Με μελανά χρώματα φαίνεται να αναδεικνύει η πανδημία του κορωνοϊού τα πολλαπλά και χρονίζοντα προβλήματα των σύγχρονων δυτικών κρατών, και κυρίως αυτό της απαξίωσης και έλλειψης υπηρεσιών και δομών πρόνοιας για τις κοινωνικές ομάδες που έχουν τεθεί από το υπάρχον σύστημα στο περιθώριο.
Η συνθήκη της πανδημίας έρχεται να υπενθυμίσει τη διασύνδεση όλης της κοινωνίας, ακόμα και των ανθρώπων που μέχρι τώρα κινούνταν αόρατοι μέσα σ’ αυτή. «Δυστυχώς, για μια ακόμη φορά, έρχεται στην επικαιρότητα με δραματικό τρόπο το ζήτημα της αστεγίας. Η κυβέρνηση έπρεπε να είχε λάβει μέτρα για τους αστέγους χθες, καθώς οι συνθήκες διαβίωσης στο δρόμο είναι επικίνδυνες τόσο για την υγεία των ίδιων, όσο και για τη διάδοση του ιού στην υπόλοιπη κοινωνία. Προς το παρόν, όμως, η κυβέρνηση δεν έχει καταρτίσει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για το ζήτημα. Οι δράσεις που γίνεται προσπάθεια τώρα να υλοποιηθούν, αποτελούν ημίμετρα. Πρόκειται για μια επιτόπου ανακούφιση, που πιθανά να μην έχει αποτέλεσμα», τονίζει στην «Εποχή» η Άντα Αλαμάνου, υπεύθυνη υπηρεσιών στήριξης αστέγων της «Κλίμακας».
Προϋπάρχουσα έλλειψη πολιτικής βούλησηςΜέχρι σήμερα στο δήμο Αθηναίων λειτουργούν 2 ξενώνες με δυνατότητα φιλοξενίας 52 και 140 ατόμων, όπου ο καθένας μπορεί να διαμείνει για ένα περίπου χρόνο, διάστημα που προφανώς δεν επαρκεί για να ορθοποδήσει κάποιος. Στο δε δήμο Θεσσαλονίκης τα πράγματα είναι χειρότερα, καθώς υπάρχει μόνο υπνωτήριο για τους άστεγους, με 65 κλίνες, όπου οι άνθρωποι μπορούν μόνο να κοιμούνται εκεί και αυτό το πολύ για 6 μήνες. Κατά συνέπεια, αυτή τη στιγμή στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας έχουν καταγραφεί περίπου 250 άστεγοι άνθρωποι στο δρόμο. Αντίστοιχος είναι και ο αριθμός για τη Θεσσαλονίκη, με την επιφύλαξη πάντα και στις δύο περιπτώσεις ότι πολλοί άστεγοι είναι δύσκολο να εντοπιστούν και να καταγραφούν, αφού εξαρτάται από το πόσο δυσπρόσιτος είναι για τους φορείς ο χώρος που έχουν αναγκαστεί να μένουν, όπως εξηγεί η υπεύθυνη της «Κλίμακας».
Αντιμέτωπη τώρα η κυβέρνηση με τον κίνδυνο της πανδημίας, κάλεσε τους δήμους προ ολίγων ημερών να λάβουν έκτακτα μέτρα για τη στέγαση αυτών των ανθρώπων, γεγονός βέβαια που θα μπορούσε να είχε λυθεί όλα τα προηγούμενα χρόνια. «Ο δήμος Αθηναίων έχει στην περιουσία του αρκετά κτίρια, που σίγουρα χρειάζονται επισκευή, αλλά που θα μπορούσαν τόσα χρόνια να έχουν αξιοποιηθεί για τη στέγαση ανθρώπων που βρίσκονται στο δρόμο ή έχουν χαμηλό εισόδημα. Από την πλευρά μας έχουμε ασκήσει πίεση σε όλες τις διοικήσεις ανά τα χρόνια για το θέμα αυτό, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται δεν είχαν την πολιτική βούληση να το υλοποιήσουν», σημειώνει η Μαίρη Βαβαγιάννη, δημοτική σύμβουλος με την «Ανοιχτή Πόλη» και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης (ΚΥΑΔΑ) του δήμου.
