Τα μέτρα που (δεν) πάρθηκαν στις φυλακές και η περιστολή δικαιωμάτων
Η πανδημία αποδείχθηκε ευκαιρία καταστολής για την κυβέρνηση και το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, όσον αφορά τους κρατούμενους στις φυλακές. Τα μέτρα που πάρθηκαν ήταν απαγόρευση των επισκεπτηρίων, απαγόρευση των αδειών και απαγόρευση των δεμάτων. Ακόμα εκκενώθηκαν ορισμένοι θάλαμοι και μετατράπηκαν σε χώρους απομόνωσης, σε περίπτωση που εντοπιστούν κρούσματα. Κανένα άλλο μέτρο δεν πάρθηκε. Και αυτό ήταν πολιτική επιλογή, όπως μας ενημερώνουν καλά πληροφορημένες πηγές, καθώς υπήρχε Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, που προέβλεπε την αποφυλάκιση του 20% των κρατουμένων, με πολλές εξαιρέσεις, αλλά αυτή δεν κατατέθηκε ποτέ στη βουλή. Όπως τονίζει στην «Ε» ο Βασίλης Παπαστεργίου, μέλος της επιτροπής του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών για την αποσυμφόρηση των φυλακών και μέλος του ΔΣ του ΔΣΑ, «η πανδημία επέφερε τελικά επιδείνωση στις συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων, αφού τα μόνα μέτρα που πάρθηκαν ήταν αυτά της περιστολής δικαιωμάτων, χωρίς να προβλεφθεί κάποιο αντιστάθμισμα.»
Κανένα μέτρο προστασίαςΔύο μήνες μετά την επιβολή των πρώτων μέτρων προστασίας για τον κορωνοϊό και οι φυλακές είναι ακόμα ασφυκτικά γεμάτες, 11.354 κρατούμενοι για 10.055 θέσεις και ιδιαίτερα τα σωφρονιστικά καταστήματα Βόλου (ανηλίκων), Τρίπολης, Κομοτηνής, Ιωαννίνων, Ναυπλίου, όπου οι κρατούμενοι είναι υπερδιπλάσιοι των προβλεπόμενων θέσεων. Παράλληλα, έχει υπάρξει καμία πρόβλεψη για ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, ενώ δεν έχει υπάρξει κάποια ιδιαίτερη μέριμνα για τα άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες (ηλικιωμένοι, ασθενείς, έγκυες). Η αιτιολογία είναι πως δεν χρειάστηκε να παρθούν μέτρα αποσυμφόρησης, καθώς κανείς από τους 11.500 κρατούμενους και τους 5.000 υπαλλήλους δεν νόσησε. Αυτό μπορεί να είναι γεγονός, μπορεί να είναι όμως και σόφισμα, καθώς δεν έχουν γίνει τεστ, ώστε να υπάρχουν πραγματικά στοιχεία. Αν ισχύει δε η εκτίμηση των επιστημόνων πως το φθινόπωρο θα χτυπήσει τη χώρα μας δεύτερο κύμα, τότε οι φυλακές όχι μόνο δεν είναι προετοιμασμένες για αυτό, αλλά είναι σε ακόμα χειρότερη κατάσταση.
Οι κρατούμενοι δεν θρέφονται σωστά, αφού βρίσκονται σε κινητοποιήσεις εδώ και δύο βδομάδες με αποχή από τα μεροκάματα και επομένως δεν μαγειρεύεται φαγητό, διεκδικώντας να παρθούν μέτρα αποσυμφόρησης των φυλακών, λόγω κορωνοϊού, όπως έχει συμβεί στις περισσότερες χώρες ανά τον κόσμο. Όπως, μάλιστα, μας ενημερώνει μία από τις διαχειρίστριες της ομάδας στο facebook «Αλληλεγγύη Κρατουμένων Φυλακών», «από την υπηρεσία διένειμαν ένα λάχανο, γιαούρτια και ορισμένα λουκάνικα για να μαγειρέψουν και να φάνε πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό. Με τέτοια διατροφή όχι μόνο δεν χτίζουν ανοσοποιητικό, αλλά εξασθενούν τους οργανισμούς τους και θα είναι ευάλωτοι στον κορωνοϊό και όχι μόνο». Επιπλέον, συνέχισε η ίδια, «το καθεστώς απομόνωσης από τους οικείους τους και τον έξω κόσμο που επιβλήθηκε στους κρατούμενους θα επιδράσει επιβαρυντικά στον ήδη επιβαρυμένο ψυχισμό τους». Τέλος, όπως ενημερωνόμαστε μέσα από τις φυλακές, οι κρατούμενοι αμφισβητούν το έωλο συμπέρασμα ότι δεν καταγράφηκαν κρούσματα στις φυλακές, καθώς είναι πολλοί εκείνοι που έχουν αρρωστήσει τις τελευταίες βδομάδες, αλλά δεν εξετάστηκαν από κανέναν γιατρό, ούτε βέβαια έγινε κάποιο τεστ για τον κορωνοϊό. Η έλλειψη γιατρών φάνηκε και από τους –άσχετους με τον κορωνοϊό- θανάτους κρατουμένων τις τελευταίες εβδομάδες. Μία γυναίκα στις φυλακές της Θήβας, η οποία παραπονιόταν για πόνους στο στήθος αλλά δεν υπήρχε γιατρός να την εξετάσει και ένας κρατούμενος στο Μαλανδρίνο που πέθανε από πονόδοντο ενώ ανέμενε να τον πάνε σε ιατρικό κέντρο, καθώς ούτε σε αυτή τη φυλακή υπάρχει γιατρός. Για το θάνατο της γυναίκας εξεγέρθηκαν οι συγκρατούμενές της, φοβούμενες και για τη δική τους υγεία, αφού νόμιζαν πως η νεκρή κρατούμενη είχε νοσήσει, και τώρα διώκονται πειθαρχικά γιατί διεκδίκησαν γιατρούς και μέτρα προστασίας από τον κορωνοϊό.
