αυτή τη φορά η Τουρκία απαλλάχθηκε από οποιαδήποτε ευθύνη για την αποτυχία του 2017. Έτσι άδραξε την ευκαιρία και προχωρεί σε προκλητικές και έκνομες ενέργειες χωρίς ουσιαστικό κόστος.
Πρόσφατα στην Αθήνα με αφορμή την υπογραφή του αγωγού Ανατολικής Μεσογείου (EastMed) ξεκίνησε μια ζωηρή συζήτηση. Εσείς τι γνώμη έχετε γενικά και ειδικά σε σχέση με την Κύπρο;Όλα τα κράτη έχουν κυριαρχικά δικαιώματα στους φυσικούς πόρους εντός της ΑΟΖ και, συνακόλουθα, της υφαλοκρηπίδας τους. Η υπογραφή της συμφωνίας για τον EastMed εντάσσεται στο πλαίσιο της άσκησης αυτών των δικαιωμάτων. Πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δεν πρόκειται για συμφωνία κατασκευής του αγωγού, αλλά απλώς για συμφωνία που θέτει το απαραίτητο διεθνονομικό πλαίσιο, ούτως ώστε αν και όταν οι εταιρείες αποφασίσουν να προχωρήσουν με το έργο, να έχουν εξασφαλισμένη τη συγκατάθεση των συμβαλλομένων κρατών. Από εκεί και πέρα, για να παρθεί η απόφαση για ένα τόσο φιλόδοξο έργο θα πρέπει να ξεπεραστεί σωρεία τεχνικο-οικονομικών πολιτικών και πολιτικών δυσκολιών: Το κόστος είναι τόσο ψηλό που για να καταστεί οικονομικά βιώσιμος ο αγωγός θα πρέπει οι σημερινές τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη σχεδόν να διπλασιαστούν. Επιπλέον, το τεράστιο θαλάσσιο βάθος γύρω από την Κρήτη εκτιμάται από ορισμένους ειδικούς ως απαγορευτικό, ενώ η ίδια περιοχή είναι εξαιρετικά σεισμογενής αφού εκεί τέμνονται οι τεκτονικές πλάκες της Αφρικής και της Ευρασίας. Ειδικά σε σχέση με την Κύπρο, θέση του ΑΚΕΛ είναι ότι το φυσικό αέριο θα πρέπει να αξιοποιηθεί ως κίνητρο για λύση του πολιτικού μας προβλήματος, συνεπώς και οι όποιοι ενεργειακοί σχεδιασμοί θα πρέπει να συνυπολογίζουν και αυτό τον παράγοντα.
Η διπλωματία των υδρογονανθράκων, αν κάνουμε έναν απολογισμό τώρα, απέδωσε; Το ΑΚΕΛ, όταν αποδέχθηκε αυτή την επιλογή των υδρογονανθράκων, έβαλε προϋποθέσεις, όπως τη λύση του Κυπριακού;Το ΑΚΕΛ πιστεύει ότι οι υδρογονάνθρακες θα πρέπει να αξιοποιηθούν ως ισχυρό κίνητρο για λύση του Κυπριακού και με συνέπεια πολιτεύεται προς αυτή την κατεύθυνση. Ήδη κατά την προεδρία του σύντροφου Δημήτρη Χριστόφια, έχοντας προβλέψει τις παρενέργειες που θα ακολουθούσαν, επιδιώξαμε και επιτύχαμε σειρά συγκλίσεων οι οποίες στην πραγματικότητα επιλύουν το φλέγον ζήτημα των υδρογονανθράκων ταυτόχρονα με τη λύση του Κυπριακού. Πιο συγκεκριμένα, συμφωνήσαμε ότι όλες οι θαλάσσιες ζώνες, περιλαμβανομένης ρητώς και της ΑΟΖ, θα συνιστούν ομοσπονδιακή αρμοδιότητα ενώ το ίδιο θα ισχύει για τους φυσικούς πόρους. Πρόκειται για αμοιβαία επωφελή σύγκλιση: αφενός επιβεβαιώνεται η μία και μόνη κυριαρχία και διεθνής προσωπικότητα και αφετέρου οι φυσικοί πόροι, περιλαμβανομένου του φυσικού αερίου, θα ανήκουν και στις δύο κοινότητες ανεξάρτητα από το αν θα εντοπίζονται στο βόρειο ή στο νότιο μέρος του νησιού. Συμφωνήθηκε, επίσης, ο τρόπος κατανομής των ομοσπονδιακών εσόδων, στα οποία θα συμπεριλαμβάνονται τα έσοδα από τους υδρογονάνθρακες μεταξύ των δύο συνιστωσών πολιτειών της μελλοντικής ομοσπονδίας. Τελευταίο αλλά όχι έσχατο, συμφωνήθηκε ότι η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας θα περιληφθεί στον κατάλογο των συνθηκών της ομοσπονδιακής Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό σημαίνει πως για το μοναδικό ζήτημα που θα εκκρεμεί μετά τη λύση, την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Τουρκία, η ομοσπονδιακή Κύπρος θα καθοδηγείται από τις σχετικές πρόνοιες της Σύμβασης του ΟΗΕ, δηλαδή συνομιλίες και αν δεν επιτευχθεί συμφωνία σε εύλογο χρονικό διάστημα, προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ή άλλο διεθνές δικαιοδοτικό όργανο. Αυτές οι συγκλίσεις, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο Δημήτρης Χριστόφιας επεδίωκε με συνέπεια τη λύση του Κυπριακού, μας επέτρεψε τότε να προχωρήσουμε στην πρώτη γεώτρηση με θετικό αποτέλεσμα, χωρίς η Τουρκία να μπορέσει να αντιδράσει. Συγκρίνετε με το τι γίνεται σήμερα και εύκολα θα καταλήξετε σε συμπεράσματα. Εξάλλου η σημασία αυτών των συγκλίσεων αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι ο Γ.