** Απλήρωτες υπερωρίες, μείωση έως και 35% του δώρου των Χριστουγέννων, παράταση των αναστολών των συμβάσεων για χιλιάδες εργαζόμενους, επέκταση του αποτυχημένου μηχανισμού «Συν-Εργασία», κατάργηση ανώτατων ορίων υπερωριακής απασχόλησης, αναβολή της διαδικασίας αύξησης του κατώτατου μισθού για την άνοιξη του 2021.Του Διονύση Τεμπονέρα*Το Νοέμβριο του 2010, ο Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομηχάνων (Σ.Ε.Β.), παραδίδει στον τότε υπουργό Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας του ΠΑΣΟΚ, κ. Χρυσοχοΐδη, τις προτάσεις του για τα εργασιακά. Μία από τις προτάσεις του Σ.Ε.Β. ήταν ο συμψηφισμός των υπερωριών, συνδυαζόμενος με μείωση ωραρίου. Δηλαδή, να δοθεί η δυνατότητα στις επιχειρήσεις, να απασχολούν με μειωμένο ωράριο μια ημέρα εργασίας τον εργαζόμενο(π.χ. 7ωρο αντί για 8ωρο) και η μία («υπολειπόμενη») ώρα να αναπληρώνεται, σε άλλη ημέρα, δίχως όμως η ώρα αναπλήρωσης, να αμείβεται υπερωριακά. Ο κ. Χρυσοχοΐδης, μάλιστα, μετά τη συνάντηση δήλωσε ότι, βρήκε «χρήσιμες και σημαντικές» τις προτάσεις του συνδέσμου, για τη «βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος».
Το σχετικό αίτημα δεν ικανοποιήθηκε, καθώς θεωρήθηκε ότι εμμέσως θεσμοθετούσε την απλήρωτη υπερωρία και για το λόγο αυτό χαρακτηρίστηκε ακόμα και από υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Εργασίας τότε, ως «προκλητικό και αντιδραστικό».
Διαχρονικό αίτημαΚατά την περίοδο των μνημονίων, το αίτημα του Σ.Ε.Β. «ξαφνικά», ενσωματώθηκε στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις του ΔΝΤ, στις εργασιακές σχέσεις και συνεχώς έμπαινε στο «τραπέζι» των διαπραγματεύσεων από πλευράς των ακραίων νεοφιλελεύθερων κύκλων του Ταμείου. Ούτε όμως η κυβέρνηση Σαμαρά το 2014, ούτε ο κ. Βρούτσης τότε, ως αρμόδιος υπουργός Εργασίας, διανοήθηκε να φέρει την αντίστοιχη ρύθμιση στη βουλή.
Το αίτημα δεν σταμάτησε να τίθεται, ούτε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, χωρίς όμως να βρίσκει ανταπόκριση. Βέβαια ποτέ δεν έλειψαν οι δηλώσεις των νομικών συμβούλων του Σ.Ε.Β. για το ζήτημα, το οποίο διαχρονικά οι μεγάλες επιχειρήσεις, θεωρούσαν ότι θα βελτίωνε την ευελιξία και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Πρόσφατα το θέμα επανήλθε στο πλαίσιο της «έκθεσης Πισσαρίδη». Η Επιτροπή προτείνει χαρακτηριστικά, τον «Εξορθολογισμό της χρήσης και του κόστους των υπερωριών. Η ευελιξία στη χρήση υπερωριών είναι σημαντική για την οικονομική δραστηριότητα.»