Η λύση δεν μπορεί να είναι έκτακτηΕν μέσω αναταραχής, λοιπόν, τα μέτρα που λαμβάνουν οι δήμοι για το ζήτημα είναι επόμενο να παρουσιάζουν αρκετά προβλήματα. Στη Θεσσαλονίκη η δημοτική αρχή αποφάσισε το υπνωτήριο να λειτουργεί κανονικά για όλο το 24ωρο, στεγάζοντας 38 ανθρώπους, προκειμένου να μπορεί να διατηρηθεί ο κανόνας της κοινωνικής απόστασης μεταξύ τους. Ταυτόχρονα, νοικιάζει δωμάτια σε ξενοδοχεία για τη διαμονή 22 ανθρώπων. Για τη στέγαση του υπόλοιπου πληθυσμού των αστέγων έχει ζητήσει από τον ιδιώτη παραχωρησιούχο του λιμανιού της πόλης τη χρήση της Αποθήκης 18, λαμβάνοντας προς το παρόν αρνητική απάντηση. Η δημοτική αρχή πιστεύει πως στο τέλος ο παραχωρησιούχος θα κάνει πίσω στις πιέσεις της, γεγονός βέβαια που σημαίνει ότι, πρώτον, χάνεται πολύτιμος χρόνος με κίνδυνο την υγεία των πολιτών, και, δεύτερον, ότι ψάχνει μόνο πρόσκαιρες λύσεις και μετά την πάροδο της πανδημίας, οι άνθρωποι θα πεταχτούν και πάλι στο δρόμο. «Η δημοτική αρχή υποστηρίζει πως δεν υπάρχει άλλη λύση, πέραν των έκτακτων μέτρων. Εμείς πιστεύουμε ότι το κράτος πρόνοιας εν γένει, με υπηρεσίες, συσσίτια, χώρους στέγασης, επιδόματα και πολλά άλλα, είναι πολύ σημαντικό ζήτημα και οι δήμοι πρέπει ενεργά να μετέχουν σε αυτό. Είχαμε ήδη καταθέσει τις προτάσεις μας, που τώρα λόγω της συγκυρίας γίνονται ακόμα πιο επίκαιρες, και ζητάμε, μεταξύ άλλων, από το δήμο τη μείωση των δημοτικών τελών, την ενίσχυση του προγράμματος Βοήθεια στο Σπίτι και την εξεύρεση κατοικίας για τους άστεγους», επισημαίνει η Ρία Καλφακάκου, δημοτική σύμβουλος της «Θεσσαλονίκη Μαζί».
Αποκλεισμός της πλειονότητας των αστέγωνΣτην Αθήνα, το σχέδιο της δημοτικής αρχής αφορά τη μεταφορά των ανθρώπων που βρίσκονται στο δρόμο σε δύο πολυκατοικίες στην οδό Λιοσίων, που πρόσφατα είχαν επισκευαστεί, καθώς προ πανδημίας επρόκειτο να λειτουργήσουν ως αυτοδιαχειριζόμενες κοινωνικές κατοικίες για ανθρώπους με χαμηλό εισόδημα. Τώρα στη μία πολυκατοικία θα μεταφέρονται όσοι άστεγοι βρεθούν αρνητικοί στον κορωνοϊό και στην άλλη όσοι αποτελούν κρούσμα (εκεί θα μεταφέρονται και όσοι πιθανά νοσήσουν από τους προϋπάρχοντες ξενώνες φιλοξενίας).
