To Μάρτιο, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν εξουσιοδότησε το υπουργείο Οικονομικών να αλλάξει τους χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές για τους Ρώσους επενδυτές που έβγαζαν τα εισοδήματά τους από μερίσματα στο εξωτερικό. Υποστήριξε ότι δεν είναι δυνατό τα δύο τρίτα των χρημάτων που κατευθύνονται σε offshore να φορολογούνται με 2% όταν ο φόρος εισοδήματος των Ρώσων πολιτών είναι 13%.
Την Τρίτη 8 Σεπτεμβρίου, ο υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ επισκέφτηκε την Κύπρο. Ένα από τα θέματα που συζήτησε ήταν η σύναψη νέου πρωτοκόλλου για την αποφυγή διπλής φορολογίας, το οποίο υπογράφτηκε από τον υπουργό Οικονομικών, Κωνσταντίνο Πετρίδη και το ρώσο αναπληρωτή υπουργό, Αλεξέι Σαζάνοφ. Τη διετία 2018-2019 βγήκαν στην Κύπρο περίπου 37 δισ. ευρώ, όταν το ΑΕΠ της είναι περίπου 20 δισ. ευρώ. Μέχρι τώρα η φορολογία των μερισμάτων ήταν 5% ή 10%, ενώ τα επιτόκια χορηγήσεων ήταν μηδενικά. Η Ρωσία, στις 3 Αυγούστου, αποχώρησε μονομερώς από τη συμφωνία για την αποφυγή διπλής φορολογίας με την Κύπρο και πρότεινε να φορολογούνται τα μερίσματα με 15%. Η Κύπρος αρχικά αρνήθηκε τις αλλαγές που επιθυμούσε η Ρωσία, η οποία όμως επέμεινε και ζήτησε μετ’ επιτάσεως ή να γίνουν οι αλλαγές ή να καταργηθεί ολοσχερώς η συμφωνία. Τότε η Κύπρος το ξανασκέφτηκε. Η Μόσχα θεωρεί ότι η φορολόγηση των μερισμάτων με 15% είναι ένα βήμα εναντίον της εκτεταμένης φοροδιαφυγής. Η προσπάθεια αυτή για νέους κανόνες έχει ξεκινήσει από το 2014.
Η υπογραφή νέας σύμβασης Ρωσίας-Κύπρου συνεπάγεται ότι η Ρωσία θα εισπράττει όχι μόνο το 15% από τη φορολογία των μερισμάτων, αλλά και το 20% από άλλες πηγές εισοδήματος, όπως επιτόκια και εισοδήματα από ενοίκια. Είναι φανερό ότι το Κρεμλίνο προσπαθεί να συγκρατήσει τη φυγή των κεφαλαίων από τη Ρωσία προς τους «φορολογικούς παραδείσους». Τώρα σειρά έχουν η Μάλτα, το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία, οι οποίες θα κληθούν να υπογράψουν παρόμοια πρωτόκολλα. Από αυτή τη νέα συμφωνία με την Κύπρο ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας Αλεξέι Σαζάνοφ θεωρεί ότι στο ρωσικό προϋπολογισμό θα προκύπτουν έσοδα της τάξης των 1,5-1,7 δισ. ευρώ ετησίως. Αυτές οι αλλαγές δεν θα αφορούν φυσικά πρόσωπα, αλλά μεγάλους επενδυτές, όπως τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και επενδυτικά funds.
Σκοπός της Ρωσίας είναι και ο επαναπατρισμός τμήματος ρωσικών κεφαλαίων. Για το λόγο αυτό ψηφίστηκαν το 2018 ομοσπονδιακοί νόμοι, που κινητροδοτούν όχι μόνο τις ρωσικές επιχειρήσεις αλλά και τις ξένες να δημιουργήσουν έδρα στη Ρωσία με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους. Οι επιχειρήσεις αυτές μπορούν να μεταφέρουν την έδρα τους στο νησί Ρούσκι της Άπω Ανατολής και στο νησί Οκτιάμπρσκι στο Καλινινγκράντ. Τους παρέχεται αμνηστία και φόρος 0% στα μερίσματα αν είναι Ρώσοι και 5% αν είναι ξένοι.
Οι επενδύσεις προς τη Ρωσία έρχονται κυρίως από Κύπρο, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Μπαχάμες και Βερμούδες από φαινομενικά άγνωστες εταιρείες. Όλοι όμως γνωρίζουν ότι ένα μέρος από αυτές είναι ρωσικές που αγοράζουν ρωσικά χρεόγραφα και ευρωομόλογα που εκδίδει το ρωσικό κράτος και κερδίζουν από τα μερίσματα. Για αυτό ορισμένοι Ρώσοι οικονομολόγοι θεωρούν ότι η αύξηση της φορολογίας στα μερίσματα θα καταστήσει τα ρωσικά χρεόγραφα λιγότερο ελκυστικά και θα στρέψει το ενδιαφέρον σε μετοχές ξένων εταιρειών.
Μιχάλης Ρένεσης