Το Σάββατο 6 Ιουνίου ο Χαράλαμπος Μπουρνάζος, παίρνοντας μαζί του τα 94 χρόνια του, με συντροφιά την εκλεκτή του Αννα Χοϊνέ, το γιο του Στρατή και πολλούς φίλους και συγχωριανούς, έφυγε απ’ το Παγκράτι και γύρισε για πάντα στην αγαπημένη γενέθλια γη, στους Αρμένους Αποκορώνου, δυο βήματα από τα Χανιά, αλλά πολύ κοντά στον παράδεισο, τον επίγειο, όχι τον άλλο.
Εμείς, οι κάπως νεότεροι, τον γνωρίσαμε, όσο τον γνωρίσαμε, γιατί τον ανακαλύπταμε σιγά σιγά, από το γιο του τον Στρατή. Δηλαδή, όπως πρέπει να το θέλει και να το χαίρεται ένας πατέρας, σαν «πατέρα του Στρατή», παρότι ανακαλύπταμε σε κάθε ευκαιρία ότι και ο Στρατής ήταν «γιος του Μπάμπη». Όχι μονάχα γιατί του μετέδωσε την αγάπη για τη μελέτη της Ιστορίας, αλλά και για μια αριστεροσύνη που δεν περιορίζεται στον πολιτικό ή κοινωνικό αγώνα, αλλά χαρακτηρίζει ολόκληρη τη ζωή, γίνεται στάση ζωής και μας ωθεί να επιζητούμε να γίνουμε αναπόσπαστα μέρη και χρήσιμα μέλη του κόσμου στον οποίο ζούμε και τον αγαπάμε τόσο που θέλουμε να τον αλλάξουμε.
Ζώντας την ΙστορίαΟ Μπάμπης Μπουρνάζος έζησε σαν ενεργός συντελεστής τής ζωντανής ιστορίας του τόπου. Θα δανειστούμε τα λόγια του γιου του από το φέισμπουκ, για να το περιγράψουμε σύντομα και περιεκτικά: «Τα παιδιά δεν είναι οι κατάλληλότεροι για να νεκρολογούνε τους γονιούς τους, κουβαλάνε άλλωστε τόσα από αυτούς μέσα τους. Αλλιώς θα είχα να πω τόσα και τόσα, για τα παιδικά του χρόνια στους Αρμένους, τους γονείς του, τον Στρατή και την Ειρήνη, τον νεαρό Επονίτη, τον εξόριστο στην Ικαρία και τη Μακρόνησο, τη δύναμη, την τιμιότητα, και τη σκληράδα που τον προίκισαν τα χρόνια αυτά. Μετά για τις σπουδές στην Πάντειο, τις στιγμές της παρανομίας, τη νεολαία της ΕΔΑ και τη σταδιακή απόσυρσή του από την ενεργό δράση, αλλά παραμένοντας μέχρι τέλους στον χώρο της Αριστεράς (στην ψυχή, στη στάση και στην ψήφο).
Τον αγώνα για το μεροκάματο, χωμένος ολημερίς στα λογιστικά βιβλία. Και βέβαια για το πώς αυτός, ένα παιδί από τους Αρμένους, φανατικό για γράμματα –κι αυτό ήταν η μόνη του προίκα– έγινε ο αυτοδίδακτος ιστορικός και ο σπουδαίος τοπικός λόγιος, που κατέκτησε τον σεβασμό και την αγάπη των συντοπιτών. Για τα διαβάσματά του, τα απέραντα διαβάσματά του και τη βιβλιοθήκη, για τα πάμπολλα γραψίματά του, ιστορικά, κρητικά, κρητολογικά και σατιρικά.»
Μπορεί κάποιος να συμβάλει στην αλλαγή του κόσμου μελετώντας την ιστορία του τόπου του; Μπορεί, γιατί όπως και να την δεις την Ιστορία, μιλάει για τους άθλους που μπορεί να κάνει ένας λαός εν κινήσει. Ο Μπάμπης Μπουρνάζος μελέτησε την ιστορία του τόπου του, αγάπησε την ιστορία του τόπου του, έγινε ιδρυτικό μέλος, και μέλος του διοικητικού συμβουλίου για οχτώ χρόνια, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Βενιζέλος, συνέβαλε ουσιαστικά σ’ αυτή την έρευνα και η συμβολή του αναγνωρίστηκε από τους κατ’ επάγγελμα ιστορικούς, αλλά κι από τους συντοπίτες του, που καμαρώνουν γι’ αυτόν και για το έργο του.