Γ. του ΟΗΕ τις υπενθυμίζει στις Εκθέσεις του.
Σε τι βαθμό έχει δίκιο η Τουρκία, που μιλά για σχέδιο αποκλεισμού της, όσον αφορά τη συμμαχία Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου ή τον EastMed;Εξαρτάται τι εννοεί με το σχέδιο αποκλεισμού. Είναι θεμιτό να απομονώνεται η Τουρκία επειδή παραβιάζει το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά δεν μπορεί να απομονώνεται και να αποκλείεται από τους ενεργειακούς σχεδιασμούς στην περιοχή, εφόσον φυσικά σέβεται τη διεθνή νομιμότητα. Ασφαλώς η Τουρκία έχει μια περίεργη αντίληψη για το Δίκαιο της Θάλασσας και διεκδικεί πολύ περισσότερα από όσα δικαιούται, αλλά πάντως έχει και αυτή δικαιώματα ως κράτος με τεράστια ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Τουρκία δεν μπορεί να μιλά για σχέδια αποκλεισμού της, προωθώντας αντιλήψεις που παραπέμπουν σε λογικές οθωμανικής αυτοκρατορίας. Αν θελήσει να συνεργαστεί, να συνομιλήσει ή/και να αποδεχθεί προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο, τότε κανείς δεν θα μπορεί να την αποκλείει από τους συνολικούς σχεδιασμούς στην περιοχή.
Λέγεται ευρύτατα – υπονοείται και από στελέχη του ΔΗΣΥ αν κρίνουμε από τη συμμετοχή τους στην «Απόφαση Ειρήνης»– ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έχει μετατοπιστεί στη λύση της Συνομοσπονδίας. Τον κατηγορεί και το ΑΚΕΛ σχετικά, ότι ευνοεί την ίδρυση δύο κρατών. Τι ισχύει ακριβώς;Είμαστε μικρός τόπος και τίποτε δεν μένει μυστικό. Είναι γνωστό ότι πολλοί, περιλαμβανομένου του κ. Τσαβούσογλου, αυτό ακριβώς του καταλογίζουν. Δεν θέλω να το σχολιάσω περαιτέρω, απλώς επισημαίνω ότι εμείς δεν κατανοούμε γιατί ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έφυγε από το Μοντ Πελεράν την ώρα που στο εδαφικό, το οποίο ήταν εκεί το κύριο θέμα συζήτησης, επιτεύχθηκε σύγκλιση αναφορικά με τα ποσοστά εδάφους υπό τη διοίκηση της κάθε κοινότητας. Επίσης, δεν κατανοούμε τους λόγους του ναυαγίου στο Κρανς Μοντανά την ώρα που ο Γ.Γ. του ΟΗΕ, η Ευρωπαϊκή Ένωση, ακόμα και η Βρετανία στήριξαν τη θέση της Κύπρου και της Ελλάδας για τερματισμό της Συνθήκης Εγγύησης και των όποιων επεμβατικών δικαιωμάτων από την πρώτη μέρα της λύσης, ταχεία αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων και μηχανισμό εφαρμογής της λύσης από τον οποίο αποκλείονταν οι εγγυήτριες δυνάμεις. Μάλιστα, ο Γ.Γ. στην έκθεσή του που ακολούθησε το ναυάγιο αναφέρει με νόημα ότι η Τουρκία συνεργάστηκε σε αυτό το ζήτημα. Ασφαλώς ό,τι έγινε δεν αλλάζει. Σημασία έχει πλέον ότι στη συνάντηση του Βερολίνου επαναβεβαιώθηκε ότι βάση λύσης παραμένει η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία και η πολιτική ισότητα όπως αυτή καθορίζεται στο ψήφισμα 716 του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ελπίζουμε μετά από αυτή την εξέλιξη να τερματιστούν οι όποιες σκέψεις για συνομοσπονδία έτσι που να σταματήσει και ο κ. Τσαβούσογλου να καλεί ακούραστα τους Ελληνοκύπριους να επιλέξουν κατά πόσο επιδιώκουν ομοσπονδία, συνομοσπονδία ή δύο κράτη, διευκρινίζοντας μάλιστα ότι η Τουρκία είναι ανοιχτή σε όλες τις επιλογές.
