«ΜΙΑ ΚΡΥΦΗ ΖΩΗ»Το αντίτιμο της επιλογής
RG-10_01223.NEF
Επιμέλεια: Στράτος ΚερσανίδηςΟι επιλογές που κάνουμε σε κρίσιμες στιγμές της ζωής μας, καθορίζουν εν πολλοίς τη μετέπειτα πορεία της. Είναι όπως η επιλογή που αναγκάστηκε να κάνει ο Ηρακλής, ο οποίος στα 18 του χρόνια εκλήθη να επιλέξει ανάμεσα στους δρόμους που του πρότειναν οι δύο γυναίκες που παρουσιάστηκαν μπροστά του: το δρόμο της Κακίας (Ευδαιμονίας) ή το δρόμο της Αρετής. Όποια επιλογή και να κάνουμε, υπάρχει και το ανάλογο αντίτιμο.
Αυτή είναι η ιστορία του Φραντς Γιέγκερστετερ, του αυστριακού αγρότη ο οποίος, υπακούοντας τη συνείδησή του, αρνήθηκε να πολεμήσει για λογαριασμό των Ναζί! Τη δική του ιστορία αφηγείται ο Τέρενς Μάλικ στην ταινία «Μια κρυφή ζωή» (A hidden life).
Το 1939, ο Φραντς ζει μαζί με τη σύζυγό του Φάνι, τις τρεις κόρες του και τη μητέρα του, σε μια μικρή, ήρεμη πόλη στις αυστριακές Άλπεις. Ο Χίτλερ είναι ήδη στην εξουσία, η Αυστρία έχει προσαρτηθεί στη Γερμανία και έχει αρχίσει ο πόλεμος. Ο Φραντς νιώθει απέχθεια για το ναζιστικό καθεστώς, δεν πιστεύει στον πόλεμο κι όταν καλείται στο στρατό, αρνείται να υπηρετήσει το Τρίτο Ράιχ και να πάει στον πόλεμο, με αποτέλεσμα το χωριό να τον απομονώσει. Οι γείτονές του, ο δήμαρχος, ο επίσκοπος τον παροτρύνουν να κάνει το «χρέος του», αλλά εκείνος επιλέγει να ακολουθήσει τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, επιλέγει να διατηρήσει καθαρή την ψυχή του, ακόμη κι αν με αυτή του τη στάση κινδυνεύει να συλληφθεί και να οδηγηθεί στο θάνατο.
Ο Τέρενς Μάλικ είναι ένας σκηνοθέτης ο οποίος, από τη δεκαετία του 1970 που ξεκίνησε την καριέρα του, έχει επιλέξει το δικό του, αυτόνομο δρόμο. Οι ταινίες του δεν είναι συνηθισμένες γι’ αυτό και δεν είναι καθόλου εύπεπτες. Η ελλειπτική, θραυσματική του αφήγηση, δεν συναντά σχεδόν πουθενά την αφηγηματική φόρμα που έχουμε συνηθίσει. Ο Μάλικ δημιουργεί αφηγηματικές ψηφίδες εικόνων και νοημάτων, εικονικούς γρίφους που βάζουν το θεατή μπροστά στην πρόκληση της συναρμολόγησης.
Η ζωή, ο θάνατος, η ηθική, η φύση, ο άνθρωπος, ο έρωτας, όλα όσα αποτελούν το σύνθετο εξωτερικό και εσωτερικό μας κόσμο, βρίσκονται στο κινηματογραφικό σύμπαν του Μάλικ. Αυτός αναλαμβάνει κάθε φορά, με τη δεξιοτεχνία ενός ταχυδακτυλουργού, να βγάλει από το καπέλο του κινηματογραφικές εικόνες, μοναδικής ομορφιάς. Όχι αυτάρεσκα ούτε ως αυτοσκοπό. Ούτε χρησιμοποιώντας κόλπα και εντυπωσιακά εφέ. Αλλά με τη μετρημένη γεωμετρία των πλάνων, τις υπολογισμένες γωνίες λήψης, την ισορροπημένη φωτογραφία και την εκφραστική ακρίβεια. Με την ελευθερία του ποιητικού λόγου η ελλειπτική του αφήγησή αποκτά μια αιθέρια υφή χωρίς ποτέ όμως να χαλαρώσει.
