** Σε σκληρή δοκιμασία η συνοχή της ηγετικής ομάδας του Κομμουνιστικού Κόμματος** Τα μέτρα αντιμετώπισης και η προσπάθεια επανεκκίνησης της παραγωγής Του Μικελάντζελο Κόκο*Το μέγεθος της επιδημίας μετέτρεψε τον κορονοϊό από «απλή» έκτακτη κατάσταση για τη δημόσια υγεία σε μια πραγματική δοκιμασία αντοχής του Κομμουνιστικού Κόμματος σχετικά με την ικανότητά του «να διατηρήσει την κοινωνική σταθερότητα» και, σε τελευταία ανάλυση, τον έλεγχο της εξουσίας στην νέα εποχή που κήρυξε ο Σι Ζινπίγκ στο 19ο Συνέδριο.
Εν αναμονή του εμβολίου, ο προσωρινός αριθμός των νεκρών (1.115) και αυτών που έχουν μολυνθεί από τον ιό (44.653) μας οδηγεί στο να προβλέψουμε ότι, όσον αφορά την επίπτωσή του στις ανθρώπινες ζωές, ο τελικός απολογισμός του «Covid-19» θα είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν του Σοβαρού Οξέος Αναπνευστικού Συνδρόμου (Sars), το οποίο το 2002-2003 σκότωσε 774 άτομα, κυρίως στο Χονγκ- Κονγκ και στην ηπειρωτική Κίνα.
Εκρηκτικό μείγμαΗ κινεζική Λαϊκή Δημοκρατία που αγωνίζεται κατά του κορονοϊού είναι βαθιά αλλαγμένη, σε σχέση με εκείνη που αντιμετώπισε τον Sars: είναι άμεσα συνδεδεμένη με κάθε γωνιά του πλανήτη διαμέσου απευθείας πτήσεων, χερσαίων και θαλάσσιων μεταφορών, ενώ τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχτισε την ανέλιξή της χάρις και στη συνεργασία με διεθνείς θεσμούς (όπως, για παράδειγμα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) με τους οποίους είναι υποχρεωμένη να συνεργάζεται. Η χώρα είναι κάτω από τους προβολείς του κόσμου, και το ΚΚΚ –πρωτεργάτης και καθοδηγητής της Κίνας «υπεύθυνης δύναμης»- πρέπει να αποδείξει ότι δρα γρήγορα, με αποτελεσματικό και διαφανή τρόπο. Το πλαίσιο αυτό γίνεται περισσότερο πολύπλοκο εξαιτίας της πανταχού παρουσίας των κοινωνικών δικτύων, φορέων fake news που τροφοδοτούν ψυχώσεις, εμποδίζοντας την επικοινωνία μεταξύ κυβέρνησης και πολιτών.
Επίσης, αυτός ο τελευταίος κραδασμός ήρθε κατά το τέλος ενός annus horribilis (ΣτΜ φρικτού έτους) όπου διάφορα γεγονότα ακολουθούσαν ασταμάτητα το ένα το άλλο: ο εμπορικός και τεχνολογικός πόλεμος που εξαπέλυσε η αμερικανική Διοίκηση ενάντια στο Πεκίνο, οι διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας στο Χονγκ Κονγκ, η επιδημία αφρικανικής πανώλης των χοίρων που σκότωσε εκατοντάδες εκατομμύρια χοίρους που εκτρέφονταν στην Κίνα και οι διεθνείς διαμαρτυρίες για τον εγκλεισμό σε στρατόπεδα πολιτικής αναμόρφωσης 1 εκατομμυρίου μουσουλμάνων (στην πλειονότητά τους ανήκαν στην εθνότητα των ουϊγούρων). Ένα εκρηκτικό μείγμα ικανό να θέσει σε σκληρή δοκιμασία τη συνοχή της ηγετικής ομάδας που συγκεντρώθηκε στα τελευταία χρόνια γύρω από τον γενικό γραμματέα Σι Ζινπίγνκ.
