«Κατοικία και κοινωνία - Προβλήματα, πολιτικές και κινήματα» συλλογικός τόμος σε επιμέλεια του Νίκου Κουραχάνη και με επίμετρο του Θωμά Μαλούτα, εκδόσεις ΔιόνικοςΟ αυτός συλλογικός τόμος ασχολείται με το ζήτημα της στέγης στην ολότητά του, ένα πρόβλημα που προκαλεί τα τελευταία χρόνια έντονα το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Βρίσκεται όλο και πιο ψηλά στο δημόσιο λόγο, στην πολιτική ατζέντα αλλά και στο ακαδημαϊκό και ερευνητικό πλαίσιο. Ο εμπλουτισμός του επιστημονικού διαλόγου γύρω από αυτό το κρίσιμο κοινωνικό ζήτημα, κατεύθυνση στην οποία κινείται και το συγκεκριμένο συγγραφικό εγχείρημα, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την κατανόηση της τρέχουσας στεγαστικής συγκυρίας. Μια κατάσταση που έχει διαμορφωθεί σε έναν περισσότερο παγκοσμιοποιημένο κόσμο όπου η κυριαρχία της οικονομίας στην πολιτική και στις πολιτικές είναι πιο έκδηλη από ποτέ. Με τις τεχνολογικές εξελίξεις να συμβάλουν επίσης στη διαμόρφωση νέων δεδομένων γύρω από την έννοια της στέγης. Ο ρόλος της τεχνολογίας είναι ιδιαίτερα πολύπλευρος είτε από την οπτική όξυνσης του προβλήματος της έλλειψης στέγης -βλέπε διαδικτυακές πλατφόρμες βραχυχρόνιάς μίσθωσης- είτε από τις διαδικασίες ανάλυσης και άμβλυνσης του προβλήματος, δεδομένου ότι προσφέρει εργαλεία όπως ηλεκτρονικές εφαρμογές καταγραφής του άστεγου πληθυσμού ή άμεσης βοήθειας σε αστέγους.
Εισαγωγικά παρουσιάζονται στοιχεία για τις σύγχρονες προκλήσεις στη στεγαστική επισφάλεια και το ρόλο της κοινωνικής πολιτικής σε αυτήν γενικότερα. Με σκοπό στη συνέχεια να εξειδικευτούν στην περίπτωση της Ελλάδας εξετάζοντας ζητήματα όπως οι εξώσεις, η πρόσβαση στην ενεργεία, οι επιπτώσεις της επέκτασης του Airbnb και τα χαρακτηριστικά των αστέγων στην Αθήνα. Εν συνεχεία, αναλύονται οι διάφορες πολιτικές και προγράμματα καταδεικνύοντας την αναγκαιότητα μιας εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης. Εξετάζονται οι πολιτικές αξιοποίησης κενών κτιρίων και κατοικιών για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών, το πρόγραμμα «Στέγαση και επανένταξη», οι πολιτικές στέγασης των αστέγων με ψυχικά νοσήματα, των Ρομά και των αιτούντων άσυλο. Ειδικά για τους τελευταίους γίνεται μια συγκεντρωτική παρουσίαση των μεγάλων σε όγκο προγραμμάτων που οργανώθηκαν και υλοποιούνται μετά το ξέσπασμα της μεγάλης προσφυγικής μετακίνησης το 2015. Στο τελευταίο μέρος του βιβλίου προσεγγίζονται τα κινήματα κατοικίας στην Ελλάδα μέσα από μια ιστορική ανάδρομη, προκειμένου στη συνέχεια να εξεταστεί πλήθος ζητημάτων όπως το κίνημα κατά των πλειστηριασμών, η στέγαση των μεταναστών πριν και μετά το ξέσπασμα της κρίσης, κινήματα αλληλεγγύης όπως ο χώρος στέγασης προσφυγών City Plaza και ακόμα πιο ευαίσθητά και εξειδικευμένα θέματα όπως αυτό των ατόμων ΛΟΑΤΚΙ και τα δίκτυα στεγαστικής υποστήριξης τους. Στο επίμετρο ο Θωμάς Μαλούτας επιχειρεί μέσα από μια επιστημονική ματιά να οριοθετήσει με κριτική γραφή τη στέγαση ως κοινωνικό ζήτημα και τη αντιμετώπισή των σχετικών προβλημάτων στην Ελλάδα πριν και μετά την οικονομική κρίση.
Σε κάθε περίπτωση το εμπεριστατωμένο επιστημονικό ενδιαφέρον των συγγραφέων, η κριτική ματιά τους και η κινηματική ή επαγγελματική εμπειρία τους παρέχουν μια πολύπλευρη ανάλυση των φαινομένων. Αυτή δύναται να ωθήσει σε τροχιά βελτίωσης τις μεταλλαγμένες από την κρίση κοινωνικές πολιτικές του ελληνικού κράτους για την έλλειψη στέγης, να διευρύνει τον κοινωνικό διάλογο και να προτείνει πιθανές λύσεις.
Παναγιώτης Καρλαγάνης