Είναι ασαφές τι από τα δυο υπερισχύει στο, ευρύτερο, μπλοκ διακυβέρνησης: η εμπλοκή λόγω, όχι δευτερευουσών, διαφωνιών ή η, διαβρωτική, ρευστότητα που το διαπερνά; Ανεξάρτητα από το τι υπερισχύει, πάντως, συνυπάρχουν και τα δυο και είναι αυτό που χρωματίζει την επέτειο του ενός χρόνου της ΝΔ στην κυβέρνηση. Καθώς, δε, συνέπεσε και με την ψήφιση ενός πολύ σημαντικού, θεσμικά, ιδεολογικά και πολιτικά, νομοσχεδίου, όπως αυτό για τις διαδηλώσεις, η αναταραχή συμπεριέλαβε και το ΚΙΝΑΛ, μεταφέροντας έτσι τη σύγκρουση στις σχέσεις ΚΙΝΑΛ – ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, με συνέπεια τη δοκιμασία του σχεδίου της αξιωματικής αντιπολίτευσης για κοινή στάση της αριστερής – δημοκρατικής αντιπολίτευσης, ακόμη και σε κυβερνητικό επίπεδο.
Το κρίσιμο στοιχείο που επηρεάζει τη στάση της ΝΔ και που την οδηγεί σε αδυναμία σαφούς προσανατολισμού, γεγονός που γεννά και διαφωνίες στο εσωτερικό της, είναι η μεγάλη δημοσκοπική της υπεροχή -αν και μειούμενη, όπως προκύπτει από την τελευταία δημοσκόπηση της Pulse για την Καθημερινή, όπου η διαφορά των δυο από 20,5 μονάδες τον Μάιο, έγινε 19,5 τον Ιούνιο και 19 τον Ιούλιο- και η αβεβαιότητα, συγχρόνως, για το πόσο αυτή θα αντέξει το Φθινόπωρο. Έτσι, για μια ακόμη φορά, ο Κ. Μητσοτάκης απέρριψε το ενδεχόμενο της προσφυγής σε εκλογές μάλιστα με τρόπο –«θα ήταν ανέντιμο»– που δεν παίρνεται εύκολα πίσω.
Μπορεί να συνδέεται με φόβους για το πόσο θα μπορέσει να διατηρήσει την ηγεμονία στο κόμμα του, και στο μπλοκ των φίλιων δυνάμεων, μετά από τόσο συγκρουσιακές εκλογές σε ένα θερμό κοινωνικά τοπίο, φόβο που δεν αμβλύνει ούτε και η στάση του ΚΙΝΑΛ που ευνοεί τη ΝΔ. Μπορεί, όμως, να ερμηνεύεται από μια πιο ψύχραιμη ανάλυση, ειδικά του πρωθυπουργού, ότι στα τρία εναπομένοντα χρόνια θα μπορέσει, με βάση και τα κονδύλια από ΕΕ, να ανορθώσει την οικονομία και να απορροφήσει την κοινωνική δυσφορία βοηθούσης και της ιδεολογικής ηγεμονίας που οικοδομεί από τώρα με τα νεοφιλελεύθερα – συντηρητικά διαδοχικά νομοσχέδιά του. Η καθήλωση, βέβαια, του ΣΥΡΙΖΑ θεωρείται απαραίτητο προαπαιτούμενο και θα συνεχίζει να «εργάζεται», με κάθε μέσο, για να διατηρείται.
Η ΝΔ σε περιβάλλον διαφωνιώνΟ σχεδιασμός του Κ. Μητσοτάκη μπορεί να είναι αυτός, αλλά οι συνθήκες υλοποίησής του δεν είναι και τόσο ευνοϊκές. Ας δούμε τα γεγονότα μόνο των τελευταίων ημερών. Εσωτερικές διαφωνίες στην ασκούμενη πολιτική και τα πρόσωπα πάγωσαν τον ανασχηματισμό. Η «λίστα Πέτσα» επικρίθηκε και από φίλια μέσα (πχ Καθημερινή) και με την απρόβλεπτη ψυχρή αποδοκιμασία Μαρινάκη αποκαλύφθηκε βαθύ υπόβαθρο διαφωνιών, άγνωστων, αλλά πάντως δεν αφορούν μόνο τη λίστα.