Μετά την τριμερή του Βερολίνου υπό τον Γκουτιέρες, έχουμε το πρόσφατο κείμενο της ανανέωσης της ειρηνευτικής δύναμης που λέει ότι «δεν υπάρχει σταθερότητα στην περιοχή χωρίς επίλυση του Κυπριακού». Πώς μπορεί να επανεκκινήσουν οι συνομιλίες για το Κυπριακό; Ποιος μπορεί να πιέσει;Από την πρώτη μέρα της διάσκεψης στο Κρανς Μοντανά ο Γ.Γ. του ΟΗΕ κατέθεσε συγκεκριμένη εισήγηση αναφορικά με τον τρόπο συνέχισης της διαδικασίας και έκτοτε εξακολουθεί να εμμένει σε αυτόν σε όλες ανεξαιρέτως τις εκθέσεις που έχει υποβάλει προς το Συμβούλιο Ασφαλείας: πακετοποιημένη διαπραγμάτευση των έξι σημαντικών ζητημάτων σε διάσκεψη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, σε δύο τραπέζια. Στο ένα τραπέζι, συζήτηση της ασφάλειας και εγγυήσεων με συμμετοχή των δύο κοινοτήτων, των εγγυητριών δυνάμεων και της ΕΕ ως παρατηρητή. Στο άλλο τραπέζι, οι δύο κοινότητες για συζήτηση του εδαφικού, του περιουσιακού, της αποτελεσματικής συμμετοχής στα όργανα και αποφάσεις της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και της ισότιμης μεταχείρισης Ελλήνων και Τούρκων πολιτών. Ο Γ.Γ. θεωρεί ότι αν καταλήξουμε σε στρατηγική συναντίληψη στα έξι βασικά θέματα ουσιαστικά θα καταστήσουμε αναπόδραστη τη λύση αφού πλέον θα εκκρεμούν μόνο δευτερεύοντα ζητήματα. Εμείς συμφωνούμε απόλυτα με αυτή την προσέγγιση, η οποία λανθασμένα παρουσιάζεται ως ενδιάμεση λύση και πιέζουμε όσο μπορούμε προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση. Ασφαλώς η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να συμβάλει για να ξεπεραστούν τα εμπόδια και να προχωρήσουμε.
Τα έως τώρα συμφωνημένα, θα θεωρηθούν δεδομένα αν ξαναρχίσουν; Το δέχεται η τουρκοκυπριακή πλευρά; Σε τοποθέτησή της τον περασμένο Ιούνιο είπε πως πρέπει να συνεχίσει από εκεί που είχε μείνει με όλες τις προϋπάρχουσες συγκλίσεις, το πλαίσιο Γουτιέρες και το άτυπο έγγραφο εφαρμογής της λύσης.Σε συνέχεια των προαναφερθέντων να συμπληρώσω ότι ο Γ.Γ. εμμένει ακριβώς σε συνέχιση της διαπραγμάτευσης από εκεί που είχαμε μείνει με την Κοινή Διακήρυξη του 2014, τις συγκλίσεις, το πλαίσιο Γκουτέρες της 30ης Ιουνίου 2017 και το άτυπο έγγραφο εφαρμογής της λύσης το οποίο όντως αποκλείει ρητώς οποιοδήποτε εκτελεστικό ή συντακτικό ρόλο των εγγυητών και τους περιορίζει σε αυστηρά συμβουλευτικό ρόλο. Πράγματι, ο κ. Ακιντζί από τον Απρίλιο του 2018 δέχθηκε την συνολική πρόταση του Γ.Γ. ζητώντας συζήτηση του πλαισίου του με στόχο την κατάληξη σε στρατηγική συναντίληψη. Ο Γ.Γ. στις μετέπειτα εκθέσεις του διευκρινίζει ότι είχαμε φθάσει πολύ κοντά σε αυτό το στόχο, ενώ ειδικότερα για το θέμα της πολιτικής ισότητας και της αποτελεσματικής συμμετοχής υποστηρίζει ότι στο Κρανς Μοντανά αυτό είχε συμφωνηθεί πλήρως και σας διαβεβαιώνω ότι έτσι ακριβώς έχουν τα πράγματα. Δυστυχώς, στη συνέχεια το θέμα αυτό δαιμονοποιήθηκε και παρουσιάζεται ως το μεγαλύτερο εμπόδιο για να προχωρήσουμε.
