Ο αντιφασιστικός αγώνας του Μπρούνο Νέρι εντός και εκτός ιταλικών γηπέδων
Φλωρεντία. 13 Σεπτέμβριος 1931. Μπροστά σε 12.000 φιλάθλους, η Φιορεντίνα υποδέχεται σε φιλικό ματς την αυστριακή Αντμίρα Βιέννης*. Οι εργασίες ανακατασκευής στο γήπεδο «Giovanni Francesco Berta» δεν έχουν ολοκληρωθεί, αλλά το φασιστικό καθεστώς αναζητεί ευκαιρίες επίδειξης και ένα διεθνές φιλικό ανάμεσα στην πρωταθλήτρια της Β’ κατηγορίας Φιορεντίνα και της ισχυρής εκείνη την εποχή βιεννέζικης ομάδας που είχε ήδη κατακτήσει δυο πρωταθλήματα το 1927 και το 1928. Οι 22 ποδοσφαιριστές παρατάσσονται στο κέντρο και ο διαιτητής σφυρίζει. Οι παίκτες της Φιορεντίνα υψώνουν το δεξί τους χέρι «χαιρετώντας» τους φασίστες επίσημους. Και οι 11; Όχι ένας παραμένει με τα χέρια κάτω. Είναι ο 20χρονος Μπρούνο Νέρι. Ένας εξαιρετικός ποδοσφαιριστής που αντιστάθηκε στον φασισμό, εντός και εκτός γηπέδων.
Ο Μπρούνο Νέρι άρχισε τη ποδοσφαιρική του καριέρα στην Φαέντζα το 1926, ενώ τρία χρόνια αργότερα θα πάει στην Φιορεντίνα όπου θα αγωνιστεί επτά χρόνια μέχρι το 1936. Στη συνέχεια, θα παίξει ένα χρόνο στη Λουκέζε, για να φορέσει τη φανέλα της Τορίνο μέχρι το 1940. Θα «κλείσει» την καριέρα του ως παίκτης-προπονητής στη Φαέντζα. Όμως, ο Νέρι δεν ήταν μόνο ένας πολύ καλός ποδοσφαιριστής. Όταν δεν κάνει προπόνηση επισκέπτεται θέατρα, μουσεία, γκαλερί τέχνης, ενώ στο καφέ Giubbe Rosse, θα γνωρίσει τον ποιητή Eugenio Montale και τον συγγραφέα Carlo Bo. Παράλληλα, παρακολουθεί μαθήματα στη Σχολή Ανατολικών Γλωσσών στη Νάπολη. Διάβασε πολλά και κατάλαβε σε ποια πλευρά ήταν: τόσο εντός όσο και εκτός γηπέδου. Ήταν ένας συνειδητοποιημένος αριστερός αντιφασίστας.
Και μπάλα και παρτιζάνοςΟ δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος είναι σε εξέλιξη, η προπαγάνδα του μουσολινικού καθεστώτος καλά κρατεί και ο Μπρούνο Νέρι επιλέγει το πρωί να είναι ποδοσφαιριστής και το βράδυ παρτιζάνος. Όσο καλός ήταν μέσα στο γήπεδο, παίζοντας δίπλα στον Μεάτσα ή τον Πιόλα, άλλο τόσο ήταν αποφασισμένος μαχητής του φασισμού. Μαζί με τον ξάδελφο του Βιργίλιο ο Νέρι εντάσσεται στην Αντίσταση και γρήγορα αναλαμβάνει διοικητής στη περιοχή της Ραβένας. Οι μέρες του Νέρι κυλούσαν με ποδοσφαιρικές προπονήσεις και συλλογή πληροφοριών, αλλά και πράξεις σαμποτάζ ενάντια στα γερμανικά στρατεύματα που πλέον είχαν υπό κατοχή τους μεγάλο κομμάτι της Ιταλίας. Πολλές φορές ο Νέρι κουβαλούσε οπλισμό φορώντας τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια. Στις 7 Ιουλίου του 1944 και ενώ δεν είχε αγωνιστεί στο ματς της