Μπάμπης Δρακόπουλος, ένας αντι-ηγέτης της Κομμουνιστικής ΑνανέωσηςΞεφυλλίζοντας κιτρινισμένα αποκόμματα εφημερίδων του χθες, μου καρφώθηκε μια φράση του Μπάμπη Γεωργούλα για την «άλλου είδους θλίψη» που του δημιουργήθηκε στην κηδεία του Μπάμπη Δρακόπουλου. «Η μνήμη σου –έγραφε σε τούτη την εφημερίδα στις 26 Μαΐου 1991– θα δυσκολευτεί να ζήσει αξιομνημόνευτε σύντροφε, όχι σαν ανάμνηση, αλλά σαν τρόπος ζωής». Ίσως τούτη η φράση να κρύβει το βαθύτερο κλειδί εξήγησης της παράξενης λησμονιάς που περιβάλλει αυτόν τον ανιδιοτελή, πρωτοπόρο και ταυτόχρονα τόσο απλό, σεμνό και άδολο διανοούμενο αντί-ηγέτη, τον Μπάμπη Δρακόπουλο, τον ιστορικό γραμματέα του ΚΚΕ Εσωτερικού.
Τον σύντροφο –με ό,τι βαθύτερο και ουσιαστικότερο κρύβει τούτη η ταλαιπωρημένη έκφραση– που σφράγισε με το παράδειγμα της ίδιας της ζωής του, όχι μόνο την πορεία του εγχειρήματος της Κομμουνιστικής Ανανέωσης στον τόπο μας, αλλά και όσες / όσους μπολιάστηκαν από τη χωρίς μεγαλοστομίες και περιττές ρητορείες, στάση και δράση του. Όσους /όσες προσπάθησαν και προσπαθούν να ακολουθήσουν, στον καθημερινό αγώνα αντίστασης στο εκμεταλλευτικό και αλλοτριωτικό γύρω τους καπιταλιστικό γίγνεσθαι και το διάχυτο προσωποκεντρικό μικροαστισμό μας, το επαναστατικό δίδαγμα ζωής που μας άφησε συμβαδίζοντας μαζί του: Tην άδολη αφιέρωση στα κοινά από όποιο πόστο και αν βρισκόμαστε, χωρίς να χάνουμε την αισθητική και αισθησιακή όρεξη της ζωής, την ηθική προσωπική ανησυχία, την επαναστατική πολιτική –ευρύτερα πολιτιστική– στάση και δράση από τα πιο «μικρά και ιδιωτικά» μέχρι τα πιο «μεγάλα και δημόσια», από τον τρόπο που παίζουμε με ένα παιδί, μέχρι την αίσθηση διάκρισης του περιττού από το χρήσιμο, την κατανόηση του επαναστατικού προτάγματος του γυναικείου κινήματος, της πολιτικής οικολογίας, τη συνεχή αναμέτρηση με τις αγωνίες, τα ερωτήματα, τις αμφισβητήσεις μας, το ανίχνευμα των νέων προκλήσεων - αναζητήσεων - αντιφάσεων των καιρών, την ικανότητα να διδασκόμαστε από τους νέους, τη συνεχή εσωτερική ανανέωση θεσμών και ανθρώπων και μέσα στους κομματικούς μηχανισμούς, την ευθύνη των πόστων που μας έλαχαν χωρίς να τα κυνηγάμε ή να γαντζωνόμαστε από αυτά. Το να παλεύουμε ανυποχώρητα τις απόψεις μας, χωρίς προσωπικές εμπάθειες, αλλά και να υποτάσσουμε, πράγμα πολύ πιο δύσκολο, το ατομικό στο συλλογικό, να συνθέτουμε και όχι να συνθλίβουμε τις αντίθετες απόψεις. Την ουσιαστική δηλαδή βίωση της δημοκρατίας ως τρόπου ζωής και δράσης σε όλα τα επίπεδα προσωπικά και δημόσια.
Πολλά από όσα μοιάζουν καινοφανή στο πολιτικό ριζοσπαστικό μας σήμερα, ο Δρακόπουλος τα είχε σε προσωπικό επίπεδο κατακτήσει –η παραίτηση του από τη θέση του γραμματέα που κανένας δεν αμφισβητούσε, η σκέψη του για ανάληψη της θέσης από εκτός της κομματικής επετηρίδας νέο και μη επαγγελματικό στέλεχος, που αξίζει να σημειωθεί είχε συγκρουσθεί μαζί του στο συνέδριο του κόμματος…– άλλο αν ο κομματικός μηχανισμός δεν τα άντεχε, άλλο αν ο ίδιος δεν εκβίαζε για την επιβολή τους.