Αν και το σχέδιο βρίσκεται σε θετική κατεύθυνση, παρουσιάζει κάποια πολύ βασικά προβλήματα. Το μεγαλύτερο αγκάθι του είναι ότι αποκλείει άστεγους που είναι τοξικοεξαρτημένοι, ενώ έχει αφεθεί μετέωρο τι θα γίνει με τους ψυχικά ασθενείς και τους έχοντες λοιμώξεις, που μέχρι τώρα, βάσει του καταστατικού του ΚΥΑΔΑ, εξαιρούνται από τους ξενώνες φιλοξενίας. «Αν ισχύσει αυτό, στην πραγματικότητα αποκλείουν την πλειονότητα των αστέγων. Δεν βρισκόμαστε στο 2012, όταν πολλοί άνθρωποι έμειναν άστεγοι ξαφνικά επειδή έχασαν τη δουλειά τους και κατά τ’ άλλα δεν είχαν κάποιο πρόβλημα. Ο σκληρός πυρήνας των αστέγων αυτή τη στιγμή είναι τοξικοεξαρτημένοι και ψυχικά ασθενείς και θα πρέπει επιτέλους να υπάρξει μέριμνα και εξειδικευμένες δομές γι’ αυτούς», τονίζει η Άντα Αλαμάνου.
Από εκεί και πέρα παραμένουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα όσον αφορά την υλοποίηση του σχεδίου. Και όσον αφορά το χρόνο αυτής, αλλά και τον τρόπο, καθώς πολλοί άστεγοι δεν είναι δεκτικοί στη μεταφορά τους. Πώς θα προσεγγιστούν αυτοί οι άνθρωποι και σε περίπτωση άρνησης τι θα γίνει; «Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι όσοι δεν επιθυμούν να πάνε σε ξενώνα φιλοξενίας, δεν είναι ότι καλοπερνούν στην αστεγία ή είναι απλά επιλογή τους, όπως λέγεται. Η στάση αυτή οφείλεται στην ενεργό ψυχοπαθολογία του δρόμου λόγω της χρόνιας αστεγίας και πιθανά στην παράλληλη ύπαρξη κάποιας εξάρτησης. Αυτούς τους ανθρώπους δεν πρέπει απλώς να τους ξεγράψουμε. Τόσα χρόνια αυτούς προσπαθούμε να προσεγγίσουμε και να χτίσουμε μαζί τους σχέση εμπιστοσύνης, ώστε να τους φέρουμε σιγά-σιγά σε διασύνδεση με τις κατάλληλες υπηρεσίες», εξηγεί ουσιαστικά η υπεύθυνη της «Κλίμακας» γιατί τέτοιες δράσεις δεν μπορούν να είναι αποτελεσματικές υπό έκτακτο καθεστώς.
Να γίνει ευκαιρία για το μέλλονΤέλος, μετέωρο έχει μείνει και το ζήτημα ύπαρξης κατάλληλου προσωπικού για τη λειτουργία των δύο πολυκατοικιών (ιδιαίτερα του υγειονομικού), καθώς ο αρχικός σχεδιασμός δεν περιελάμβανε ύπαρξη τέτοιου, αφού θα ήταν αυτοδιαχειριζόμενες. Όπως, επίσης, το αν στο μέλλον θα συνεχίσουν να λειτουργούν ως δομές κατοικίας για τους αστέγους. «Το ζήτημα αυτό, από όσο γνωρίζουμε, θα συζητηθεί και θα αποφασιστεί μετά από την κρίση της πανδημίας από το διοικητικό συμβούλιο του ΚΥΑΔΑ. Εμείς από την πλευρά μας ελπίζουμε και θα πιέσουμε να λειτουργήσει θετικά το μέτρο και για το μέλλον, ώστε να γίνει μόνιμη η στέγαση των ανθρώπων και να μην αφορά μόνο το διάστημα της πανδημίας», σημειώνει η Μαίρη Βαβαγιάννη, ή όπως καταλήγει η Άντα Αλαμάνου: «ας ελπίσουμε ότι αυτή η θλιβερή συγκυρία θα αποτελέσει δίδαγμα και ευκαιρία για το μέλλον, για να ασχοληθούμε σοβαρά με το ζήτημα της αστεγίας επιτέλους».