Θεσμοθέτηση απλήρωτης εργασίαςΚαι κάπως έτσι φτάνουμε στη ρύθμιση που κατατέθηκε στη βουλή την προηγούμενη εβδομάδα, με την οποία «παρέχεται η δυνατότητα σε εργοδότη, που απασχολεί εργαζόμενο, ο οποίος τίθεται σε καραντίνα επτά (7) ή δεκατεσσάρων (14) ημερών, να καθορίσει με απόφασή του ότι η εργασία που παρέχεται από τον εργαζόμενο αυτό, θα πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας (τηλεργασία), οπότε καταβάλλει κανονικά το σύνολο των αποδοχών και ασφαλιστικών εισφορών αυτού, ή να απασχολεί τον εργαζόμενο, σύμφωνα με τις ανάγκες της επιχείρησης, πέραν του ημερήσιου συμβατικού ωραρίου του, κατά μία (1) ώρα ημερησίως, σε άλλες εργάσιμες ημέρες, από τη λήξη του περιορισμού του εργαζόμενου μέχρι τη συμπλήρωση του ημίσεος των ωρών που αντιστοιχούν στις εργάσιμες ημέρες παραμονής κατ’ οίκον. Κατά το διάστημα της προληπτικής καραντίνας ο εργοδότης καταβάλλει κανονικά για το χρονικό διάστημα παραμονής κατ’ οίκον του εργαζομένου, το σύνολο των αποδοχών και ασφαλιστικών εισφορών»!
Μάλιστα, η αρχική ρύθμιση προέβλεπε την υπέρβαση του ωραρίου κατά τρεις ώρες ημερησίως(!) και έμπαινε ο χρονικός ορίζοντας του τέλους του έτους για την εκπλήρωση των υπερωριών. Ύστερα, όμως, από την κατακραυγή, το αρμόδιο υπουργείο υπαναχώρησε και τροποποίησε τη διάταξη, δίχως όμως να αλλάξει την ουσία της ότι, δηλαδή, θεσμοθετεί εν τέλει την απλήρωτη δουλειά.
«Χέρι» και στο δώρο των ΧριστουγέννωνΔυστυχώς οι αντεργατικές ρυθμίσεις στο αντιδραστικό νομοσχέδιο δεν σταματούν εδώ. Για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 100 χρόνια, η κυβέρνηση «πετσοκόβει» το δώρο Χριστουγέννων, σε ποσοστό μέχρι και 35%. Αυτό που ξεκίνησε λίγους μήνες πριν με το δώρο Πάσχα, ολοκληρώνεται με τη συγκεκριμένη διάταξη που προβλέπει ότι το δώρο εορτών Χριστουγέννων του 2020, που αναλογεί στα διαστήματα των αναστολών των συμβάσεων εργασίας, για 1.000.000 απασχολούμενους, θα υπολογίζεται επί του ποσού της αποζημίωσης ειδικού σκοπού, δηλαδή επί των αποδοχών των 534 ευρώ το μήνα (ή 17,8 ευρώ την ημέρα) και όχι επί του ονομαστικού μισθού.
Συνεπώς για το διάστημα της αναστολής της σύμβασης εργασίας, θα υπάρχει κρατική συμμετοχή στο δώρο, υπολογιζόμενη όμως, επί του πενιχρού επιδόματος των 534 ευρώ. Αξίζει βεβαία να σημειωθεί ότι η αντίστοιχη συμμετοχή του κράτους για το δώρο Πάσχα προς τις επιχειρήσεις δεν έχει ακόμα καταβληθεί, 3 μήνες μετά την ισχύ της προηγούμενη ρύθμισης!
Παράταση των αναστολών των συμβάσεωνΣτο νομοσχέδιο επίσης περιλαμβάνεται διάταξη με την οποία δίνεται η δυνατότητα σε επιχειρήσεις - εργοδότες του ιδιωτικού τομέα των κλάδων του τουρισμού, των αεροπορικών και ακτοπλοϊκών μεταφορών, των χερσαίων μεταφορών επιβατών, του επισιτισμού, του πολιτισμού και του αθλητισμού, καθώς και κάθε άλλου κλάδου που πλήττεται σημαντικά βάσει ΚΑΔ να θέτουν σε αναστολή ή να παρατείνουν την αναστολή συμβάσεων των εργαζομένων τους που έχουν ήδη τεθεί σε αναστολή ή και να θέτουν εκ νέου ή για πρώτη φορά σε αναστολή συμβάσεις εργασίας μέρους ή του συνόλου των εργαζομένων τους, για το μήνα Οκτώβριο 2020, κατ’ ανώτατο χρονικό διάστημα έως τριάντα (30) ημερών ανά μήνα και πάντως όχι πέραν της 31.10.2020.
