Συνεχής εγκλεισμός και ολίγον αποσυμφόρηση
Διπλά και τριπλά αμπαρωμένες είναι οι φυλακές ανά την Ευρώπη, με αφορμή την έξαρση της πανδημίας. Σχεδόν σε όλες τις φυλακές έχει περιοριστεί στο ελάχιστο ο χρόνος προαυλισμού και έχουν απαγορευτεί τα επισκεπτήρια, με εξαίρεση την Ουγγαρία και την Αυστρία, όπου επιτρέπεται το επισκεπτήριο με τζάμι, χωρίς να επιτρέπεται κανενός είδους φυσική επαφή. Επίσης, στην Πολωνία φαίνεται να γίνεται μια προσπάθεια να «απαλυνθεί» η απομόνωση που επιβλήθηκε με το να δίνονται περισσότερες δυνατότητες για τηλεφωνικές κλήσεις με οικεία πρόσωπα, να αυξάνεται η πρόσβαση σε τηλεόραση, ραδιόφωνο και τύπο, να ενισχύεται το ημερήσιο πρόγραμμα με θεραπευτικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
Ακόμα περισσότερη απομόνωσηΣτις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες τα μέτρα προστασίας από τον κορωνοϊό, ήταν μέτρα περιορισμού των δικαιωμάτων και απομόνωσης από τον «έξω κόσμο» με κάθε τρόπο. Ενδεικτικά:
Στην Αυστρία, περιορίστηκε ο χρόνος για τηλεφωνικές κλήσεις σε δέκα λεπτά την ημέρα, όπως και ο χρόνος προαυλισμού από μία ώρα σε δεκαπέντε λεπτά. Στην Εσθονία, οι κρατούμενοι υποχρεούνται να παραμένουν στα κελιά τους όλη μέρα. Στην Ουγγαρία, η επαφή των κρατουμένων με τους δικηγόρους τους επιτρέπεται μόνο εφόσον οι δικηγόροι δεν έχουν πυρετό και απαντήσουν… σωστά σε μια σειρά αδιάκριτων ερωτήσεων για το που ήταν πριν και αν έχουν εκτεθεί στον ιό, με αποτέλεσμα πολλοί συνήγοροι να αρνούνται να πάνε στη φυλακή. Στην Πορτογαλία, επιτράπηκαν τρία πεντάλεπτα τηλεφωνήματα τη μέρα, χωρίς όμως αυτά να δοθούν δωρεάν, με αποτέλεσμα η πλειονότητα των κρατουμένων να μην μπορούν να μιλήσουν με τους οικείους τους.
Φοβική αποσυμφόρησηΟι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποφάσισαν –ύστερα από οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας (CPT) και τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών- να λάβουν μέτρα αποσυμφόρησης των φυλακών. Σχεδόν όλα τα νομοσχέδια κινήθηκαν στη λογική της πολιτικής διαχείρισης της κρίσης, δηλαδή της αποφυλάκισης των «ακίνδυνων» για την κοινωνία κρατουμένων, και όχι στη λογική της προστασίας των ατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, γι’ αυτό και προβλέφθηκαν ουκ ολίγες εξαιρέσεις, βάσει του αδικήματος για το οποίο κάποιος έχει φυλακιστεί. Συγκεκριμένα:
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, παρότι έχει θεσμοθετηθεί η μείωση του πληθυσμού των κρατουμένων κατά 15.000, μέχρι τις 18 Απριλίου είχαν αποφυλακιστεί 18 κρατούμενοι, καθώς σκόνταφταν οι αποφάσεις στις εξαιρέσεις. Στην Ιταλία, ενώ από τον Μάρτιο έχει μειωθεί ο πληθυσμός των κρατουμένων κατά 6.000 άτομα, κρίνεται απαραίτητο να γίνουν ακόμα πιο πολλές αποφυλακίσεις ή μετατροπές των καθείρξεων σε κατ’ οίκον κράτηση, για τη μη εξάπλωση του ιού, κάτι για το οποίο οι δικαστές δηλώνουν απρόθυμοι. Στην Αυστρία, τα μέτρα αποσυμφόρησης αφορούν την αποφυλάκιση όσων έχουν ποινές έως τρία χρόνια, και πάλι με εξαιρέσεις για βίαια αδικήματα ή αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά ή τράφικινγκ. Στην Δανία, το μέτρο αποσυμφόρησης είναι να μην εκτελούνται οι νέες καταδίκες και επομένως φυλακίσεις. Στην Νορβηγία, αποφυλακίστηκαν πρόωρα 200 κρατούμενοι και στην Πορτογαλία αποφυλακίστηκαν όσοι είναι άνω των 65 ετών και όσοι πάσχουν από χρόνια νοσήματα, με εξαίρεση βίαια αδικήματα και ναρκωτικά, όπως και όσοι έχουν καταδικαστεί σε δύο χρόνια ποινής ή τους απομένουν δύο χρόνια ποινής, πάλι με εξαιρέσεις. Επιπλέον, ανανεώθηκε η άδεια κατά 45 μέρες σε 2.000 κρατούμενους που βρίσκονταν σε άδεια για εργασία όταν πάρθηκαν τα μέτρα.
Στην Σλοβενία αρκέστηκαν στην κατά ένα μήνα αναστολή εκτέλεσης της ποινής για όσους είχαν λιγότερο από έξι μήνες να εκτίσουν και στην Ουκρανία ψηφίστηκε ένα πρόγραμμα αποφυλάκισης των «μη επικίνδυνων για την κοινωνία» κρατουμένων, που αφορούσε 900 άτομα. Ακόμα, στην Τουρκία ψηφίστηκε η αποφυλάκιση 45.000 κρατουμένων από τους 300.000 που είναι ο συνολικός πληθυσμός κρατουμένων της χώρας και στην Γερμανία η αποφυλάκιση αφορούσε μόνο όσοι είχαν ακόμα 18 μήνες ποινής να εκτίσουν. Τέλος, στο Βέλγιο 323 κρατούμενοι που ήταν σε άδεια όταν πάρθηκαν τα μέτρα παρέμειναν σε άδεια μέχρι νεοτέρας, ενώ στην Αλβανία ψηφίστηκε ένα πρόγραμμα μετατροπής της κάθειρξης σε κατ’ οίκον περιορισμό για τρεις μήνες για 600 κρατούμενους, με ποινές έως 3 χρόνια, που είναι άνω των 60 χρονών ή πάσχουν από χρόνια νοσήματα.
Ιωάννα Δρόσου
* Με πληροφορίες από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Φυλακών (
www.prisonobservatory.org ), όπου υπάρχει αναλυτική, επικαιροποιημένη ενημέρωση