Επιμέλεια: Λιάνα Μαλανδρενιώτηlianam@otenet.grΗ εποχή της Μελισσάνθης
Το εμβληματικό έργο του Μάνου Χατζιδάκι παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Κύκλου Μάνος Χατζιδάκις, που συνεχίζεται για τρίτη συνεχόμενη καλλιτεχνική περίοδο στην Εθνική Λυρική Σκηνή, σε μουσική διεύθυνση Λουκά Καρυτινού. Ο Μάνος Χατζιδάκις αφιέρωσε την Εποχή της Μελισσάνθης (έργο 37) στη μνήμη της μητέρας του. Πρόκειται για μια καντάτα για ώριμη γυναικεία φωνή, δύο νεανικές ανδρικές, μεικτή και παιδική χορωδία, ορχήστρα δωματίου και στρατιωτική μπάντα, με βασικό μουσικό όργανο το μπουζούκι. Είναι ένα βαθιά πολιτικό έργο με υψηλή ποιητική διάσταση. Το θέμα του άρχισε να απασχολεί τον συνθέτη από το 1945. Ωστόσο, η πρώτη εικόνα του έργου σχηματίζεται το 1965, όταν ο Χατζιδάκις γράφει το ποίημα «Η Εποχή της Μελισσάνθης», που περιλαμβάνεται στην ποιητική συλλογή Μυθολογία. Τα κεντρικά μέρη του ποιήματος αυτού θα αποτελέσουν τον πυρήνα του μουσικού έργου, το οποίο ο συνθέτης ξεκίνησε να συνθέτει το 1970, στην Αμερική. «Η Εποχή της Μελισσάνθης» απασχόλησε τον συνθέτη επί μία δεκαετία - περισσότερο από κάθε άλλο έργο του, μετά την Αμοργό. Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1980 στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, και κυκλοφόρησε το ίδιο έτος σε διπλό άλμπουμ από τη δισκογραφική εταιρεία Νότος της Lyra. Η Εθνική Λυρική σκηνή παρουσίασε με μεγάλη επιτυχία μια νέα ανάγνωση του έργου τον Νοέμβριο του 2017, προκαλώντας ιδιαίτερη συγκίνηση στο κοινό, αποσπώντας θετικές κριτικές.
Κατά την παρουσίαση της Μελισσάνθης, στη σκηνή της αίθουσας Σταύρος Νιάρχος θα στηθεί το έργο Sipario - Uscite (Αυλαία - Έξοδοι) του διεθνώς αναγνωρισμένου Έλληνα εικαστικού Γιάννη Κουνέλλη. Το έργο αυτό, δημιουργήθηκε το 1981 και συνδέει τον θεατή με την εύθραυστη μνήμη της «γυάλινης γυναίκας», εν προκειμένω τη μορφή της Μελισσάνθης. Σολίστ: Θεοδώρα Μπάκα, Πάρις Κιμιωνής, Σταύρος Νιφοράτος, Ψάλτης: Αντώνης Αετόπουλος. Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία και την Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής της αποστολής. Συμμετέχει η Μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού. Επιμέλεια μουσικού υλικού: Λευτέρης Μιχαλόπουλος, καλλιτεχνική επιμέλεια: Γιώργος Χατζιδάκις, διεύθυνση Χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος, διεύθυνση Παιδικής Χορωδίας Κωνσταντίνα Πιτσιάκου, διεύθυνση Μπάντας Πολεμικού Ναυτικού Γεώργιος Τσιλιμπάρης.
Πέμπτη 13 και Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου, στις 8μμ, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής.. Τιμές εισιτηρίων: από 15 έως 60 ευρώ, φοιτητικό, παιδικό: 12 ευρώ, περιορισμένης ορατότητας: 10 ευρώ.
«Τα λογοκριμένα»
Οι μεταξικοί νόμοι περί λογοκρισίας και στη συνέχεια οι αντίστοιχοι των κατοχικών κυβερνήσεων αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία κινήθηκε η λογοκρισία στη μουσική - και στην τέχνη γενικότερα. Ακόμα και στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης όμως η λογοκρισία μπορεί να ατονεί, αλλά δεν παύει να υφίσταται. Μέχρι το 1994 που καταργείται οριστικά ασκείται είτε υπογείως με «κόψιμο» τραγουδιών από την κρατική ραδιοφωνία / τηλεόραση είτε επισήμως με λογοκρισία συγκεκριμένων στίχων τραγουδιών σε δίσκους, που θεωρούνται βλάσφημοι ή ανήθικοι.
