Αυτή η επιδημία με παγκόσμιο χαρακτήρα, έφερε αδιανόητες αλλαγές στην καθημερινότητα των ανθρώπων και ανάγκασε δηλωμένες νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις να πάρουν μέτρα, που σε άλλες συνθήκες θα θεωρούσαν σοσιαλιστικά.
Η μεγάλη ένταση των μέτρων φαίνεται πως θα κρατήσει δύο μήνες ίσως και τρεις. Και μετά σιγά σιγά θα επανερχόμαστε σε μια καθημερινότητα που όμως θα είναι διαφορετική από πριν. Ο εγκλεισμός και η αλλαγή της ζωής, το κλείσιμο σχολείων και επιχειρήσεων, η απαγόρευση ταξιδιών, ο φόβος της αρρώστιας, θα έχουν ανυπολόγιστες επιπτώσεις στην οικονομία, την ψυχολογία, στις αντιλήψεις των ανθρώπων.
Εάν ήταν μια φυσική, οικολογική -ακόμα και πυρηνική- καταστροφή, ίσως αναπτύσσονταν πρωτόγονα αταβιστικά ένστικτα, της επιβίωσης του ισχυρότερου. Αν η επιδημία περιοριζόταν σε ορισμένες περιοχές, μπορεί να ανακαλύπτονταν οι κακοί, να περιχαρακωνόταν η κοινωνία απέναντι σε όσους θεωρούσε δίκαια ή άδικα υπεύθυνους, να αναδύονταν αντανακλαστικά φασιστικού τύπου: Φταίνε οι μετανάστες, οι ξένοι, ο Μπιν Λάντεν, οι κομμουνιστές, οι ομοφυλόφιλοι. Όμως ο κορονοϊός δεν κάνει διάκριση σε φυλή, χρώμα, θρήσκευμα, κοινωνική τάξη, πολιτική άποψη, ίσως μόνο σε ηλικίες. Έτσι ο κοινός φόβος δημιουργεί αισθήματα αλληλεγγύης.
Η αναγνώριση της σημασίας του δημόσιου Εθνικού Συστήματος Υγείας, η ευγνωμοσύνη για το έργο των γιατρών, αλλά και όλων αυτών που εκτίθενται καθημερινά σε μεγαλύτερο κίνδυνο για να κρατηθεί η κοινωνική συνοχή, και είναι οι φτωχοί και καταφρονεμένοι, εργάτες καθαριότητας, υπάλληλοι σε σούπερ μάρκετ, οδηγοί λεωφορείων, η ανάγκη να περιοριστούμε όλοι για το καλό όλων, το τέλος της ντόλτσε βίτα, όλα αυτά, ανεπαίσθητα και χωρίς μεγάλες αναλύσεις, αλλάζουν συνειδήσεις.
Ατομικές λύσεις δεν υπάρχουν, η κοινωνική θέση και το χρήμα δεν βοηθάνε, όλα όσα το νεοφιλελεύθερο μοντέλο εκθείαζε αποδεικνύονται ατελέσφορα. Η συλλογικότητα, η κοινή προσπάθεια, η ενσυναίσθηση ακούγονται από επίσημα χείλη, από ανθρώπους που μέχρι χτες εκθείαζαν την αριστεία, ως τη μόνη λύση για να αντιμετωπιστεί η επιδημία. Το κοινωνικό κράτος, η ανάγκη το κράτος να στηρίζει την οικονομία, όλα αυτά, τα μέχρι χτες αμφισβητούμενα, φαίνονται προφανή.
Αν και αυτό το μεγάλο διάλειμμα θα οδηγήσει σε μια νέα οικονομική κρίση, ίσως οδηγήσει και σε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο: Κράτος πρόνοιας, δημόσια τουλάχιστον τα βασικά αγαθά -υγεία και παιδεία-, μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή, λιγότερος εθνικισμός -γιατί η αρρώστια δεν γνωρίζει σύνορα-, προβληματισμός για τις ουσιαστικότερες αξίες στη ζωή, τις ανθρώπινες σχέσεις, τη συμπόνοια, τη φιλία. Περισσότερη ουσία στην καθημερινότητα, λιγότερο life style. Αγάπη στο περιβάλλον, γιατί το «σκουπιδάκι» που πετάμε ασυλλόγιστα, μπορεί να αποδειχθεί το γνωστό πέταγμα της πεταλούδας.
Κοινωνική συνείδηση και κοινωνική συνοχή. Διότι κοινή γαρ η μοίρα και το μέλλον αόρατο.
Ρία Καλφακάκου