Του Κωστή Χατζημιχάλη

Η ετεροχρονισμένη δημοσιότητα, χάρη στον Σταύρο Ξαρχάκο, των 16 πυλώνων του προεκλογικού προγράμματος της ΝΔ, στους οποίους απουσιάζει εκκωφαντικά ο πολιτισμός, μου κέντρισε το ενδιαφέρον να τους αναζητήσω για να δω τι λένε για το περιβάλλον. Αφορμή στάθηκαν, εκτός από τις δικές μου επιφυλάξεις, οι έντονες αντιδράσεις από δεκάδες φορείς (ιδίως από το WWF, την Ορνιθολογική, τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, κ.α.) και η επικριτική αρθρογραφία σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, όπως και στην «Εποχή».
Όντως ο 13ος πυλώνας αναφέρεται στο περιβάλλον και εκεί διαβάζουμε τα πέντε σημεία που θα αποτελέσουν τους άξονες της νεοδημοκρατικής πολιτικής: ενέργεια, απορρίμματα, σύγχρονη και «έξυπνη» χωροταξική πολιτική, πολεοδομία και πρόληψη πυρκαγιών. Ο κρίσιμος άξονας της προστασίας του περιβάλλοντος και επιμέρους άξονες όπως βιωσιμότητα, βιοποικιλότητα, οικότοποι, δασικά συστήματα κ.α. ή έστω κάποιο παράγωγο τους, απουσιάζουν ενώ θα περίμεναν όλοι και όλες κάποια αναφορά. Όταν μάλιστα η «ατμομηχανή» της ελληνικής οικονομίας, ο τουρισμός για τον οποίο γίνεται ειδική αναφορά, βασίζεται και πουλάει ακριβώς αυτό, το προστατευμένο περιβάλλον.

Ξανά υφαρπαγή γης

Μετά την ψήφιση του νέου νόμου για το περιβάλλον των κκ Χατζηδάκη και Οικονόμου, θα μπορούσε κακόβουλα να υποθέσει κάποιος ότι η απουσία των παραπάνω αξόνων ήταν σκόπιμη για να επιτρέψει τη σύνταξη του νόμου. Στη συνέχεια, να δώσει τη δυνατότητα στον εκπρόσωπο της κυβέρνησης να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα με το επιχείρημα ότι «ο λαός ψήφισε τη ΝΔ για να εφαρμόσει το πρόγραμμα της», όπως απάντησε και στην αντίστοιχη ερώτηση για την απουσία του πολιτισμού. Εξάλλου η καταστροφή του περιβάλλοντος δεν είναι ένδειξη απουσίας πολιτισμού; Με αυτές τις συμπτώσεις δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε τη ΝΔ για ασυνέπεια.
Στο νόμο αυτό, και υποθέτω στους επόμενους που θα ακολουθήσουν, το κυρίαρχο επίδικο είναι, ξανά, η δημόσια και δημοτική γη και οι μεθοδεύσεις για την υφαρπαγή τους. Οι κκ Χατζηδάκης και Οικονόμου ακολουθούν το φανερό δόγμα της γαλάζιας παράταξης που ομολόγησε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης το 2005: «πρέπει να απελευθερωθεί η γη από τα δεσμά της» και να απαλλαγεί η Ελλάδα από τις δυο πληγές της, «τη Δασική Υπηρεσία και την Αρχαιολογική υπηρεσία». Ο υφυπουργός κ. Οικονόμου υπονόησε τα «δεσμά από τη γη» όταν αναφέρθηκε στις περιοχές Νatura οι οποίες αποτελούν το 32% της χώρας (αντί του ορθού 28%). Αν ισχύσουν γενικές απαγορεύσεις σ’ αυτές τις περιοχές, μας είπε στη Βουλή, δεν θα μπορούν να προσελκύσουν επενδύσεις και συμπλήρωσε ότι το καπιταλιστικό κέρδος μπορεί να συνυπάρξει με την προστασία του περιβάλλοντος, όπως φυσικά την εννοεί ο ίδιος. Έχει ξεχάσει ότι το κεφάλαιο και οι επενδύσεις που υλοποιεί αντιμετωπίζουν το περιβάλλον ως μια «ενοχλητική εξωτερικότητα» και γι’ αυτό εξωτερικεύουν –διάβαζε ρυπαίνουν το περιβάλλον- μέχρι…μέχρι η ρύπανση να αποβεί σε βάρος της κερδοφορίας. Τότε αναζητούν από το κράτος ρυθμίσεις οι οποίες κοινωνικοποιούν το κόστος των ρύπων και της περιβαλλοντικής προστασίας αλλά διατηρούν την ιδιωτική ιδιοποίηση των κερδών. Εξάλλου καπιταλισμό έχουμε, μας θύμισε ο υπουργός Εσωτερικών, μην ζητάμε και πολλά.