Η παράσταση «Τα λογοκριμένα» επιχειρεί μια αναδρομή στα 50 και πλέον χρόνια μουσικής λογοκρισίας στην Ελλάδα. Επιλογή τραγουδιών που λογοκρίθηκαν, απαγορεύτηκαν, λοιδορήθηκαν και άλλα που κυκλοφόρησαν «κουτσουρεμένα» ή κατάφεραν να ξεγελάσουν τους αρμόδιους με διάφορα τεχνάσματα, βρίσκονται στο επίκεντρο της παράστασης μαζί με προσωπικές μαρτυρίες, ιστορικά στοιχεία και τραγελαφικές αφηγήσεις.
Ο Κώστας Μακεδόνας και η Ρίτα Αντωνοπούλου ερμηνεύουν σειρά από σπουδαία τραγούδια, από το ρεμπέτικο μέχρι το λαϊκό και το αστικό τραγούδι. Τραγούδια με την υπογραφή των Θεοδωράκη, Βαμβακάρη, Τούντα, Καλδάρα, Ξαρχάκου, Μαρκόπουλου, Σαββόπουλου, Καραΐνδρου, Κηλαηδόνη, Πάνου και άλλων σπουδαίων δημιουργών. Δίπλα τους δύο ηθοποιοί - τραγουδιστές, ο Γιάννης Μπέζος και η Ελένη Καρακάση, κρατούν το ρόλο του αφηγητή ταξιδεύοντας μας στα σκοτεινά χρόνια της μουσικής λογοκρισίας στην Ελλάδα, αλλά και του τραγουδιστή, αφού ερμηνεύουν κι αυτοί με τη σειρά τους κάποια από τα τραγούδια. Τους πλαισιώνει το Εργαστήρι Ελληνικής Μουσικής Δήμου Αθηναίων.
Την ιδέα, τα κείμενα και την καλλιτεχνική επιμέλεια της παράστασης έχει ο Δημήτρης Χαλιώτης, ενώ τις ενορχηστρώσεις υπογράφει ο Άγγελος Ηλίας.
Την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου, στις 8.30μμ, στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας». Τιμές εισιτηρίων: από 10 έως 25 ευρώ, φοιτητικό, νέοι έως 25 ετών, άνεργοι, άνω των 65 ετών: 7 ευρώ, περιορισμένης ορατότητας: 5 ευρώ.
Κοντσέρτα και άριες από έργα του Βιβάλντι
Μέχρι περίπου και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα το μόνο ευρέως γνωστό έργο του Αntonio Vivaldi ήταν Οι Τέσσερις Εποχές. Τις τελευταίες δεκαετίες, όμως, τα δεδομένα έχουν αλλάξει, αφού πλέον δεν υπάρχει άλλος συνθέτης του οποίου το όνομα να είναι τόσο συνυφασμένο με την ιταλική φωνητική μουσική του μπαρόκ. Αντίστοιχα, καμία λυρική ερμηνεύτρια δεν έχει ταυτίσει το όνομά της με έναν συνθέτη όσο η Romina Basso με τον Vivaldi. To ξεχωριστό της ηχόχρωμα, ο συνδυασμός δεξιοτεχνίας και εκφραστικότητας και η δραματική της δύναμη έχουν καταξιώσει την κορυφαία λυρική τραγουδίστρια, τόσο επί σκηνής όσο και σε ηχογραφήσεις.