Τι να κάνει η απολύμανση σε ένα παράπηγμα;
«Σε όλη την Ελλάδα αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 80 οικισμοί με προκάτ σπίτια και παραπήγματα από νάιλον ή ξύλα, όπου διαβιούν πάνω από 20.000 έλληνες τσιγγάνοι. Οι καταυλισμοί αυτοί εγκυμονούν κινδύνους πρώτα απ’ όλα για την υγεία των ίδιων των διαμενόντων εκεί. Τις τελευταίες μέρες όντως έχει υπάρξει κινητοποίηση των κρατικών αρχών λόγω του κορωνοϊού και έχουν εφαρμοστεί μέτρα σε θετική κατεύθυνση, όπως ενημέρωση όσον αφορά την προφύλαξη και την απαγόρευση κυκλοφορίας, αλλά και απολυμάνσεις, διανομή αντισηπτικών κτλ. Ελπίζω, λοιπόν, ότι τα αποτελέσματα θα είναι καλά και δεν θα έχουμε τόσα κρούσματα όσα φοβόμασταν ότι θα υπήρχαν στους καταυλισμούς», περιγράφει στην «Εποχή» ο Γιάννης Μανιάτης, γεν. γραμματέας του Συλλόγου Ρομά Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και διαμεσολαβητής Ρομά στο δήμο Ναυπακτίας.
Από εκεί και πέρα, βέβαια, παραμένει το γεγονός ότι όση απολύμανση και να γίνει στα παραπήγματα, αυτά προφανώς δεν μπορούν να αποτελέσουν κατάλληλη συνθήκη διαβίωσης για κανέναν άνθρωπο, πόσο μάλλον εν καιρώ πανδημίας. Ο κορωνοϊός, λοιπόν, έρχεται να φωτίσει ακόμα μια φορά την επικινδυνότητα των νεοφιλελεύθερων ιδεοληψιών που μείωσαν το κράτος πρόνοιας και, στη συγκεκριμένη περίπτωση, που κατήργησαν την Ειδική Γραμματεία για θέματα Ρομά.
«Η πολιτεία θα έπρεπε να έχει φροντίσει χρόνια τώρα να παύσει η ύπαρξη αυτών των καταυλισμών, υλοποιώντας ένα σχέδιο για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ελλήνων τσιγγάνων. Επί της προηγούμενης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ είχε συσταθεί ειδική γραμματεία για τα θέματα Ρομά, στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, και είχαμε προωθήσει πολλά προγράμματα με άξονα τρεις πυλώνες: της στέγασης, της εκπαίδευσης και της εργασίας. Αυτή η γραμματεία καταργήθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ και για ό,τι αφορά τους έλληνες τσιγγάνους ασχολείται η γραμματεία Καταπολέμησης Φτώχειας, μη μπορώντας προφανώς να προωθήσει λύσεις με τον ίδιο τρόπο και ταχύτητα, αφού ασχολείται ταυτόχρονα και με πολλές άλλες κοινωνικές ομάδες», τονίζει ο διαμεσολαβητής, καλώντας στην ανασύσταση της ειδικής γραμματείας.
Δεύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι έλληνες τσιγγάνοι αυτή τη στιγμή αποτελεί και η συχνή αδυναμία λήψης του επιδόματος των 800 ευρώ, καθώς το πρόβλημα της μαύρης και αδήλωτης εργασίας, όπως και της μεγάλης ανεργίας, στους έλληνες τσιγγάνους είναι διαχρονικό. «Το επίδομα, αν και θετικό, είναι μερικό και πρόσκαιρο σαν μέτρο, αφήνοντας πολλούς ανθρώπους χωρίς οικονομική βοήθεια. Η κυβέρνηση θα πρέπει να πάρει και κάποια αντίστοιχα μέτρα για τη στήριξη και των υπόλοιπων ανθρώπων, έστω σε ένα βραχυχρόνιο επίπεδο, όπως έγινε και με το επίδομα των 800 ευρώ», επισημαίνει ο ίδιος.