Απευθείας αναθέσεις σε νεοσύστατες εταιρείεςΜια ακόμα ευκαιρία που φαίνεται να άδραξε η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής είναι η διανομή κρατικού χρήματος σε ιδιωτικές εταιρείες με απευθείας ανάθεση. Σύμφωνα με ερώτηση που κατέθεσαν 51 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ προς τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, 739.388 ευρώ διατέθηκαν με απευθείας ανάθεση από τη γενική γραμματεία προς εταιρείες για την απολύμανση των φυλακών και την προμήθεια ατομικών ειδών υγιεινής. Η πρώτη εταιρεία τροποποίησε το καταστατικό της λίγες μέρες πριν αναλάβει το έργο και μετατράπηκε σε εταιρεία απολυμάνσεων από εμπορίου κοσμημάτων και παρασκευής γλυκισμάτων και η δεύτερη ιδρύθηκε τέσσερις μέρες πριν αναλάβει την προμήθεια. Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνουν πως «προκαλούνται εύλογα και σοβαρά ερωτηματικά όσον αφορά τον τρόπο επιλογής των συγκεκριμένων εταιρειών, αλλά και την επάρκειά τους όσον αφορά την επιτέλεση των υποχρεώσεων που ανέλαβαν».
Η γ.γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής προσπάθησε να απαντήσει με ενημερωτικό της σημείωμα στις κατηγορίες, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να γεννήσει ερωτηματικά, καθώς δεν αναφέρεται σε κανένα σημείο για το πώς ανατέθηκε το έργο στις συγκεκριμένες εταιρείες, ενώ ενημερώνει πως δόθηκαν στους κρατούμενους 52.000 λίτρα ειδών ατομικής υγιεινής και καθαριότητας, όπως και 4.000 λίτρα αντισηπτικού υγρού, 330.000 προστατευτικές μάσκες και 720.000 γάντια. Όπως μας τόνισαν από την ομάδα «Αλληλεγγύη Κρατουμένων Φυλακών», οι κρατούμενοι πήραν πράγματι από ένα μπουκαλάκι «καθαριστικού», που άλλα μύριζαν χλωρίνη, άλλα απορρυπαντικό για τα πιάτα, άλλα αφρόλουτρο και κανένα δεν προσδιόριζε τι είναι. Επίσης, κανείς δεν πήρε γάντια και αντισηπτικά, ούτε και μάσκες, οι οποίες απαγορεύονται, για να μην κρύβουν το πρόσωπό τους. Το τελευταίο δε επιβεβαιώνεται και από ανακοίνωση της συλλογικότητας «Μαρίνος Αντύπας» της Λάρισας, που έστειλε στη φυλακή 800 χειροποίητες μάσκες στις 8 Απριλίου και δεν δόθηκαν «με τη δικαιολογία ότι θα μπορούσαν να τις χρησιμοποιήσουν σε περίπτωση εξέγερσης, προκειμένου να καλύψουν τα πρόσωπά τους». Από την άλλη, όπως επισημαίνει ο Πέτρος Δαμιανός, διευθυντής του Γυμνασίου και Λυκείου που λειτουργεί στο Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων Αυλώνα, «όσα μέτρα απολύμανσης και να παίρνονταν πράγματι, κανένα δεν θα έφτανε, καθώς με το συνωστισμό κοιμούνται ο ένας πάνω στον άλλον. Τι απόσταση να τηρηθεί, όταν συμβιώνουν οχτώ άτομα σε ένα κελί με τέσσερα κρεβάτια;»
Δυστυχώς, για όσα καταγγέλλονται δεν καταφέραμε να έχουμε την απάντηση του υπουργείου, καθώς παρότι επί μέρες τηλεφωνούσαμε στο γραφείο Τύπου του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη αλλά και στη γ.γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής, ποτέ κανείς δεν απάντησε. Φαίνεται πως τα 24.800 ευρώ που δόθηκαν με απευθείας ανάθεση από τη γενική γραμματεία προς δημοσιογράφο για την προβολή δράσεων της γραμματείας αλλά και της κ. Νικολάου προσωπικά, δεν αρκούν για να σηκώνουν τα τηλέφωνα και να απαντούν στα ερωτήματα των δημοσιογράφων ή των πολιτών.
Δύο μήνες μετά και η υγεία των κρατουμένων δεν έχει θωρακιστεί από την πανδημία. Δύο μήνες μετά και το μόνο που μένει είναι μέτρα καταστολής και στέρησης δικαιωμάτων, για τα οποία δεν έχει ειπωθεί τίποτα για το πότε θα αρθούν, τώρα που ξεκινά η «επιστροφή στην κανονικότητα». Είναι πολύ επικίνδυνο, αν δεν υπάρξουν αντιδράσεις, τα μέτρα αυτά να αφήσουν κάτι πίσω τους, εις βάρος των κρατουμένων. Όπως, όμως, μαθαίνουμε, οι κινητοποιήσεις των κρατουμένων θα συνεχιστούν, ενώ οργανώνονται και κινήσεις αλληλεγγύης απέξω.
Ιωάννα Δρόσου