Με τους μουσικούς της Καμεράτας - Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής σε διεύθυνση του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου και την σπουδαία ιταλίδα μεσόφωνο Romina Basso, στη συναυλία θα ακουστούν αποσπάσματα από κοντσέρτα και άριες του Βενετσιάνου συνθέτη. H Romina Basso σπούδασε στο Conservatoire Βenedetto Marcello στη Βενετία. Εμφανίζεται τακτικά στο Théâtre des Champs-Elysées, στο Lincoln Center και στο Theater an der Wien, ενώ έχει ερμηνεύσει σημαντικούς πρωταγωνιστικούς ρόλους και έχει συνεργαστεί με επιφανείς διευθυντές ορχήστρας απ’ όλο τον κόσμο. Ο μαέστρος αλλά και σπουδαίος τσεμπαλίστας Μάρκελλος Χρυσικόπουλος ξεκίνησε μελετώντας τσέμπαλο στη σχολή Βινιανέλλι Αθηνών. Στη συνέχεια, μαθήτευσε στο Παρίσι, στο Μοzarteum του Σάλτσμπουργκ και στο Conservatoire της Γενεύης. Έχει διευθύνει τη Venice Baroque Orchestra, την Καμεράτα, την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, την Irish Baroque Orchestra και το Βach Consort Wien. Συνεργάζεται τακτικά με την Κammeroper στη Βιένη, ενώ έχει επίσης εμφανιστεί στο Φεστιβάλ Bayreuth. Έχει λάβει τη διεθνή διάκριση Choc Musique, την οποία απέσπασε ως διευθυντής στη Venice Baroque Orchestra για έναν διπλό δίσκο με θέμα την Ολυμπιάδα.
Τη Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου, στις 8.30μμ, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, αίθουσα Σταύρος Νιάρχος. Τιμές εισιτηρίων: 15 και 10 ευρώ, 5 ευρώ (μειωμένο).
Ο Τόμας Χένγκελμπροκ διευθύνει Μπετόβεν
Η νέα εμφάνιση της Χορωδίας και της Ορχήστρας Μπαλτάζαρ Νόυμαν, ένα χρόνο μετά την περσινή θριαμβευτική συναυλία τους με το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ, με δύο αριστουργήματα, την κοσμαγάπητη Ποιμενική και τη Λειτουργία σε ντο μείζονα, έργο 86 (με ελληνικούς υπέρτιτλους) -η οποία σπάνια παρουσιάζεται σε συμφωνικά κέντρα-, τιμά τα 250 χρόνια από τη γέννηση του σπουδαίου γερμανού μουσουργού. Τη Χορωδία και την Ορχήστρα Μπαλτάζαρ Νόυμαν, διευθύνει ο διεθνούς φήμης μαέστρος τους Τόμας Χένγκελμπροκ [Thomas Hengelbrock]. Η Χορωδία και η Ορχήστρα πήραν το όνομά τους από τον Μπαλτάζαρ Νόυμαν (1687-1753), περίφημο αρχιτέκτονα του μπαρόκ, ο οποίος συνδύασε για πρώτη φορά την αρχιτεκτονική με τη ζωγραφική, τη γλυπτική και την κηποτεχνία. Το πρωτοπόρο πνεύμα του αποτελεί πηγή έμπνευσης και για τα δύο σύνολα, τα οποία έχουν φέρει στην επιφάνεια, μέσα από συστηματική μουσικολογική έρευνα, παραγνωρισμένα έργα, ενώ συνταιριάζουν στις δράσεις τους τη μουσική με άλλες μορφές έκφρασης. Μάλιστα η Χορωδία Μπαλτάζαρ Νόυμαν, θεωρείται ένα από τα 20 καλύτερα χορωδιακά σχήματα παγκοσμίως.
Ο Τόμας Χένγκελμπροκ είναι ιδρυτής και μουσικός διευθυντής της Χορωδίας και Ορχήστρας Μπαλτάζαρ Νόυμαν και συμπράττων αρχιμουσικός της Ορχήστρας του Παρισιού. Το ρεπερτόριό του περιλαμβάνει έργα από τον 17ο αιώνα έως τις μέρες μας. Το 2013, με την Ορχήστρα Νόυμαν προκάλεσαν αίσθηση παρουσιάζοντας σειρά συναυλιακών παραστάσεων του Πάρσιφαλ, όπου αναδημιούργησαν τον ηχητικό κόσμο της εποχής του Βάγκνερ.
Την Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου, στις 8.30μμ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης. Τιμές εισιτηρίων: από 16 έως 60 ευρώ, 11 ευρώ (φοιτητές, νέοι έως 25 ετών, άνεργοι, ΑμεΑ, 65+, πολύτεκνοι).