Διαφωνίες ανέκυψαν και για το ζήτημα των αποκαλύψεων σε βάρος στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ με τις υποκλοπές, για το πόσο τοξικό συμφέρει τη ΝΔ να είναι το πολιτικό περιβάλλον. Έως τώρα ο Κ. Μητσοτάκης αποφεύγει να το αξιοποιήσει άμεσα και πολύ περισσότερο να το προτάσσει, όπως θα ήθελαν οι πιο ακραίοι στο κόμμα του. Επωφελείται, απλώς, από τα δημοσιεύματα που κατακλύζουν τον Τύπο και αυτό δεν είναι καθόλου λίγο. Οι τελευταίες του τοποθετήσεις, ωστόσο, στη Βουλή έδειξαν ότι το όπλο της λάσπης το έχει «παρά πόδα» και θα το αξιοποιήσει όταν του χρειαστεί. Το θέμα δεν έχει κλείσει. «Μην ανησυχείτε, θα υπάρχει πολύς χρόνος να ερωτηθείτε και να δώσετε εξηγήσεις για όλα αυτά τα οποία ακούμε. Εδώ θα είμαστε», τόνισε στη Βουλή ο πρωθυπουργός.
Ο κ. Στ. Πέτσας υπήρξε πιο απειλητικός. Αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να σταλεί η δικογραφία πίσω στη Δικαιοσύνη και συσχέτισή της, ενδεχομένως, με άλλες υποθέσεις. «Εμείς εικάζουμε ότι (υποθέσεις) θα μεταφερθούν στη Βουλή», σημείωσε. Ακόμη και στο ερώτημα για το αν σκοπεύει η κυβέρνηση να θέσει τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ στη δικαιοδοσία της Προανακριτικής, απάντησε «ας μη βιαζόμαστε». Εν τω μεταξύ, οι φήμες επιμένουν, αναπαραγόμενες από τον συμπολιτευόμενο Τύπο, ότι επίκεινται κι άλλες υποκλοπές που θα ενέπλεκαν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ.
Η μη, προς το παρόν, κατεύθυνση για προσφυγή στις κάλπες, συνδέεται με διαφωνίες και δυσκολίες, που μεταφέρονται, και μέσα σ’ αυτές θα κινηθεί η ΝΔ το επόμενο μακρύ διάστημα. Οι δυσκολίες θα απαξιώνουν, βαθμιαία, και τις «αποκαλύψεις», οι οποίες όλο και περισσότερο θα φαίνονται ως «αντιπερισπασμοί». «Αποκαλύψεις» και αυταρχισμός μέλλεται να είναι τα όπλα της ΝΔ στο εξής. Μια διατύπωση του Αλέξη Τσίπρα στη Βουλή αναφέρθηκε σχετικά, μιλώντας για τους λόγους που ήλθε το νομοσχέδιο για τις διαδηλώσεις. «Πρόκειται, απλά, για τη συνάντηση του ακροδεξιού δόγματος Βορίδη με τη νεοδεξιά εμμονή του Χρυσοχοΐδη; Ή μήπως αυτή η σπουδή σας καλύπτει κάποιο φόβο για τις εξελίξεις και για τις κοινωνικές αντιδράσεις που έρχονται από τον Σεπτέμβρη;».
Πώς πρέπει να αντιδράσει ο ΣΥΡΙΖΑ;Πώς, λοιπόν, οφείλει να αντιδράσει, απέναντι σ’ όλο αυτό τον σχεδιασμό, ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία; Πώς θα εξουδετερώσει τα όπλα του αντιπάλου και ανακτήσει την επαφή με στρώματα που αισθάνονται απομακρυσμένα; Το πρώτο και καθοριστικό είναι να επιβάλλει τη δική του ατζέντα. Τουλάχιστο να μην παγιδεύεται σ’ αυτή, νομίζοντας ότι έτσι απαντά στην ατζέντα λάσπης και δολοφονίας χαρακτήρων. Σε μια αποκάλυψη εναντίον στελεχών μας δεν απαντάμε επουδενί με μια άλλη αποκάλυψη για στελέχη του αντιπάλου. Απαντάμε νομικά και πολιτικά. Με παραδοχή λαθών και αυτοκριτική. Είναι δυνατό να επενδύει κανείς, πχ, σε έναν επιχειρηματία, μάλιστα τον κ. Καλογρίτσα, ο οποίος είχε «δοκιμαστεί» για την «αξιοπιστία» του στο παρελθόν για να αποκτήσει φωνή στα ΜΜΕ (η Αριστερά); Ή με ανάληψη συγκεκριμένης ευθύνης, με νομική αντεπίθεση, αν χρειαστεί, μη θίγοντας, βέβαια, τις σχέσεις αλληλεγγύης. Πάνω απ’ όλα, αφού αποκαλύπτεται η σκοπιμότητα των δήθεν αποκαλύψεων, μη συσκοτίζοντας την αλήθεια και προσφεύγοντας στη Δικαιοσύνη, να δώσει απαντήσεις στα προβλήματα, συγκροτούμε το δικό μας πολιτικό και προγραμματικό λόγο.