Επιπλέον παράταση λοιπόν των αναστολών των συμβάσεων για χιλιάδες εργαζόμενους που, για μήνες τώρα, διαβιούν με το επίδομα των 534 ευρώ και είναι αδύνατο να επιβιώσουν. Και μάλιστα με το επίδομα θα κληθούν να ζήσουν για ένα επιπλέον μήνα εκείνοι που είδαν ακριβώς τις μεγαλύτερες μειώσεις στις αποδοχές τους, δηλαδή οι εργαζόμενοι στον τουρισμό, επισιτισμό κλπ…
Εξόντωση μέχρι τέλος του έτουςΟμοίως, επεκτείνεται και η χρονική διάρκεια ισχύος του Μηχανισμού «Συν-Εργασία» έως την 31.12.2020 (αντί της 15.10.2020 που ίσχυε μέχρι σήμερα) για όλες τις επιχειρήσεις - εργοδότες που υποχρεούνται σε υποβολή περιοδικής δήλωσης ΦΠΑ και παρουσιάζουν μείωση κατά 20% τουλάχιστον του κύκλου εργασιών ΦΠΑ, ανάλογα με τον μήνα ένταξής τους στη ρύθμιση και το είδος των φορολογικών βιβλίων. Ο αποτυχημένος μηχανισμός «Συν-Εργασία» δεν αγκαλιάστηκε από τις επιχειρήσεις (δεν έχουν ενταχθεί παρά 70.000 εργαζόμενοι μέχρι στιγμής σε σύνολο 1.000.000 που τέθηκαν σε αναστολή) ενώ και για τους εργαζόμενους, επιφέρει οριζόντιες μειώσεις αποδοχών έως και 20% μετατρέποντας, παράλληλα, την αγορά εργασίας σε ένα «Eldorado ευελιξίας και απολύσεων».
Με άλλη ρύθμιση η κυβέρνηση παρατείνει έως 31.12.2020 (αντί 14.9.2020) τη δυνατότητα επιχειρήσεων-εργοδοτών, που έχουν εξαντλήσει τα νομίμως προβλεπόμενα ανώτατα όρια υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων τους, να απασχολήσουν αυτούς υπερωριακά χωρίς σχετική υπουργική απόφαση έγκρισης. Σημειωτέον ότι χιλιάδες εργαζόμενοι δουλεύουν σε υψηλή ένταση εδώ και μήνες (φαρμακεία, δομές υγείας, εμπόριο τροφίμων κλπ) με συνέπεια η ρύθμιση να επιτρέπει την πολύωρη και εξοντωτική απασχόληση των εργαζομένων, μέχρι τέλος του έτους.
Και πάλι στον «πάγο» ο κατώτατος μισθόςΤέλος, τίθενται νέες προθεσμίες και πάει για μήνες πίσω η εκκίνηση και ολοκλήρωση της διαδικασίας διαβούλευσης για τον ορισμό του νομοθετημένου κατώτατου μισθού. Η νέα διαδικασία θα ολοκληρωθεί την άνοιξη του 2021. Η διάψευση της προεκλογικής δέσμευσης της κυβέρνησης για αύξηση στο νομοθετημένο κατώτατο μισθό θα επηρεάσει τις αποδοχές 500.000 εργαζομένων, που αμείβονται με αυτόν αλλά και μια σειρά επιδομάτων που συνδέονται με τον κατώτατο μισθό (επίδομα ΟΑΕΔ, μητρότητας κλπ).
Συμπερασματικά, προκύπτει ότι οι νέες ρυθμίσεις στοχεύουν στον πυρήνα της προστασίας του εργατικού δικαίου και ανατρέπουν ρυθμίσεις που ισχύουν εδώ και δεκαετίες. Η κυβέρνηση κάνει μια επιλογή απόλυτης ευελιξίας και ανασφάλειας για τους εργαζόμενους με μειώσεις μισθών και διευκόλυνση απολύσεων. Είναι η γνωστή αποτυχημένη «συνταγή» των μνημονίων, που επανέρχεται ακόμα πιο επιθετικά. Αυτή την φορά όμως δεν υπάρχει «δράκος». Είναι πούρος νεοφιλελευθερισμός!
* Ο Δ. Τεμπονέρας είναι δικηγόρος - εργατολόγος.