Τέθηκε από την ελληνική κυβέρνηση, στη διαδικασία το 2017 νομίζω, ο όρος μηδενικές εγγυήσεις και καθόλου στρατός, τον οποίο μάλιστα δέχθηκε μετά και ο κ. Αναστασιάδης; Ποια η τοποθέτηση του ΑΚΕΛ τότε;Στη διαδικασία του 2017 τέθηκε όντως η πάγια και ορθή θέση μας για κατάργηση των εγγυήσεων και των όποιων επεμβατικών δικαιωμάτων και ταχεία αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων με αξιόπιστο μηχανισμό εφαρμογής. Όπως έχω προαναφέρει, είχαμε καθολική στήριξη σε αυτό και η Τουρκία έμεινε μόνη, ενώ ο Γ.Γ. αναφέρει ότι τελικά συνεργάστηκε. Όμως το “zero troops-zero guarantees” χρήζει διευκρίνησης. Σίγουρα πρέπει να αποχωρήσουν όλα τα κατοχικά στρατεύματα αλλά στο νησί υπάρχουν και τα αγήματα της ΕΛΔΥΚ και της ΤΟΥΡΔΥΚ (950 και 650 στρατιώτες αντίστοιχα). Αυτά τα στρατεύματα δεν θεωρούνται κατοχικά, αφού η παρουσία τους προβλέπεται στη Συνθήκη Συμμαχίας του 1960. Σίγουρα πρόκειται για ετεροβαρή και αμφιλεγόμενη Συνθήκη, αλλά πάντως όχι για κατοχικά στρατεύματα. Θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς και της Ελλάδας για τα αγήματα ήταν η ρήτρα λήξης της Συνθήκης Συμμαχίας (sunset clause) ενώ της Τουρκίας – ρήτρα αναθεώρησης (review clause). Αυτή ήταν η διαφορά που απέμεινε για να επιλυθεί σε επίπεδο Πρωθυπουργών και όχι η Συνθήκη Εγγύησης ή τα κατοχικά στρατεύματα ή ο,τιδήποτε πέραν τούτου όπως ευρέως διαδίδεται και λανθασμένα πιστεύεται.
Πώς φτάσαμε στο ναυάγιο στο Κρανς Μοντανά;Ήταν το άτυπο έγγραφο Γκουτέρες για την εφαρμογή της λύσης που είδε θετικά η Ελλάδα και απέρριψε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης για λόγους που μόνο ο ίδιος γνωρίζει. Αναφορικά με το Πλαίσιο του Γ.Γ. οι τοποθετήσεις ήταν πολύ αντιφατικές, κάτι που συνεχίστηκε και μετά το ναυάγιο ενώ φθάσαμε στην τριμερή του Βερολίνου για να γίνει αποδεκτό. Θα θυμάστε ίσως τις απείρου κάλλους ιστορίες με το «εξαφανισμένο πρακτικό» της 4ης Ιουλίου για να μην επεκταθώ περισσότερο. Για το πώς προέκυψε το ναυάγιο δεν έχω κάτι να προσθέσω πέραν του ότι υπάρχουν δύο διαμετρικά αντίθετα αφηγήματα, ένα του Γ.Γ. του ΟΗΕ που θεωρεί ότι χάθηκε μια ιστορική ευκαιρία και άλλο του Προέδρου Αναστασιάδη που υποστηρίζει ότι η Τουρκία δεν αποδέχθηκε την κατάργηση της Συνθήκης Εγγύησης. Πάντως δεν υπήρξε οποιαδήποτε διαμαρτυρία προς τον κ. Γκουτέρες για όσα διαπιστώνει.