Αποσιωπήσεις και παραποιήσεις

Με όλες τις δυνατές μεθοδεύσεις οι υπουργοί της ΝΔ φροντίζουν να υλοποιούν το δόγμα «η γη είναι εμπόδιο» γιατί, όπως δήλωσε στη Βουλή ο κ Χατζηδάκης, «πρέπει να είμαστε έτοιμοι, μετά τον κορωνοϊό, να προσελκύσουμε επενδύσεις». Σε άρθρο του στην «Καθημερινή» 10/5/20 με τον προκλητικό τίτλο «Πώς κατέστρεψα το περιβάλλον», ο κ. Χατζηδάκης προσπαθεί να απαντήσει στις κριτικές υποστηρίζοντας ότι ο νόμος είναι εκσυγχρονιστικός. Με τον γνωστό από τις απαντήσεις του στη Βουλή υπεροπτικό ύφος προκαλεί τους κριτές τους με στρεψόδικα επιχειρήματα γράφοντας ότι ο νόμος του «καταργεί τις Νatura, επιτρέπει εξορύξεις στον Όλυμπο και στο Φαράγγι της Σαμαριάς». Αποσιωπά βέβαια τα άκρως «εκσυγχρονιστικά» δωράκια στο άρθρο 119 στις εξορύξεις της Ελτοράντο Γκολντ στον Κάκκαβο της Χαλκιδικής. Ούτε φυσικά θεωρεί προβληματική την κοινοβουλευτική διαδικασία όταν δίνει άλλο νομοσχέδιο στη διαβούλευση και άλλο καταθέτει στη Βουλή, διπλάσιο σε άρθρα με δεκάδες φωτογραφικές ρυθμίσεις. Αλλά είπαμε όλα είναι εκσυγχρονισμός.
Η έννοια και το περιεχόμενο του εκσυγχρονισμού, όπως και των «μεταρρυθμίσεων», χρησιμοποιούνται ευρύτατα από τις ελίτ με διαστρεβλωμένο περιεχόμενο για να διευκολύνουν το εκάστοτε κυρίαρχο παραγωγικό πρότυπο, διευρύνοντας τις χωροκοινωνικές ανισότητες και απαξιώνοντας προηγούμενες κοινωνικές και περιβαλλοντικές κατακτήσεις. Παλιά ήταν η γεωργία και η βιομηχανία, τώρα είναι κυρίως ο πολυτελής τουρισμός, το real estate, τα χρηματοπιστωτικά, οι ΑΠΕ και οι εξορύξεις. Οι νόμοι οφείλουν να τα υποστηρίζουν και είναι χαρακτηριστικά τρία παραδείγματα από τον τελευταίο νόμο.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα εκσυγχρονισμού