Κινέζικος αυταρχισμός απέναντι στον κορονοϊόΗ απάντηση στον κορονοϊό στην αρχή φανέρωσε προβλήματα και δυσλειτουργίες του κινεζικού αυταρχικού συστήματος και του γραφειοκρατικού μηχανισμού του (πρέπει να θυμίσουμε ότι μολαταύτα μιλάμε για την εμφάνιση μιας άγνωστης παθογόνου ουσίας στο Βουχάν, μια μεγαλούπολη 11 εκατομμυρίων κατοίκων, στην περίοδο της μέγιστης κινητικότητας του πληθυσμού λόγω Πρωτοχρονιάς). Οι τοπικοί αξιωματούχοι έκρυψαν τις πληροφορίες για τη μετάδοση για κάπου δύο εβδομάδες, καθυστερώντας την ανακοίνωση σημαντικών δεδομένων για τον νέο ιό από το Πεκίνο προς τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Η ηγεσία του Πεκίνου αντέδρασε στα λάθη και στις αρχικές αβεβαιότητες αναλαμβάνοντας η ίδια τη διαχείριση της έκτακτης ανάγκης στη Χουμπέι (την επαρχία του κέντρου της χώρας στην οποία καταγράφεται η πλειονότητα των περιπτώσεων μετάδοσης του ιού και των νεκρών). Την 25η Ιανουαρίου, την ημέρα της Πρωτοχρονιάς, ο Σι ανακοίνωσε τη σύσταση μιας ομάδας δράσης, δηλώνοντας ότι «οι επιτροπές του Κόμματος και όλα τα επίπεδα της διοίκησης πρέπει να ενεργοποιήσουν τα σχέδια για τη συγκράτηση του ιού, υπό την καθοδήγηση της Κεντρικής Επιτροπής. Η πρόληψη του ιού είναι το σημαντικότερο καθήκον της επαρχίας Χουμπέι, η οποία πρέπει να εφαρμόσει μέτρα για να αποφευχθεί η διάδοσή του σε άλλες περιοχές». Η καθοδήγηση της ομάδας δράσης ανατέθηκε στην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Σουν Τσουνλάν, η οποία θα υποστηρίζεται από τον Τσεν Γιξίν, γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής για τα πολιτικά και νομικά θέματα του ΚΚΚ, και πολύ πιστό στον Σι. Ο Τσεν (ο οποίος στο παρελθόν είχε αναλάβει το αξίωμα του γραμματέα του Κόμματος στο Βουχάν και του αναπληρωτή γραμματέα του Κόμματος στη Χουμπέι) έθεσε σε λειτουργία ένα σχέδιο τριών κινήσεων: να τεθεί σε καραντίνα κάθε ύποπτη περίπτωση, να τεθούν οι αξιωματούχοι στην πρώτη γραμμή, να εφαρμοστεί κάθε μέτρο για να διατηρηθεί η κοινωνική σταθερότητα (ενώ στο web πολλαπλασιάζονταν οι εκκλήσεις για την «ελευθερία έκφρασης» μετά το θάνατο του γιατρού Λι Γουενλιάνγκ από τον κορονοϊό, αφού είχε τιμωρηθεί από το Κόμμα επειδή αποκάλυψε πρώτος στο WeChat την παρουσία στα νοσοκομεία του Βουχάν δεκάδων ασθενών που είχαν τεθεί σε καραντίνα γιατί «είχαν προσβληθεί από έναν μυστηριώδη ιό»).
Η καθημερινότηταΗ άλλη όψη του νομίσματος του κινεζικού αυταρχισμού είναι μια εξαιρετική ικανότητα κινητοποίησης ανθρώπινων και οικονομικών πόρων. Μέσα σε λίγες μέρες κατασκευάστηκαν νέα νοσοκομεία με χιλιάδες κλίνες για να νοσηλευθούν οι ασθενείς του κορονοϊού. Χιλιάδες γιατροί και στρατιώτες στάλθηκαν στη Χουμπέι. Η πρωτεύουσα Βουχάν και ολόκληρη η επαρχία απομονώθηκαν από την υπόλοιπη χώρα.
Μέσα στις πόλεις, το Κόμμα κατάφερε να περιορίσει στο μέγιστο τις μετακινήσεις, χρησιμοποιώντας τους προκαθορισμένους από καιρό μηχανισμούς για τον έλεγχο του πληθυσμού σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Κάθε οικιστικό συγκρότημα στην Κίνα ελέγχεται τουλάχιστον από έναν άοπλο φύλακα. Στο Βουχάν τις τελευταίες μέρες όποιος θέλει να μπει στο σπίτι του πρέπει να δείξει μια ειδική άδεια και ο φύλακας να μετρήσει τη θερμοκρασία του σώματός του. Κανείς ξένος δεν μπορεί να έχει πρόσβαση. Οι εμπορικές δραστηριότητες έχουν σταματήσει, κρατώντας ανοιχτά μόνο φαρμακεία και σουπερμάρκετ. Κάθε οικογενειακός πυρήνας μπορεί να στέλνει για ψώνια μόνο ένα άτομο κάθε δύο μέρες, ενώ οι άλλοι δεν μπορούν να βγουν από το σπίτι. Κανείς δεν μπορεί να βγει έξω χωρίς μάσκα. Όποιος γνωρίζει κάποιον που προέρχεται από τις περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο είναι υποχρεωμένος να ειδοποιήσει το τοπικό αστυνομικό τμήμα για την παρουσία του. Εκατοντάδες πιθανοί ασθενείς σύρθηκαν με το ζόρι από την αστυνομία στα κέντρα καραντίνας.