Στη συνέντευξή του στο «Έθνος» ο Α. Τσίπρας είπε κάτι πολύ σημαντικό, το οποίο αργότερα ίσως αποδειχθεί και καθοριστικό για τις πολιτικές εξελίξεις. Υποστήριξε, διεκτραγωδώντας την κατάσταση και αποδίδοντας ευθύνες στον Κ. Μητσοτάκη το εξής. «Έχουμε ρεαλιστικό και υλοποιήσιμο σχέδιο. Έτοιμοι να ξαναβγάλουμε –αν χρειαστεί– τα κάστανα από τη φωτιά». Στην Κοινοβουλευτική Ομάδα έδωσε και τη μορφολογία του αγώνα για το πώς θα πείσουμε ότι μπορούμε «να βγάλουμε τα κάστανα από τη φωτιά». Ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, «δεν πρέπει να ξεχνάμε», σημείωσε, «ότι είμαστε η Αριστερά που έμαθε να κυβερνά, αλλά δεν ξέμαθε να παλεύει μαζί με τους εργαζόμενους, το λαό, τη νεολαία. Η Αριστερά που δεν ξέμαθε να παλεύει στους δρόμους του αγώνα για μια καλύτερη ζωή».
Ακρογωνιαίοι λίθοι, αλλά απαιτητικοίΑν αυτές οι δυο παραδοχές είναι και ακρογωνιαίοι λίθοι της πολιτικής τακτικής του ΣΥΡΙΖΑ – Π. Σ., είναι ταυτόχρονα και πάρα πολύ απαιτητικοί. Η ελληνική κοινωνία, η χώρα θα λέγαμε, αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα που δεν αποδίδονται, ακριβώς, από το ύψος της ύφεσης. Ας φανταστούμε μια κοινωνία η οποία, μετά από δέκα χρόνια τρομακτικής ανεργίας και ύφεσης, ξαναμπαίνει πάλι σε μια παρόμοια κατάσταση. Μια νεολαία που έζησε δέκα δυστοπικά χρόνια, να ξαναμπαίνει σε μια νέα, παρόμοια μακρά περίοδο. Ένα ενδεχόμενο να ξανάρθουν οι μνημονιακές πολιτικές.
Το -συλλογικό- έργο που απαιτείται είναι επείγον. Ίσως, μάλιστα, έχουμε αργήσει, μετά το πολύ θετικό αποτύπωμα που άφησε στην κοινωνία η παρέμβαση Μένουμε Όρθιοι Ι και ΙΙ. Πρώτον, ο κίνδυνος για μια επανάκαμψη της πανδημίας είναι ορατός και το ΕΣΥ χρειάζεται άμεση ενίσχυση. Δεύτερον, η ανεργία αυξάνεται με άλματα και απαιτείται ένα συγκεκριμένο σχέδιο διαχείρισής της. Τρίτον, η εξωτερική πολιτική της χώρας απαιτεί έναν επείγοντα απεγκλωβισμό από παλιά δόγματα αδράνειας ή πατριωτολαϊκισμού για να αποτραπούν τα ενδεχόμενα «θερμά επεισόδια», στη βάση της ενεργοποίησης του διαλόγου με την Τουρκία στο έδαφος του Διεθνούς Δικαίου και των συμβιβασμών. Τέταρτον, άμεσα να συγκροτηθεί ένα σχέδιο για το πώς θα αξιοποιηθούν οι πόροι της ΕΕ, συγκροτώντας ένα αντίπαλο σχέδιο απ’ αυτό που κυοφορείται από την επιτροπή Πισαρίδη, που θα έχει αφετηρία τις ανάγκες της εργασίας και της παραγωγικής ανασυγκρότησης με βάση την οικολογική – πράσινη αντίληψη. Πέμπτον, ένα άμεσο σχέδιο για τη νεολαία -όχι μόνο στηριγμένο σε οικονομικές παραμέτρους.
Αυτή θα μπορούσε να είναι μέρος της ατζέντας του ΣΥΡΙΖΑ και γι’ αυτή, με ολοκληρωμένη μορφή, να παλέψει και στους δρόμους μαζί με τα θιγόμενα κοινωνικά στρώματα και τη νεολαία. Όχι μόνο έτσι θα μπορεί να «σταθεί ξανά στους δρόμους», αλλά και να ανταπεξέλθει στον τοξικό πόλεμο που θα εξαπολύεται, κάθε φορά, εναντίον του.
Παύλος Δ. Κλαυδιανός