Όπως δεν άντεξε και τη σαφώς ταξική, επαναστατική και βαθιά δημοκρατική ουσία –την τόσο αντίθετη με την μεταπολιτευτική ΕΑΔΕ– της απολογίας του στο πενταμελές Εφετείο, τον Γενάρη του 1973. Αυτή την πρώτη εμφάνιση του ΚΚΕ Εσωτερικού στα χρόνια της δικτατορίας, που αξίζει να αναστοχαστούμε. «Με την απολογία –ανέφερε ο Φώτης Κουβέλης στον επικήδειο λόγο του– μαστιγώνει τη δικτατορία και ταυτόχρονα απευθύνει δημόσια τον καινούργιο και επαναστατικό λόγο της κομμουνιστικής ανανέωσης. Ρηγματώνει τη δογματική αντίληψη και τα σταλινικά στερεότυπα».
Δηλώνει απερίφραστα: «Είμαστε μαζί με τους αντιπάλους της δικτατορίας όλων των αποχρώσεων[…], ταυτόχρονα συσφίγγουμε τις σχέσεις μας μ’ όλες εκείνες τις δυνάμεις της Αριστεράς, μαρξιστικές και μη, που από ποικίλες αφετηρίες και μέσα από ποικίλους δρόμους ζητούν να οδηγήσουν την Ελλάδα σ’ ένα δρόμο δημοκρατικής ανάπτυξης με σοσιαλιστική κατεύθυνση, προσπαθώντας πριν απ’ όλα να σφυρηλατήσουμε τη συνεργασία μας μ’ αυτές τις δυνάμεις στον κοινό αντιδικτατορικό αγώνα». Έναν αγώνα που με «το συνδυασμό νόμιμης με την παράνομη δουλειά με τις μέθοδες που ταιριάζουν στις σημερινές συνθήκες[…] για τη διεύρυνση των ρωγμών του δικτατορικού καθεστώτος» αποσκοπεί όχι μόνο στην ανατροπή της χούντας αλλά να ανοίξει το δρόμο «σε μια δημοκρατική προοπτική[…] (όπου) η πολιτική δημοκρατία πρέπει να διευρυνθεί και να επεκταθεί[…] με την οικονομική και κοινωνική δημοκρατία, με την ανεξαρτησία, με την εξασφάλιση των όρων για μια ολόπλευρη ανάπτυξη της χώρας, προς όφελος του λαού[…] με ριζικό εκδημοκρατισμό και εκσυγχρονισμό της Παιδείας και της Κουλτούρας[…] με την ενίσχυση των παλιών δημοκρατικών θεσμών, με την ανανέωση τους και με την εγκαθίδρυση νέων θεσμών που καθιερώνουν τη συμμετοχή του λαού στη διεύθυνση της οικονομίας και του κράτους. Πρόκειται για μια βαθειά μεταβολή, για μια επανάσταση δημοκρατικού – αντιμονοπωλιακού - αντιϊμπεριαλιστικού χαρακτήρα, με κατεύθυνση το σοσιαλισμό».
Διακηρύσσει ότι «στη δημοκρατία προς την οποία αποβλέπει το πρόγραμμα μας, όχι μόνο δεν θα περιοριστούν, αλλά αντίθετα θα επεκταθούν και θα γίνουν πιο ουσιαστικά τα δημοκρατικά δικαιώματα και οι λαϊκές ελευθερίες[…] που κατέκτησε ο λαός μας μέσα από πολύχρονους αγώνες, σ’ όλους τους τομείς[…] (ενώ) παράλληλα θα καθιερωθεί η άσκηση του λαϊκού ελέγχου σ’ όλες της δημόσιες λειτουργίες[…], η έμμεση και άμεση συμμετοχή του λαού στη διεύθυνση της κοινωνίας και του κράτους. Θα αποκλειστεί κάθε παρέμβαση του κράτους, άμεση είτε έμμεση, στην πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία. Το κράτος δεν θα έχει επίσημη κρατική φιλοσοφική κοσμοθεωρία. Ακόμη θα είναι χωρισμένο από τα κόμματα που θα συμμετέχουν στην οικοδόμηση της νέας κοινωνίας. Τα συνδικάτα και οι άλλες κοινωνικές οργανώσεις δεν θα είναι ενδιάμεσοι κρίκοι για τη μεταβίβαση μιας κρατικής ή κομματικής γραμμής, αλλά ανεξάρτητες ταξικές οργανώσεις των εργαζομένων με τη δική τους αυτόνομη δράση και υπεύθυνη συμμετοχή στην οικοδόμηση της νέας κοινωνίας.