Φαέντζα με την Μπολόνια καθώς ήταν αναγκασμένος να κρύβεται λόγω του φόβου προδοσίας, ο κομαντάτε «Μπέρνι» ανέλαβε υποδιοικητής του τάγματος της Ραβένας με επικεφαλής τον φίλο του Βιτόριο Μπελεντσίνι που είχε το ψευδώνυμο «Νίκο». Στις 9 Ιουλίου η ομάδα του Μπρούνο Νέρτι αναλαμβάνει δράση προκειμένου να σταματήσει την πορεία γερμανικής φάλαγγας όπου βρισκόταν στο δρόμο που συνδέει το Μάραντι με τον Σαν Μπεντέτοτο. Αρχικά ο Μπελέντσι με τον Νέρι αποφάσισαν να πάνε μόνοι τους για να εξερευνήσουν την περιοχή. Ήταν απαραίτητο να «καθαριστεί» το μονοπάτι γιατί τις επόμενες μέρες οι σύμμαχοι θα έκαναν ρίψεις με οπλισμό και άλλα εφόδια για τους αντάρτες. Όταν ο Νέρι με τον Μπελεντσίνι μπήκαν στο δάσος συνάντησαν μια ομάδα 15 Γερμανών, οι οποίοι άρχισαν να τους πυροβολούν. Ο «Μπέρνι» και ο «Νίκο» απάντησαν στα πυρά, πολέμησαν γενναία αλλά δεν απέφυγαν το θάνατο. Τα σώματα τους βρέθηκαν πεταμένα λίγα μέτρα από το νεκροταφείο. Εκεί στη Gamogna έπεσε αυλαία για τον Μπρούνο Νέρι. Ήταν 33 χρόνων.
Η μνήμηΗ θυσία του Μπρούνο Νέρι δεν ξεχάστηκε. Στη πόλη του τη Φαλέντσα που δοξάστηκε σαν ποδοσφαιριστής το γήπεδο της τοπικής ομάδας έχει το όνομα του «Comunale Bruno Neri» ενώ μια πλακέτα θυμίζει το γεγονός: «Εδώ γεννήθηκε ο παρτιζάνος διοικητής Μπρούνο Νέρι που έπεσε σε μάχη στην Gamogna στις 10 Ιουλίου 1944. Διακρίθηκε ως αθλητής στους αθλητικούς αγώνες αλλά και στην αντιστασιακή δράση στον πόλεμο αναδεικνύοντας τις αρετές του μαχητή που είναι παράδειγμα για τις μελλοντικές αρετές». Στο Τορίνο η μνήμη του Νέρι είναι χαραγμένη σε μια… βρύση, από αυτές που είναι διάσπαρτες σε όλη την πρωτεύουσα του Πιεμόντε. Πιο συγκεκριμένα στην Piazzale San Gabriele di Gorizia, στην είσοδο της Via Filadelfia. Όμως το όνομα του Μπρούνο Νέρι ενοχλεί ακόμα και σήμερα τους φασίστες οι οποίοι βεβήλωσαν τη βρύση τοποθετώντας πάνω της αφίσες φασιστικού περιεχομένου.
Η επιλογήΟ Μπρούνο Νέρι πριν μπει στο γήπεδο έλεγε στους συμπαίκτες του: «Όταν θα δεχθείτε την μπάλα, πρέπει να έχετε ήδη αποφασίσει που θα την δώσετε». Έτσι και ο Μπρούνο Νέρι είχε αποφασίσει πώς θα ζήσει. Έκανε τα πάντα, έδωσε και τη ζωή του για την ελευθερία της Ιταλίας. Μέχρι και σήμερα οι Ιταλοί (και όχι μόνο…) θυμούνται τον Μπρούνο Νέρι για την μεγάλη του χειρονομία τον Σεπτέμβρη του 1931, όταν αρνήθηκε να αποτίσει φόρο τιμής στο φασιστικό καθεστώς.
* Για την ιστορία στο φιλικό ματς η Αντμίρα Βιέννης νίκησε 1-0 τη Φιορεντίνα.Μ. ΔιόγοςΔιαβάστε: Giovanni A. Cerutti «Η σβάστικα στο γήπεδο» Εκδόσεις Ελευθεριακή Κουλτούρα.