Αξημέρωτα και με ισχυρή αστυνομική παρουσία απομακρύνθηκε η κατάληψη Ρόζα νέρα στα ΧανιάΜετά από 16 χρόνια ζωντάνιας με εκατοντάδες ανοιχτές εκδηλώσεις και δράσεις, το ιστορικό κτίριο της 5ης Μεραρχίας, που στέκει στο λόφο Καστέλι στο κέντρο της παλιάς πόλης των Χανίων, και η πλατεία μπροστά από αυτό, που βλέπει από ψηλά το ενετικό λιμάνι, μένουν βουβά και αποκλεισμένα. Στις σιδερένιες πόρτες που οδηγούν στο χώρο μπήκαν λουκέτα, λαμαρίνες και αγκαθωτά πλέγματα, ενώ στους δρόμους που οδηγούν στο λόφο τοποθετήθηκαν κάμερες.
Οι άρτι τοποθετημένες κάμερες ελέγχουν την… ελεύθερη πρόσβαση.
Τα ξημερώματα του Σαββάτου 5 Σεπτέμβρη, αστυνομικές δυνάμεις από όλη την Κρήτη κλήθηκαν να εκκενώσουν βιαίως το χώρο, στον οποίο στεγαζόταν η κατάληψη Ρόζα νέρα. Δεκαέξι άνθρωποι που διέμεναν εντός του κτιρίου προσήχθησαν, ενώ οι δεκατέσσερις αφέθηκαν ελεύθεροι αργότερα και σχηματίστηκε σε βάρος τους δικογραφία με τις κατηγορίες της διατάραξης οικιακής ειρήνης και της φθοράς μνημείου. Δύο από τους προσαχθέντες μετανάστες συνεχίζουν να κρατούνται, καθώς δεν είχαν έγγραφα παραμονής στη χώρα. Λίγο αργότερα το ίδιο πρωί, οι αστυνομικοί χρησιμοποίησαν άνευ αιτίας και αφορμής βομβίδες κρότου λάμψης εναντίον συγκεντρωμένων, που φώναζαν συνθήματα αλληλεγγύης. Μάλιστα, σε ευθεία βολή προς τους αλληλέγγυους πολίτες, την ώρα που στο χώρο βρίσκονταν και μικρά παιδιά, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί η δημοσιογράφος της ΕΡΑ Χανίων, Σοφία Θεοδωράκη, με θλαστικό τραύμα και έγκαυμα. Ακολούθησε την ίδια μέρα πολυπληθής συγκέντρωση και πορεία αλληλεγγύης στην κατάληψη Ρόζα νέρα.
Θα μπορούσε η είδηση να τελείωνε κάπου εδώ και να αποτελούσε ένα ακόμα επεισόδιο στο σίριαλ «Nόμος και τάξη πάση θυσία» που παίζεται εδώ και μήνες ανά την Ελλάδα σε παραγωγή Κυριάκου Μητσοτάκη και σκηνοθεσία Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Όμως αμέσως μετά την εκκένωση του κτιρίου, ιδιοκτησίας του Πολυτεχνείου Κρήτης, ο υπουργός Ανάπτυξης, Α. Γεωργιάδης, έσπευσε με ανάρτησή του σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης να εστιάσει στην ουσία της πλοκής που εξελίσσεται εδώ και χρόνια γύρω από το κτίριο, το οποίο έχει ανακηρυχτεί νεώτερο μνημείο από τα δύο Ανώτατα Κεντρικά Συμβούλια του ΥΠΠΟΑ, το Αρχαιολογικό Συμβούλιο και το Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων: «Σήμερα η κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη έπραξε το αυτονόητο και η κατάληψη εκκενώθηκε και η επένδυση προχωρά.» Ο νόμος και η τάξη, λοιπόν, είναι το εργαλείο για κάτι πιο μακρόπνοο που τιτλοφορείται «Όλα πουλιούνται και όλα αγοράζονται».
Το ιστορικό μακρόχρονο και πλούσιο*: ο πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης και νυν βουλευτής και υφυπουργός Παιδείας, Β. Διγαλάκης απεργάστηκε σχέδιο «αξιοποίησης» των τριών κτιρίων στο λόφο Καστέλι, τα οποία παρέλαβε το Πολυτεχνείο μέσω του υπουργείου Παιδείας που τα απέκτησε έναντι μικρού τιμήματος από το υπουργείο Άμυνας το 1986, προχωρώντας σε σύμβαση 25τους μίσθωσης με εξωχώρια εταιρεία για τη δημιουργία πολυτελούς ξενοδοχείου στο χώρο έναντι μικρού αναλογικά τιμήματος (περίπου 6 εκατ. ευρώ). Πρόσφατα η νέα σύγκλητος του εκπαιδευτικού ιδρύματος, με πλειοψηφία 7-4, αποφάσισε να παρατείνει την ισχύ της αρχικής σύμβασης για τρία εξάμηνα και μάλιστα με ευνοϊκότερους οικονομικά όρους για την εταιρεία.
Από την πρώτη πορεία αλληλεγγύης στην κατάληψη Ρόζα νέρα.