[…] Γενική τάση θα είναι η μεταβίβαση όλο και περισσότερης εξουσίας προς τα όργανα που βρίσκονται πιο κοντά στο λαό και ελέγχονται πιο άμεσα απ’ αυτόν. Η έννοια της αυτοδιοίκησης όχι μόνο στο γεωγραφικό επίπεδο, αλλά και στο επίπεδο των οικονομικών μονάδων μετατρέπεται σε μια γενικότερη καθοδηγητική αρχή στην ανάπτυξη της δημοκρατίας[…] για μια πορεία που θα μετατρέψει τελικά το λαό από αντικείμενο σε υποκείμενο της κρατικής εξουσίας[…] με την πληρέστερη και καλύτερη ικανοποίηση των υλικών και πνευματικών αναγκών, με τη δημιουργία των όρων για μια νέα ποιότητα ζωής. Κοινωνική δικαιοσύνη με τάση την πλήρη κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Ανεξαρτησία, ουσιαστική και συνεχώς αναπτυσσόμενη δημοκρατία[…] μόνο μια τέτοια μεταβολή μπορεί να δώσει βιώσιμες λύσεις.[…] Αλλά αυτός ο δρόμος δεν μπορεί να επιβληθεί από κανέναν. Μόνο σαν προϊόν της ελεύθερης βούλησης του ελληνικού λαού μπορεί να χαραχτεί και να οδηγήσει σε επιτυχία.[…] Η μεταβολή που θα σημειωθεί ανοίγει το δρόμο για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό που είναι για μας η φυσιολογική συνέχεια, η κατάληξη και η προοπτική.[…] Ο σοσιαλισμός είναι το σύστημα που κοινωνικοποιούνται τα βασικά μέσα παραγωγής, καταργείται η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της δημοκρατίας σε βάθος.[…] Ο σοσιαλισμός στη χώρα μας θα είναι ένας ελληνικός σοσιαλισμός, βαθιά ριζωμένος στο εθνικό έδαφος. Ο δρόμος για αυτόν δεν θα χαραχθεί μόνο από το ΚΚΕ, αλλά και από άλλες δυνάμεις που προσβλέπουν προς τη σοσιαλιστική αλλαγή, με την πλατιά συμμετοχή των εργαζομένων της χώρας μας. Είμαστε αντίθετοι στα στερεότυπα και τις μιμήσεις. Δεν υπάρχει για μας κράτος και κόμμα οδηγός. Δεν παραδεχόμαστε αυθεντίες. Εμπνεόμαστε από το Μαρξισμό-Λενινισμό, θεωρία που είναι αντίθετη στην ουσία της προς κάθε δογματισμό και κλείνει μέσα της τη δύναμη της συνεχούς ανανέωσης.[…] Δεν επιδιώκουμε την επιβολή δικτατορίας οποιασδήποτε μορφής.[…] Το ΚΚΕ Εσωτερικού αντιλαμβάνεται τις διαδικασίες προς ευρύτερες ενότητες και ολοκληρώσεις, που πρέπει να οδηγούν όχι στην οργάνωση κλειστών και ανταγωνιστικών περιοχών που κυριαρχούνται από τα μονοπώλια και τις μεγαλύτερες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, αλλά στην όλο και μεγαλύτερη ενότητα και συνεργασία ανάμεσα σε ισότιμα και ανεξάρτητα έθνη προς όφελος των εργαζομένων, προς όφελος των λαών. Αποβλέπουμε σε μια ενωμένη σοσιαλιστική Ευρώπη, σ’ ένα σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο».
Πόσες και πόσοι και σήμερα ακόμη που όλα τούτα αποτελούν τα αυτονόητα αξιακά προτάγματα της δικής μας Αριστεράς, μπορούν να τα αποδεχτούν σε όλα τα επίπεδα των συγκυριακών πολιτικών τους επιλογών; Και πολύ περισσότερο στην πράξη της καθημερινής τους στάσης και δράσης;
Το κείμενο τούτο είχε δημοσιευτεί στην «Εποχή» το Μάη του 2008 αλλά θαρρώ ότι παραμένει επίκαιρη η συμβολή του τόσο στη μνήμη όσο και κυρίως στην αναγκαία αναστοχαστική λειτουργία όλων μας στις νέες συνθήκες που βιώνουμε ως πολιτικά ενεργοί αριστεροί πολίτες στο δημόσιο χώρο όσο και προσωπικά.Άλκης Ρήγος