Το πρώτο αφορά τις αλλαγές προς το χειρότερο, μέχρι ακύρωσης, στο σύστημα περιβαλλοντικής αδειοδότησης και ελέγχου από τις δημόσιες υπηρεσίες, διαδικασίες που θεωρούνται εμπόδιο και όχι εγγύηση για την προστασία του περιβάλλοντος. Οι κκ Χατζηδάκης και Οικονόμου επικαλούνται την εφαρμογή οδηγιών της ΕΕ, αλλά το άρθρο 191 της Συνθήκης της ΕΕ θεωρεί το σύστημα περιβαλλοντικής αδειοδότησης καρδιά των «αρχών προφύλαξης και προληπτικής δράσης». Όσον αφορά την επιτάχυνση που επικαλούνται, το WWF δίνει ένα αναλυτικό διάγραμμα μελέτης του ΟΟΣΑ στο οποίο φαίνεται ότι, για τις καθυστερήσεις, το υφιστάμενο σύστημα αδειοδότησης είναι υπεύθυνο μόνο κατά 4,24%. Αποτελεί ειρωνεία ότι τη μελέτη προλογίζει ο σημερινός πρωθυπουργός, τότε υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης.
Το δεύτερο αφορά τις περιοχές Natura. Είναι αληθές ότι το πλαίσιο της ΕΕ δεν απαγορεύει τις εξορύξεις ή άλλες καταστροφικές δραστηριότητες. Οι απαγορεύσεις αποτελούν κανονιστικούς όρους που θέτουν τα κράτη-μέλη. Η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος εκμεταλλεύτηκε την αδράνεια όλων των προηγουμένων κυβερνήσεων (και του ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ) για την απουσία σχεδίων διαχείρισης των περιοχών Natura. Από τις 436 σχέδια υπάρχουν μόνο για 15-20. Από τις 4 ζώνες που προτείνονται, ο νόμος προστατεύει ουσιαστικά μόνο τις 1 και 2, ενώ στις 3 και 4 μπορούν να συμβούν τα πάντα, από εξορύξεις πετρελαίου και βιομηχανία μέχρι τουριστικά χωριά με γκολφ και μαρίνες. Το ασύμβατο της προστασίας οικοτόπων με παρόμοιες χρήσεις δεν τους απασχολεί, θα το λύσουν ιδιώτες μελετητές.
Το τρίτο αφορά το σύστημα διακυβέρνησης των περιοχών Natura. Πιστοί στο συγκεντρωτικό και Αθηνοκεντρικό πρότυπο κράτους, αφαιρούν την τοπικότητα και τη συμμετοχή που υπήρχε στο προηγούμενο σύστημα το οποίο, χωρίς στελέχωση και χρηματοδότηση, κάπως λειτουργούσε. Αντί να φτιάξουν εργαλεία και να υποστηρίξουν την εμπειρία δεκαετιών, καταργούν τους φορείς διαχείρισης αγνοώντας το μείζον: χωρίς συμμετοχή των ντόπιων καμία προστασία δεν μπορεί να υλοποιηθεί.
Ο κ Χατζηδάκης ολοκληρώνει το κείμενό του καυχώμενος για έναν ακόμη εκσυγχρονισμό, τη μείωση του επιτρεπόμενου ύψους κτιρίων γύρω από την Ακρόπολη: από την αναστολή οικοδομικών εργασιών σε κτίρια άνω των 17,5 μέτρων που ίσχυε επι ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ το 2019 στα…21 μέτρα ! Η μείωση δια της αυξήσεως του ύψους μαζί με τις αλλαγές χρήσεων στο Μεταξουργείο και στου Ψυρρή υπηρετούν με συνέπεια το real estate όπως και οι πρόσφατες αναγγελίες του δημάρχου Αθηναίων για τις πεζοδρομήσεις. Η πλήρης τουριστικοποίηση του κέντρου βρίσκεται ante portas.
Ο COVID-19 έδειξε καθαρά τη σχέση του σεβασμού και της προστασίας του περιβάλλοντος με την ανθρώπινη επιβίωση. Η οικολογική ισορροπία δεν αποτελεί πολυτέλεια και οι εξορύξεις πετρελαίου και αερίου δεν είναι συμβατές με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η ηγεσία του υπουργείου και της κυβέρνησης φαίνεται πως έχουν άλλη άποψη και έτσι η περιφρούρηση των περιβαλλοντικών κοινών επαφίεται και πάλι στους πολίτες και στα κινήματα.

ΓΙΑ ΤΗΝ 
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, 
ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ
ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ

Copyright © 2024 - All rights reserved

 | 

Developed by © Jetnet