Κατά την άποψή σου, φθάσαμε πολύ κοντά στη λύση; Ποιες δυνάμεις την εμπόδισαν, με τι σχέδια και ποιους στόχους;Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι όντως είχαμε φθάσει πολύ κοντά στην επίλυση των έξι βασικών θεμάτων. Οι διαφωνίες παρουσιάστηκαν εκ των υστέρων με αποκορύφωμα, όπως έχω ήδη αναφέρει, τη δαιμονοποίηση της πολιτικής ισότητας, ενός θέματος που με την ολοκλήρωση της διάσκεψης ήταν ουσιαστικά λυμένο. Δεν θα ήθελα να επεκταθώ στο ποιες δυνάμεις το εμπόδισαν, πέραν βέβαια από τους γνωστούς αιωνίως διαφωνούντες ούτε και στα κίνητρά τους. Ένα μόνο λέω. Το ΑΚΕΛ δεν πρόκειται ποτέ να συμβιβαστεί με τη διχοτόμηση ή τη συνομοσπονδία, η οποία επίσης ισοδυναμεί με λύση δύο χωριστών κρατών. Διχοτόμηση σημαίνει εκχώρηση του 40% των εδαφών και 60% της ακτογραμμής της Κυπριακής Δημοκρατίας και οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε χερσαία σύνορα με την Τουρκία. Σημαίνει να μην επιστραφεί ούτε σπιθαμή εδάφους ούτε περιουσίες. Σημαίνει συνέχιση του εποικισμού. Σημαίνει ότι η Δημοκρατία δεν θα μπορέσει να ασκήσει πλήρως τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο θαλάσσιο χώρο γύρω από την Κύπρο. Σημαίνει, σε τελευταία ανάλυση, εμείς οι Ελληνοκύπριοι να μην πάρουμε απολύτως τίποτε από όσα διεκδικούμε, ενώ και οι Τουρκοκύπριοι θα εξαφανιστούν ως διακριτή κοινότητα.
Υπάρχει το πολύ σημαντικό πρόβλημα και εμπόδιο για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες των παράνομων συγκεντρώσεων της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ; Πως μπορεί να αντιμετωπισθεί;
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι αν και όταν επαναρχίσουν οι συνομιλίες, η Τουρκία θα πρέπει να βρει τρόπο να τερματίσει τις προκλήσεις. Αν δεν το πράξει, τουλάχιστον εκείνην θα βαραίνει η ευθύνη και ο Γ.Γ. του ΟΗΕ δεν θα μπορεί πλέον να προβαίνει στις διαπιστώσεις που καταγράφει σήμερα ότι δεν φταίει η Τουρκία. Είμαι σίγουρος πως αν ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, έστω και τώρα, αποδεχθεί στην πράξη και όχι στα λόγια όσα εισηγείται ο Γ.Γ., οι συνομιλίες θα ξαναρχίσουν.
Για να μνημονεύσουμε έναν σημαντικό σύντροφό μας, που έφυγε πρόσφατα, τον Δημήτρη Χριστόφιας, θέλετε να αξιολογήσετε το έργο του, ως προέδρου, για την επίλυση του Κυπριακού μαζί με τον αριστερό Τουρκοκύπριο ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ;Ο σύντροφος Δημήτρης, κατά την προεδρία του, κατέβαλε μαζί με τον Ταλάτ μια τεράστια προσπάθεια, με αποτέλεσμα τις σημαντικές συγκλίσεις που κατέγραψε ο τότε ειδικός αντιπρόσωπος του Γ.Γ. Αλεξάντερ Ντάουνερ. Ήταν πολύτιμες συγκλίσεις, ήδη ανέφερα όσες αφορούν στην ΑΟΖ. Ενδεικτικά προσθέτω ότι για πρώτη φορά η τουρκοκυπριακή πλευρά αποδέχθηκε τότε ρητώς τη μία κυριαρχία, διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια, συμφωνήθηκε η εφαρμογή των τριών βασικών ελευθεριών (διακίνηση, εγκατάσταση, απόκτηση ιδιοκτησίας) χωρίς κανένα περιορισμό, συμφωνήθηκε επίσης ότι για κάθε τέσσερις Έλληνες πολίτες που θα εγκαθίστανται στο νησί θα αναλογεί ένας Τούρκος και τόσα άλλα. Δυστυχώς, μας πρόλαβε η εκλογή Έρογλου στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας και δεν ολοκληρώθηκε η προσπάθεια. Ωστόσο, οι συγκλίσεις έμειναν, αποδείχτηκαν καταλύτης στα χρόνια που ακολούθησαν και παραμένουν μια στέρεα βάση για να προχωρήσει η προσπάθεια.