Σημειώνεται, όμως, ότι ακόμα και αν υλοποιούταν ένα τέτοιο μέτρο, αρκετοί έλληνες τσιγγάνοι θα αντιμετώπιζαν και πάλι μεγάλο πρόβλημα, αφού η κυβέρνηση της ΝΔ πριν λίγο διάστημα κατήργησε το άρθρο σε νόμο του 2019 που έλυνε το ζήτημα της ανιθαγένειας, επαναφέροντας μεγάλα προβλήματα στη ζωή τους, καθώς έτσι δεν μπορούν να βγάλουν ούτε αστυνομική ταυτότητα, πόσο μάλλον να έχουν πρόσβαση σε εργασία, επιδόματα, υγεία και σε οτιδήποτε άλλο.
Εργαζόμενοι στο σεξ; «Για την πολιτεία είμαστε πάντα ο τελευταίος τροχός της αμάξης»
Στα επαγγέλματα που τέθηκαν υπό αναστολή λόγω κορωνοϊού, η κυβέρνηση συμπεριέλαβε όπως ήταν φυσικό και την εργασία στο σεξ. Η διαφορά, όμως, έγκειται στο ότι, αν και θεωρητικά οι εργαζόμενοι αυτοί δικαιούνται το επίδομα των 800 ευρώ, πρακτικά ελάχιστοι θα μπορέσουν να το λάβουν, εξαναγκάζοντάς τους ουσιαστικά στη συνέχεια της εργασίας τους, θέτοντας την υγεία τους έτσι σε κίνδυνο.
«Όσοι έχουν την οικονομική άνεση, σαφώς και δεν εργάζονται αυτή την περίοδο. Υπάρχουν, όμως, και πολλοί που δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Μπροστά στην επιβίωση, δυστυχώς, δεν μπορείς να σκεφτείς ούτε το πρόστιμο, ούτε την υγεία σου», σημειώνει στην «Εποχή» η Άννα Κουρουπού, διευθύντρια της οργάνωσης υποστήριξης εργαζόμενων στο σεξ, «Red Umbrella».
Το πρόβλημα, όπως εξηγεί η ίδια, οφείλεται στη αναχρονιστική νομοθεσία για την εργασία στο σεξ, που λόγω των υπερβολικών περιορισμών που θέτει, καθιστά τους περισσότερους σεξεργάτες παράνομους. «Μπορεί κάποιος να έχει κανονικά άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, αλλά να είναι παράνομος, γιατί ο οίκος στον οποίο εργάζεται δεν θεωρείται νόμιμος, ή να μην έχει τη δυνατότητα για αυτασφάλιση, που ξεκινά από 250 ευρώ».
Αυτή τη στιγμή στην Αττική μόνο 2 οίκοι παροχής υπηρεσιών σεξ είναι νόμιμοι, γεγονός που σημαίνει ότι «η διάταξη που έβγαλε η κυβέρνηση για τη λήψη του επιδόματος από τους σεξεργάτες αφορά το πολύ 20 άτομα, αφού θα πρέπει, πέραν της άδειας εργασίας, ο οίκος που δουλεύουν να εκδίδει αποδείξεις», όπως επισημαίνει η Άννα Κουρουπού, καλώντας την πολιτεία «να βρει ένα άλλο τρόπο για οικονομική στήριξη των εργαζόμενων στο σεξ και για τη δική τους υγεία, όπως και των υπολοίπων. Φοβάμαι, όμως, ότι δεν πρόκειται να ενδιαφερθεί κανείς. Όπως πάντα, είμαστε ο τελευταίος τροχός της αμάξης, που αν συμβεί κάτι, θα μας διαπομπεύσουν σαν τις “κακές πόρνες”, ενώ οι πελάτες, που μπορεί να είναι αυτοί που θα μεταφέρουν τον ιό, δεν θα θεωρηθούν ότι έχουν καμία ευθύνη και πάλι».