Ανάλογα μέτρα –λιγότερο περιοριστικά– εφαρμόστηκαν στις άλλες πόλεις της πολυπληθέστερης χώρας του κόσμου.
Επανεκκίνηση της παραγωγήςΗ διαταγή, από το Πεκίνο, είναι να επανεκκινηθεί η παραγωγή το ταχύτερο, για να μην βλάψει η επιδημία τη μεγέθυνση της χώρας μακροπρόθεσμα. Η Κίνα είναι μόνο στην αρχή της μετάβασής της από «εργοστάσιο του κόσμου» σε αναπτυγμένη οικονομία και μια πολύ απότομη επιβράδυνση θα μπορούσε να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στο εσωτερικό, καθώς και στις παγκόσμιες αλυσίδες προμηθειών. Οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι στο πρώτο τρίμηνο η Κίνα θα χάσει μεταξύ 1,5 και 2 ποσοστιαίες μονάδες από το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της, υπολογίζοντας ότι οι οικονομικές δραστηριότητες θα επανεκκινηθούν τον Απρίλιο. Ανάμεσα στους τομείς που έχουν πληγεί περισσότερο είναι το εμπόριο, οι αερομεταφορές, ο τουρισμός, η υλικοτεχνική στήριξη.
Παρόλα αυτά η επανεκκίνηση των δραστηριοτήτων θα αποδειχτεί ιδιαίτερα δύσκολη στις περιοχές όπου είναι συγκεντρωμένος ο μεγάλος όγκος των μεταναστών εργαζομένων (για τους οποίους αυτή τη στιγμή η μετακίνηση είναι δύσκολη, λόγω των ισχυόντων περιορισμών), όπως το Πεκίνο, η Σαγκάη και οι βιομηχανικές μεγαλουπόλεις κατά μήκος της ροής του ποταμού Γιανγκτσέ και του ποταμού Τσου Τσιάνγκ. Οι πρώτες που επανεκκινήθηκαν ήταν οι εταιρείες που παράγουν ιατρικό υλικό, μεταξύ του οποίου και μάσκες (που είναι σε έλλειψη σε πολλές περιοχές της χώρας) και άλλα μέσα προστασίας από τη μετάδοση. Στη συνέχεια θα έρθει η σειρά των επιχειρήσεων μεταποίησης που χρησιμοποιούν μόνο εγχώριο προσωπικό, οι οποίες έχουν εφαρμόσει τα προβλεπόμενα μέτρα καραντίνας. Μετά την επανεκκίνηση, θα χρειαστεί οπωσδήποτε χρόνος για να επιστρέψει η παραγωγή σε κανονικά επίπεδα.
Για την αντιμετώπιση της κρίσης –οι ζημιές της οποίας, ακόμη και στο οικονομικό πλαίσιο, φαίνεται ότι θα είναι πολύ βαρύτερες από εκείνες που προκάλεσε ο Sars– η κυβέρνηση πιθανότατα θα αυξήσει τις επενδύσεις και, κατά συνέπεια, η σχέση ελλείμματος/ΑΕΠ το τρέχον έτος είναι πιθανό να αγγίξει ή να υπερβεί το 3% (σε αύξηση από το 2,6% το 2018 και το 2,8% το 2019). Το μέγεθος της δημόσιας παρέμβασης θα γίνει γνωστό με την ευκαιρία της παρουσίασης του προϋπολογισμού στην επόμενη Λαϊκή Εθνοσυνέλευση (το Κοινοβούλιο του Πεκίνου) και θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη του κορονοϊού κατά τις προσεχείς εβδομάδες.
Στο μεταξύ το υπουργείο Οικονομικών ανήγγειλε ότι θα παρέχει ρευστότητα στο σύστημα αγοράζοντας τα ομόλογα των τοπικών κυβερνήσεων για ένα ποσό ίσο με 121 δισεκατομμύρια δολάρια. Τουλάχιστον 1/3 των πόρων που κατανέμονται στις επαρχίες και στις τοπικές διοικήσεις πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την εκκίνηση νέων έργων υποδομών, ενώ με τα υπόλοιπα 2/3 η τοπικές διοικήσεις θα έχουν ευρύτερα περιθώρια δράσης.
* Ο Μ. Κόκο είναι πολιτικός αναλυτής στο Κέντρο Μελετών της Σύγχρονης Κίνας και ανταποκριτής στην ιταλική εφημερίδα Il MessaggeroΜετάφραση: Τόνια Τσίτσοβιτς