Αυτή τη φορά στην ταινία «Μια κρυφή ζωή» αρχίζει να φλερτάρει με μια πιο στέρεα αφηγηματική δομή, πιο συμβατική. Βέβαια αυτό επ’ ουδενί σημαίνει πως ο Τέρενς Μάλικ υποτάχθηκε! Όλο το αισθητικό και το καλλιτεχνικό του οπλοστάσιο είναι πάντοτε εκεί, καθώς και η ποιητική, ελεγειακή ματιά με την οποία βλέπει τον ήρωά του και την ιστορία του.
Τέλος, η προβληματική του και η ιδεολογική του ματιά παραμένουν σταθερές. Είναι τα ερωτήματα για τη φύση του ανθρώπου, για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει το συνάνθρωπο, είναι ο τρόπος που ο άνθρωπος αντιμετωπίζει το περιβάλλον, είναι η βαρύτητα των ηθικών αξιών και η συνέπεια απέναντι στα όσα πιστεύει. Είναι ακόμη μια ταινία του Τέρενς Μάλικ, ενός από τους σημαντικότερους κινηματογραφικούς δημιουργούς της εποχής μας.
strakersan@gmail.comkersanidis.wordpress.com «ΕΞΑΦΑΝΙΣΜΕΝΟΣ»
Το χαμένο παιδί
Το 2017, η μικρού μήκους ταινία «Μητέρα» (Madre) του Ροντρίγκο Σορογκογιέν κέρδισε το βραβείο Γκόγια ενώ ήταν υποψήφια για Όσκαρ στην κατηγορία των ταινιών μικρού μήκους. Μια δραματική ταινία στην οποία μια γυναίκα δέχεται ένα τηλεφώνημα από τον 6χρονο γιο της, ο οποίος βρίσκεται σε διακοπές σε μια ακτή στη Γαλλία. Το παιδί πληροφορεί τη μητέρα του πως ο πατέρας του έχει χαθεί κι αυτός δεν ξέρει που βρίσκεται. Στο μεταξύ ένας άγνωστος άνδρας τον πλησιάζει, το παιδί φοβάται και εκείνη λέει στο γιο της να τρέξει γρήγορα και να βρει κάπου να κρυφτεί. Το 18λεπτο αυτό φιλμ τελειώνει με την εξαφάνιση του παιδιού. Τώρα ο Σορογκογιέν επανέρχεται με τη μεγάλου μήκους ταινία, η οποία έχει τον ίδιο τίτλο, δηλαδή «Madre» και με ελληνικό τίτλο «Εξαφανισμένος».
Τι λέει όμως ο σκηνοθέτης για αυτήν την επιλογή του; «Αφότου ολοκληρώσαμε την ομώνυμη μικρού μήκους, οι βασικοί συνεργάτες μου κι εγώ μείναμε με μια αίσθηση τεράστιας ικανοποίησης. Από την αρχή κιόλας, είχα αναφέρει σε αυτούς και το συνεργείο μου ότι αυτή η μικρού μήκους ταινία μού έδινε την αίσθηση ότι είναι μια πολύ μεγάλη πρώτη σκηνή μιας μεγάλου μήκους ταινίας. Και όλοι συμφωνούσαν μαζί μου, ήταν προφανές ότι είχαμε στα χέρια μας καταπληκτικό υλικό», σημειώνει ο Ροντρίγκο Σορογκογιέν.
Συναντάμε λοιπόν τη μητέρα, την Έλενα, 10 χρόνια μετά την εξαφάνιση του γιου της, να ζει εκεί, στην παραλία που εκείνος είχε χαθεί. Εργάζεται σε ένα εστιατόριο, ενώ προσπαθεί να ξεπεράσει το τραγικό συμβάν που σημάδεψε τη ζωή της. Εκεί θα γνωρίσει έναν έφηβο ο οποίος της θυμίζει έντονα το γιο της. Ανάμεσα στη γυναίκα και το νεαρό θα αναπτυχθεί μια πολύ στενή σχέση η οποία θα δημιουργήσει καχυποψίες στον περίγυρο.
Επανερχόμενος στην ηρωίδα του, ο σκηνοθέτης λέει: «Δεν μπορούσαμε να την αφήσουμε έτσι, να βγαίνει τρέχοντας από το σπίτι της, τρομοκρατημένη, γυρεύοντας τον γιο της. Νιώθαμε ότι κάτι της χρωστούσαμε. Τι θα συμβεί αν η Έλενα γνωρίσει έναν έφηβο που της θυμίζει τον γιο που έχασε τόσα χρόνια πριν; Ξέρει ότι δεν είναι ο γιος της. Αλλά θέλει να περάσει χρόνο μαζί του. Να τον γνωρίσει. Όταν αρχίσαμε να γράφουμε το σενάριο, δεν ξέραμε γιατί ο Γάλλος έφηβος έχει τόσο ενδιαφέρον για την Έλενα - αλλά, κατά έναν περίεργο λόγο, ταυτόχρονα την καταλαβαίναμε απόλυτα».
