Ο Ντόναλντ Τραμπ πολλές φορές διακήρυξε ότι θέλει να τα βρει με την Ρωσία. Στην πράξη, όμως, η πρώτη θητεία του ως προέδρου των ΗΠΑ ολοκληρώνεται με ένα τελεσίγραφο προς την Μόσχα για το θέμα των στρατηγικών όπλων. Ή υπογράφετε αυτά που σας προτείνουμε ή αποχωρούμε από τη συμφωνία. Η πρόταση για υπογραφή, σύντομα, συμφωνίας-πλαισίου μεταξύ ΗΠΑ – Ρωσίας και το τελεσίγραφο που τη συνοδεύει δεν βρίσκουν σύμφωνη τη ρωσική πλευρά. Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Ριάμποφ δήλωσε ότι δεν γίνονται δεκτές οι απαιτήσεις των ΗΠΑ για την Ρωσία, οι οποίες δεν στοχεύουν στη στρατηγική σταθερότητα.
Τι ζητούν οι Αμερικανοί
Ο ειδικός απεσταλμένος του αμερικανού προέδρου Μάρσαλ Μπίλλινγκσλι πρότεινε στην Μόσχα να υπογράψει μέχρι το Νοέμβρη (μέχρι τις προεδρικές εκλογές) μνημόνιο, το οποίο προβλέπει το σταμάτημα των ρωσικών ερευνών στους τομείς των υπερηχητικών όπλων και των βαρέων βαλλιστικών πυραύλων και επίσης η Ρωσία να προσελκύσει την Κίνα σε συνομιλίες για την επέκταση της συμφωνίας για τους στρατηγικούς επιθετικούς εξοπλισμούς. Το τελεσίγραφο προβλέπει ότι οι πρόεδροι των ΗΠΑ και της Ρωσίας θα υπογράφουν άμεσα μνημόνιο για θέματα μείωσης και ελέγχου των στρατηγικών και πυρηνικών όπλων χωρίς να χρειάζεται η έγκριση από την αμερικανική γερουσία και το ρωσικό κοινοβούλιο (Γκοσντούμα). Αν η Ρωσία αρνηθεί να συνυπογράψει το μνημόνιο, οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν μονομερώς και ολοσχερώς από τη συμφωνία για τη μείωση των στρατηγικών όπλων. Αυτό σημαίνει ότι θα μοντάρουν εκ νέου τα υποβρύχια και τα βομβαρδιστικά που είχαν αποσυναρμολογηθεί με βάση την προηγούμενη συμφωνία. Τότε, επί Γκορμπατσώφ, η ΕΣΣΔ κατέστρεψε τις κεφαλές από τους διηπειρωτικούς πυραύλους, ενώ οι ΗΠΑ, αν και έπρεπε να κάνουν το ίδιο, τις αποθήκευσαν. Οι Αμερικανοί απειλούν ότι αν δεν υπογράψει η Ρωσία άμεσα, θα τις επαναφέρουν. Αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ αμέσως θα αυξήσουν κάθετα την ετοιμότητα των υποβρυχίων και των βομβαρδιστικών τους και θα σπρώξουν την Ρωσία σε υπέρογκες δαπάνες για να ανταποκριθεί σε νέο γύρο εξοπλισμών.
Στο μνημόνιο γίνονται προβλέψεις και για τους πυραύλους μέσου και μικρού βεληνεκούς. Οι Ρώσοι υποστηρίζουν ότι θα προχωρήσουν σε νέα συμφωνία, οι Αμερικανοί να απομακρύνουν τα πυρηνικά τους όπλα από τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Το σχέδιο που κόμισε ο Μπίλλινγκσλι δε δέχεται καμία συζήτηση για την απομάκρυνση των πυρηνικών όπλων από την Ευρώπη, όσο υπάρχουν ρωσικά πυρηνικά στο Καλινινγκράντ.
Η προηγούμενη συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ – Ρωσίας (2008-2010) υπογράφτηκε από τους τότε προέδρους Μπαράκ Ομπάμα και Ντμίτρι Μεντβέντιεφ. Ο Ντόναλντ Τραμπ θεωρεί ότι η κυβέρνηση Ομπάμα επέτρεψε στην Ρωσία να παράγει όπλα που δεν υπήρχαν στις ΗΠΑ. Γι’ αυτό τώρα προτείνει στη Ρωσία να αποχωρήσει μονομερώς από τις μελέτες στους τομείς των υπερηχητικών όπλων, των βαρέων βαλλιστικών πυραύλων και νέων ειδών στρατηγικών εξοπλισμών.
Τι επιδιώκει ο Τραμπ
Οι ΗΠΑ προσπαθούν με διάφορους τρόπους να οδηγήσουν την Μόσχα σε διπλωματική αντιπαράθεση με το Πεκίνο, με όρους που θα ευνοούσαν τα μακρόπνοα σχέδιά τους. Από την άλλη, όμως, η επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία για ψύλλου πήδημα , οδηγεί στην ενδυνάμωση των σχέσεων Κίνας – Ρωσίας.
Ο Μάρσαλ Μπίλλινγκσλι υποστηρίζει, ότι η αμερικανική οικονομία είναι δέκα φορές μεγαλύτερη από τη ρωσική, γι’ αυτό υποστηρίζει ότι δεν είναι δυνατό να γίνονται διαπραγματεύσεις με ίσους όρους. Αυτός ο κυνισμός απομακρύνει τις προϋποθέσεις για διπλωματική προσέγγιση. Ο Τραμπ πιέζει την Ρωσία για να εμφανίσει μια νίκη στο διπλωματικό πεδίο ενόψει των προεδρικών εκλογών. Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ δείχνει μεγάλη κινητικότητα και πασχίζει να πείσει το αμερικανικό κοινό ότι ασκεί μεγάλη επιρροή ανά τον κόσμο. Γι’ αυτό βλέπουμε παρεμβάσεις για άρον-άρον συμφωνίες μεταξύ κάποιων αραβικών χωρών και του Ισραήλ, συναντήσεις επί συναντήσεων για εκκρεμή θέματα στη λεκάνη της Μεσογείου κ.α.
Στην Μόσχα θεωρούν ότι η πρόταση για τα στρατηγικά όπλα και το τελεσίγραφο που τη συνοδεύει είναι περισσότερο για προεκλογική εσωτερική κατανάλωση του Λευκού Οίκου και δεν αποτελεί προϊόν εργασίας επαγγελματιών διπλωματών που επί δεκαετίες συμμετέχουν στις συζητήσεις με την Ρωσία για τα πυρηνικά όπλα.
Μιχάλης Ρένεσης