Γράφοντας αλλάζει ο κόσμοςΜπορεί κανείς ν’ αλλάξει τον κόσμο γράφοντας; Τι απάντηση περιμένετε από γραφιάδες… Ο Μπάμπης Μπουρνάζος έγραφε όπου μπορούσε, ιδίως στον τοπικό Τύπο, έγραφε τα πάντα, από ιστορικά θέματα μέχρι σατιρικά κείμενα, όλα διαποτισμένα από εκείνη την απλή σοφία που αναγνωρίζει την αξία της απόλαυσης που δίνει η γραφή σ’ εκείνον που διαβάζει και σ’ εκείνον που γράφει. Μια αμοιβαιότητα που εξασφαλίζεται με κόπο.
Δανειζόμαστε από την ανάρτηση του Βαγγέλη Κακατσάκη: «Παλιά του τέχνη το γράψιμο, μια ζωή του “χειρογραφήματος” με το μολυβάκι και το σβηστήρι ανά χείρας, κάποια στιγμή αρχίζει να δημοσιεύει κιόλας. Στη “Φωνή του Αποκορώνου”, στο περιοδικό “Ιστορία εικονογραφημένη”, στον “Οικονομικό Ταχυδρόμο”, στα “Χανιώτικα Νέα”, των οποίων ήταν μέχρι τέλους και για πολλά χρόνια τακτικός συνεργάτης, και βέβαια στην “Ελευθερόπολι”, επίσης μέχρι τέλους.
Στη μικρή το δέμας, “τσιλιβίθρα” την έλεγε ο ίδιος, σπουδαία ωστόσο τρίμηνη περιοδική έκδοση των Αρμενιανών, όπως και στα “Χανιώτικα Νέα” άλλωστε, βρίσκει… τα πλατιά του. Σαν “Γέρω- Χαράλαμπος” στο “Γραμματσάκι του Γέρω”, σαν “Χαράλαμπος Ελευθεροπολίτης” στη “Ροδαρά μας”, σαν Χαράλαμπος του Ευστρατίου στις “Χαρούμενες Ιστορίες”, σαν “Χ.Μπ.” σαν…
“Οδοιπορικό στον Αποκόρωνα του 1895”, “Η Ελένη με τη μακρέ ποδάρα και η Ζεχρά η αλανιάρα”, “Ο Γουσταύος Φλουράνε, ο Αχιλλέας Ντε Γκράντι και τα ελεύθερα Χανιά”, “Τα ευτράπελα της απογραφής του 1896”, “Στη στράτα του Μουσούρου, υπό καπνούς του πούρου”, “Το αγλαόμορφον άλσος του Πλατανιά Χανίων το 1779”, “Ενα αυτόγραφο κείμενο του Βενιζέλου”, “Ο Γεώργιος Τσόντος στα χρόνια 1895-97” και “Ο κεφάτος μισογύνης Σουρής”, οι τίτλοι κάποιων δημοσιευμάτων του.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακά “Τα Γραμματσάκια του Γέρω”, που τελειώνουν με το υπέροχο “Φιλώ σας κατακούτελα-Γέρω Χαράλαμπος”».
Όταν τέλειωσε η νεκρώσιμη ακολουθία, πήραν το λόγο και μίλησαν για τον εκλιπόντα ο πρώην βουλευτής Σήφης Μιχελογιαννάκης, ο Βαγγέλης Κακατσάκης από τα «Χανιώτικα Νέα» και ο γενικός διευθυντής του ΕΙΕΜ Ελευθέριος Βενιζέλος Νίκος Παπαδάκης. Και αξίζει να σημειώσουμε ότι καμιά από τις ομιλίες δεν ήταν τυπική νεκρολογία ούτε πολιτικολογία. Ηταν καταθέσεις εμπειριών, που μας βοήθησαν να καταλάβουμε καλύτερα και βαθύτερα γιατί ο «γερο-Χαράλαμπος» ήταν τόσο αγαπητός και τόσο αξιαγάπητος.
Στην κηδεία παραβρέθηκαν, εκτός από τους συντοπίτες και τους φίλους του, η τ. βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στα Χανιά Βάλια Βαγιωνάκη και ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων Νίκος Καλογερής.