Σ. Κ. ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ«Ciao Italia» του Γιώργου Παπαθεοδώρου: Πέντε άνεργες κοπέλες πάνω στην απελπισία τους αποφασίζουν να κάνουν μια ληστεία. Μόνο που ξαφνικά ο αριθμός των μελών ...της συμμορίας μεγαλώνει! Έτσι προστίθεται στην παρέα μια ηλικιωμένη πρώην αντάρτισσα που μένει στο διπλανό διαμέρισμα, ένας παρανοϊκός απόστρατος χωροφύλακας, μια αδίστακτη ανιψιά, μια άπληστη πλαστογράφος και ένας περιπτεράς! Η κατάσταση μπερδεύεται, η ληστεία γίνεται αλλά οδηγούμαστε σε έναν πανέξυπνο όσο και απρόσμενο φινάλε. Μια κωμωδία για την Ελλάδα της κρίσης και για τους νέους που ξενιτεύονται. Στην εκρηκτική ατμόσφαιρα συμβάλλει και η γεμάτη ενέργεια παραδοσιακή μουσική της Κάτω Ιταλίας από τους μοναδικούς Encardia.
«Like a boss» του Μιγκέλ Αρτέτα: Η Μία και η Μελ είναι φίλες καρδιακές και έχουν από κοινού δημιουργήσει μια εταιρεία καλλυντικών. Όμως τα οικονομικά τους δεν πάνε καλά και όταν η Κλερ Λούνα, ιδιοκτήτρια μιας μεγάλης εταιρείας, τους κάνει μια πολύ δελεαστική πρόταση, η φιλία των δύο γυναικών θα δοκιμαστεί.
«Fantasy island» του Τζεφ Γουάντλοου: Ο αινιγματικός κύριος Ρορκ, ιδιοκτήτης ενός πολυτελούς ξενοδοχείου σε ένα απομακρυσμένο νησί, αναλαμβάνει να ικανοποιήσει τις πιο κρυφές επιθυμίες των πελατών του. Τι γίνεται όμως όταν οι φαντασιώσεις μετατρέπονται σε εφιάλτες;
«Οι άνθρωποι του βασιλιά: Το ξεκίνημα» (The king’s man) του Μάθιου Βον: Τύραννοι κι εγκληματίες συγκροτούν ένα δολοφονικό στρατό με σκοπό να εξολοθρεύσουν εκατομμύρια ανθρώπους. Ένας άνθρωπος μόνος πρέπει να τους σταματήσει.
«Γκρέτελ και Χάνσελ» (Gretel and Hansel) του Οζ Πέρκινς: Η Γκρέτελ και ο μικρός της αδελφός Χάνσελ στέλνονται από την οικογένειά τους να βρουν φαγητό και δουλειά καθώς στη χώρα έχει πέσει πείνα. Χαμένοι μέσα σε ένα πυκνό δάσος φτάνουν σε ένα όμορφο σπίτι στο οποίο κατοικεί μια γυναίκα. Η οικοδέσποινα φέρεται πολύ φιλόξενα και φιλικά και γεμίζει κεράσματα τα δυο παιδιά. Μόνο που κάτι παράξενο συμβαίνει στο σπίτι. Η γνωστή ιστορία των αδελφών Γκριμ, που εκδόθηκε το 1812, μεταφέρεται στο σινεμά ως ταινία τρόμου για μεγάλους.
«Οι σκανταλιάρηδες» (Die heinzels-Ruckkehr der heinzelmannchen) του Ούτε φον Μούνχοβ-Πολ: Οι Σκανταλιάρηδες είναι ξωτικά της Κολονίας. Κρύβονται κάτω από τη γη και δεν έχουν σχέση με τους ανθρώπους. Όμως η μικρούλα Έλφι δεν ανέχεται τους περιορισμούς και μαζί με τους φίλους της Κιπ και Μπακ αποφασίζουν να βγουν από τα σκοτάδια στην επιφάνεια της γης. Εκεί θα ανακαλύψουν το νόημα της ζωής.
Σινεφίλ