Η επένδυση αυτή έχει συναντήσει σθεναρή αντίδραση από μεγάλο μέρος πολιτών και φορέων, όπως το Τεχνικό Επιμελητήριο / Τμήμα Δυτικής Κρήτης, ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Χανίων, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων κ.ά., αφού το κτίριο βρίσκεται στην κορυφή του λόφου Καστέλι που βρίθει ενεργών ανασκαφών, οι οποίες έχουν φέρει στο φως ευρήματα που προκαλούν το διεθνές ενδιαφέρον και επιβεβαιώνουν τη συνεχή ύπαρξη ζωής επί 5.500 χρόνια στο χώρο. Στο υψηλότερο και πιο καίριο σημείο του λόφου, όπου σήμερα δεσπόζει το κτίριο της 5ης Μεραρχίας, εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι κάτοικοι. Εδώ υψώθηκε το μινωικό ανάκτορο, όπως το αποδίδει το περίφημο «σφράγισμα του ηγεμόνα» του Αρχαιολογικού Μουσείου Χανίων, το οποίο βρέθηκε επίσης νότια του κτιρίου της 5ης Μεραρχίας.
Την περασμένη Τετάρτη 9 Σεπτέμβρη, ωστόσο, και μετά τις τελευταίες εξελίξεις, κλήθηκε να τοποθετηθεί για το ζήτημα και το Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων. Ο δήμαρχος Χανίων, Π. Σημανδηράκης, έφερε, μετά και τις τελευταίες εξελίξεις, προς ψήφιση στο ΔΣ πρόταση για μίσθωση του κτιρίου από τον Δήμο Χανίων, ο οποίος με ένταξη σε πρόγραμμα θα αναλάβει και τα έξοδα αποκατάστασης –αρκετά μεγάλο ποσό λόγω παλαιότητας και παρατεταμένης εγκατάλειψης του κτιρίου– και για χρήση του ως δημοτικής βιβλιοθήκης της πόλης με μεταφορά και συγκέντρωση διάσπαρτων συλλογών και αρχείων. Μετά από συζήτηση σχεδόν πέντε ωρών προ ημερησίας διάταξης, αποκαλύφθηκε περίτρανα ότι το προκάλυμμα της κατάληψης στο κτίριο της 5ης Μεραρχίας βόλευε απροσδόκητα πολλούς ώστε να προωθούν αλλότριες στοχεύσεις εκ του ασφαλούς. Τώρα… χωρίς βαρβάρους απέναντί τους οι δημοτικές παρατάξεις τέθηκαν ενώπιον του πραγματικού διλήμματος: ξενοδοχείο ή δημόσιος χώρος και δεν κατάφεραν να συγκλίνουν παρά σε ολιγόλογο και αναιμικό ψήφισμα περί διατήρησης του δημόσιου χαρακτήρα του χώρου. Η πλειοψηφία των παρατάξεων ζήτησε μεταφορά της συζήτησης της πρότασης του δημάρχου σε επόμενη ημερομηνία, για να έχουν το χρόνο να ενημερωθούν και να ελέγξουν τη βασιμότητα της πρότασης.
Εναπόκειται λοιπόν στο άμεσο μέλλον, και για ένα μικρό παράθυρο χρόνου που άνοιξαν οι βίαιες εξελίξεις, εάν οι κινητοποιήσεις των πολιτών με ένταση και ευρηματικότητα θα καταφέρουν να δείξουν στους πολιτευτές ότι το πολιτικό κόστος για αυτούς αποτιμάται πολύ ακριβότερα από το κέρδος της ξενοδοχοποίησης. Όσο η εγκατάλειψη ανθρώπων και κτιρίων συνεχίζεται θα υπάρχουν αντιδράσεις, αγώνες και καταλήψεις. Όμως κανένας, πολύ μάλλον ένα δημόσιο εκπαιδευτικό ίδρυμα, δεν έχει το δικαίωμα να θεωρείται αποκλειστικός ιδιοκτήτης ενός χώρου που συμπυκνώνει τη μνήμη και την ιστορία του τόπου. Ο δημόσιος χαρακτήρας και η ελεύθερη πρόσβαση αποτελούν τη βάση στην οποία οφείλουμε και θα βρούμε πρόταση κοινά αποδεκτή.
Γιάννης Σαρρής,δημοτικός σύμβουλος Χανίων,
επικεφαλής της δημοτικής κίνησης Πρωτοβουλία Πολιτών - Πρώτα ο Άνθρωπος
* Περισσότερες πληροφορίες στη συνέντευξη της τέως γγ του ΥΠΠΟ Μαρίας Βλαζάκη στην «Εποχή» ( epohi.gr/maria-vlazakh-to-kentro-ths-zwhs-edw-kai-5-500-xronia-kindyneuei/?fbclid=IwAR0nJxYMvatTS4lswosFqRwbnsFvsy6-5-f8IuuVSFi1axW85cCc1GhC2VI ) και σε παλιότερα ρεπορτάζ (9.7.2017 και 3.6.2017 ).