Τη Δευτέρα, στο Σχιστό, συνοδεύσαμε στο τελευταίο του ταξίδι τον συναγωνιστή μας και σύντροφο Στέφανο Τράτση. Η ζωή, με τις στροφές της και τα προβλήματά της, μπορεί να είχε αραιώσει τις επαφές μας, όμως προχθές, δίπλα του, όλες οι μνήμες ζωντάνεψαν. Ο Στέφανος της 4ης Αχτίνας, που όπως δεν κόλωνε έναντι των καταπιεστών, πάσης φύσεως, δεν κόλωνε και μπροστά στη δυσκολία της όρασής του. Και ήταν πρώτος στην ομάδα ποδοσφαίρου και μαθητής σχεδίου! Και καθώς δεν μπόρεσε να βγάλει το δημοτικό, στη φυλακή, σε πείσμα των δυσκολιών, το ολοκλήρωσε και έβγαλε και το γυμνάσιο!
Με ορθή και ανανεωτική κρίση εντάχθηκε στο ΚΚΕ Εσωτερικού και πρωτοστάτησε στην ίδρυση της ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος Κορυδαλλού. Ένα κατακόκκινο στεφάνι μάς το αποκάλυπτε αυτό, ενώ ο σύντροφος του Γιάννης Παγιασλής θα τον χαιρετίσει θυμίζοντας «ότι η σεμνότητά του μας είχε αποκρύψει την ύψιστη πολιτική και ηθική πράξη να καταγγείλει το καθεστώς της Χούντας όντας στρατευμένος και ότι μετά τη μεταπολίτευση βρέθηκε στην καθημερινότητα του πιο κοντά στους Ρηγάδες. Ήταν ένας αιώνιος νέος, ένας εμβληματικός έφηβος.
Η Καίτη Κυλάκου, από τα κοινά τους χρόνια στο ΚΚΕ Εσωτερικού Κορυδαλλού, μας περιέγραψε τον σύντροφό της «ως φανατικό υποστηρικτή των αριστερών και ανανεωτικών ιδεών, ο οποίος συνέχισε να στηρίζει τον Συνασπισμό και τον ΣΥΡΙΖΑ, πάντα με το οξύ κριτικό πνεύμα που τον διέκρινε». Δεν παρέλειψε και την ηρωική διαδρομή τής οικογένειάς του, «την πολυαγαπημένη μητέρα του, Κούλα, τον αγωνιστή πατέρα του, Δημήτρη και τα αδέλφια του, τους αγωνιστές της Χίου και της περιοχής Λαγκάδας-Καρδάμυλων, Γιάννη και Σταμάτη Τράτση».
Στον καφέ γνωρίσαμε μια ζεστή οικογένεια, που μας έβλεπε με την αγάπη της κοινής δύσκολης διαδρομής του δικού της ανθρώπου: τα αδέλφια του, τα ανήψια του τα βαφτιστήρια του, οι σύντροφοι, οι φίλοι.
Π. Κ. Γενναίο φρόνημα, αριστερή καταβολή 
Πολιτικοί κρατούμενοι των Φυλακών Κορυδαλλού, φωτογραφία από τη βραβευμένη ταινία του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου «Ημερολόγιο Καταστρώματος», Αθήνα, 2001. Διακρίνονται από αριστερά πάνω ο Θεόδωρος Καλατζής, Παύλος Κλαυδιανός, Χρήστος Ζαρμπάνης, Μιχάλης Πανταχός, Στέφανος Τράτσης και Γιάννης Καούνης. Από αριστερά κάτω οι Χρήστος Ρεκλείτης, Θανάσης Καλαφάτης, Αντώνης Μαργαρίτης, Γιάννης Πετρόπουλος και Γιάννης Στρατής. Δημοσιευμένη στην έκδοση της ΕΜΙΑΝ, Γιάννης Πετρόπουλος 1935-2010, Αθήνα, 2011. Πριν από λίγες ημέρες έφυγε από τη ζωή ο σεμνός αγωνιστής του αντιδικτατορικού αγώνα Στέφανος Τράτσης. Γεννήθηκε το 1939 στη Λαγκάδα Καρδαμύλων Χίου, καταγόμενος από οικογένεια με βαθιές δημοκρατικές και αριστερές παραδόσεις. Με θύματα στην περίοδο του Εμφύλιου και διωκόμενη, για να προστατευτεί, εγκαταστάθηκε στον Κορυδαλλό, στον Πειραιά. Εκεί μεγάλωσε ο Στέφανος και μπήκε γρήγορα στη βιοπάλη δουλεύοντας δίπλα στον τσαγκάρη πατέρα του Δημήτρη και βλέποντας τον εαυτό του, τον πατέρα του και τους γύρω εργάτες να καταπιέζονται από τους εργοδότες όταν τους αντιπάλευαν, βρήκε το δρόμο να συνεχίσει αργότερα τον αγώνα του ως ελαιοχρωματιστής μέσα από τις γραμμές των εργατικών συνδικάτων και της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Συλλαμβάνεται και φυλακίζεται πολλές φορές για την υπεράσπιση της δημοκρατίας και των εργατικών αιτημάτων.