Εκκενώστε άμεσα τα κέντρα υποδοχής, νοικιάστε άδεια καταλύματα για τους πρόσφυγες!
Σε συνθήκες πανδημίας είναι απαράδεκτο να υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι εγκλωβισμένοι στα κέντρα υποδοχής !
Την ώρα που στην Ελλάδα επιβάλλεται απαγόρευση κυκλοφορίας για τον περιορισμό και τον έλεγχο της πανδημίας, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, παραμένουν στοιβαγμένοι στα κέντρα υποδοχής των νησιών. Οι συνθήκες διαβίωσης είναι άθλιες και η τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής και των μέτρων προστασίας καθίσταται αδύνατη.
Είναι επιτακτική ανάγκη τα κέντρα να αδειάσουν άμεσα πριν έρθουμε αντιμέτωποι με μια κατάσταση «εσωτερικής» πανδημίας. Αν η διάδοση ξεκινήσει, θα είναι πολύ δύσκολο να μετακινηθούν οι άνθρωποι. Η πρόβλεψη για νοσηλεία μέσα στα κέντρα και η απαγόρευση εξόδου από αυτά, είναι μια αδιανόητη πρακτική που θα έχει ολέθρια αποτελέσματα τόσο για τους πρόσφυγες όσο και για τις τοπικές κοινότητες. Τα νοσοκομεία και οι υγειονομικές δομές των νησιών είναι αδύνατο να σηκώσουν το βάρος μιας τέτοιας ενδεχόμενης διάδοσης. Ο εγκλωβισμός στα κέντρα μπορεί να προκαλέσει συγκρούσεις, βία, πόνο, θάνατο.
Υπάρχει άμεση λύση! Η κυβέρνηση θα μπορούσε να διαθέσει 700 εκατομμύρια της ενίσχυσης από την Ε.Ε., για τη διαμονή τους σε διαμερίσματα, τουριστικά καταλύματα, ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενοδοχεία με όσο το δυνατό την καλύτερη κατανομή σε όλη τη χώρα. Με αυτό τον τρόπο η διαμονή των προσφύγων μπορεί να καλύψει έστω και ένα μικρό τμήμα του πλήγματος στον τουρισμό σε μέρη που εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά από αυτόν καθώς και να προστατευθεί η δημόσια υγεία. Σήμερα, μέσα σε έκτακτες συνθήκες οφείλουμε όλες και όλοι να αναμετρηθούμε με τις ευθύνες μας και να υπερασπιστούμε τις ζωές ανυπεράσπιστων και κατατρεγμένων ανθρώπων, τις ζωές των συμπατριωτών μας κατοίκων των νησιών και τη δημόσια υγεία.
Εκκενώστε άμεσα τα κέντρα υποδοχής – νοικιάστε άδεια τουριστικά καταλύματα και σπίτια για τους πρόσφυγες
Η υπογραφή του κειμένου γίνεται στη διεύθυνση:
https://secure.avaaz.org/el/community_petitions/elliniki_kyvernisi_ekkenoste_amesa_ta_kentra_ypodohis_noikiaste_adeia_katalymata_gia_toys_prosfyges_/?fRsNdib&fbogname=%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B1+%CE%9D.&fbclid=IwAR1lSLfXyoJoJsJgjOc1Gww_y3rKAbKVOKyWySUVOuJCMcPxi0hYhwctEAc Ρεπορτάζ: Τζέλα Αλιπράντη