Η χούντα τον βρίσκει να υπηρετεί στρατιώτης στην 134 Μ.Π.Π. Κοζάνης, όπου τιμωρείται συνεχώς για το αριστερό του παρελθόν και το γενναίο φρόνημά του. Νιώθει απομονωμένος. Προσπαθεί να αντιδράσει, τον κατηγορούν για εξύβριση ανωτέρου. Για τη στάση που κρατεί απέναντι στη χούντα, τον ενοχοποιούν με βάση τον Α.Ν. 509 για την εξωτερίκευση του φρονήματός του προς τρίτους! Στο κατηγορητήριο αξιοποιούν ακόμη και επιστολές του σε συγγενικά και φιλικά του πρόσωπα. Κατά το παραπεμπτικό βούλευμα τα γραφόμενά του δεν μπορούν να εμπίπτουν άμεσα στις διατάξεις του αναγκαστικού νόμου 509, γιατί απευθύνονται σε ήδη γνωστά στην ασφάλεια αριστερά πρόσωπα, όμως εμπίπτουν εμμέσως, διότι συμβάλλουν ώστε τα άτομα αυτά να μην ανανήψουν! Αναφέρουμε απόσπασμα επιστολής προς τον αδελφό του Σταμάτη: «Σήμερα δεν είναι καιρός για να κάνω αυτοκριτική για τα πάθη του περασμένου καιρού. Σήμερα χρειάζεται να καθορίσω τη στάση μου φάτσα με το μέλλον. Λοιπόν, να ξέρεις πως ποτέ δεν θα βαδίσω πάνω στο τσόφλι της γης μας με σκυφτό το κεφάλι, ό,τι καιροί και αν έρθουν, όποιες καταστάσεις και αν αντιμετωπίσω, πιστεύω πως το ίδιο θα έκανες και εσύ στη θέση μου και πως με καταλαβαίνεις...». Σε άλλη, στο φίλο του Δημήτρη, γράφει: «Θα προσπαθήσω με τούτο το γράμμα να σου πω, στο μέτρο του δυνατού, πώς βλέπω τη ζωή ύστερα από αυτά που έγιναν τον τελευταίο καιρό. Και πρώτα πρώτα πώς αισθάνομαι. Το ηθικό μου είναι καλύτερο από κάθε άλλη φορά, πως αυτό που έγινε είναι η αρχή του τέλους, οι αμαρτωλοί άνθρωποι κατέβηκαν το τελευταίο σκαλί του ξεπεσμού τους. Πετάξανε και το τελευταίο κουρελιάρικο πέπλο τους. Σήμερα, φίλε μου, πιο πολύ από κάθε άλλη φορά έχει αξία η υπόληψη του ποιητή: «Μη φοβηθείς το χαλασμό, το περιβόλι κάφ’ το και κάν’ το κάστρο άπαρτο, ταμπουρώσου μέσα, για πάλεμα, για μάλωμα και για καινούργια γέννα, που όλο την προσμένουμε κι όλο κινά για να ‘ρθει κι όλο γλιστρά και χάνεται, στο κύλισμα των κύκλων«…»
Τον συνέλαβαν στις 30.6.1967 και στις 29.4.1968 παραπέμπεται στο Διαρκές Στρατοδικείο Κοζάνης, όπου καταδικάζεται σε κάθειρξη 7 ετών. Στάλθηκε στις φυλακές της Αίγινας και κατόπιν του Κορυδαλλού, από όπου και αποφυλακίστηκε, υπό όρους λόγω έκτισης των 2/3 της ποινής του, στις 5.9.1972. Όντας στον Κορυδαλλό προσχώρησε στο Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού.
Ο Στέφανος ήταν πολύ ευαίσθητος αγωνιστής με ιδιαίτερη κλίση στη λογοτεχνία, την ποίηση. Συμμετείχε στις ομάδες αυτομόρφωσης ιστορίας και λογοτεχνίας στις φυλακές Κορυδαλλού και στην ειδική έκδοση Των τετραδίων [της Φυλακής] αφιερωμένη στον Γιώργο Σεφέρη. Μετά την αποφυλάκισή του εξακολούθησε να δραστηριοποιείται από τις γραμμές ΚΚΕ Εσωτερικού και της Ανανεωτικής Αριστεράς.
Θ.Κ.